Sınıf öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda 21. yüzyıl eğitim becerilerine dayalı bir karakter eğitimi çerçeve programının geliştirilmesi

Development of a character education framework based on 21st century educational skills in accordance with primary school teachers' views

PDF İndir

Tez No: 778655
Yazar: OGÜN ÇAKIR
Danışmanlar: PROF. DR. MİDRABİ CİHANGİR DOĞAN
Tez Türü: Doktora
Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
Anahtar Kelimeler: karakter eğitimi, 21. yüzyıl eğitim becerileri, ilkokul eğitimi, öğretmen görüşleri, character education, 21st century educational skills, primary education, teacher opinions
Yıl: 2022
Dil: Türkçe
Üniversite: Marmara Üniversitesi
Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 355

Özet

Karakter kavramının eğitime konu oluşu, eğitim kavramının özünde birey yetiştirmenin oluşunun doğal bir sonucudur; zira her toplumda sağduyulu bireyler yetiştirmek bakımından çocuklarda karakter eğitimine önem vermek eğitimin temel uğraşı olagelmiştir. Çocukların karakter gelişimi üzerinde etkililiği kabul edilmiş olan karakter eğitimi programlarının uygulayıcıları olan öğretmenlerin, özellikle temel eğitim/ilkokul düzeyinde, rol model olma ve yapıcı evrensel değerlerin yeni nesle kazandırılması bakımından başat aktörler oldukları kabul edilmektedir. Edindikleri eğitsel beceriler yönünden zamanlarının önemli bir bölümünü okulda geçiren çocuklar için sınıf içinde ve dışında dahil oldukları tüm durumlar, karakterlerinin gelişiminde çeşitli düzlem ve düzeylerde etkiye sahiptir. Bu çağda çocuklar, ahlaki kodlara yönelik bilginin (ahlaki bilgi) büyük kısmını öğretmenlerinden edinmektedirler. Ailenin ve akran etkileşiminin bu süreçteki katkısı görece daha azdır; çünkü yaşamın içinde karşılaştıkları ahlaki ikilem benzeri durumların çözümünde otorite figürü ve doğru model olarak görebilecekleri birincil özne öğretmenlerdir. Bu bakımdan, ister müfredatta örtük biçimde yer alsın ister öğretmenin kendi metodolojisine dayansın, önünde sonunda çocuklar için ahlaki gelişimde kaçınılmaz olan canlı, yaşamın içinden örneklerdir. Yani hangi yaklaşım ve stratejiyle uygulanırsa uygulansın, karakter eğitiminde önemli olan, öğretmenin kendi prensip bütünlüğünü ve ahlaki değerler sistemini örnek bir yetişkin rol modelliğiyle sergilemesidir. 21. yüzyıl eğitim becerilerinin temelde öğrencilerin kendini tanıma, akranlarıyla yapıcı duygusal iletişim kurabilme ve fiziksel koşulları kendi ihtiyaçları (bilişsel/duyuşsal, psiko-sosyal) doğrultusunda etkili kullanabilme becerilerine odaklandığı; bu bakımdan geniş bir yelpazede karakter özelliğinin gelişimi ile bağlantılı olduğu anlaşılmaktadır. Esas olarak pozitif okul kültürü, ahlaki gelişim, akran ilişkilerinde adalet ve şefkat gibi temel kavramlarla oluşturulan karakter eğitimi programlarının; çocuklarda ve gençlerde sorumluluk, duyarlık, işbirliği, etik bilinç, yardımlaşma gibi karakter özelliklerini geliştirdiği için 21. yüzyıl eğitim becerilerini kazandırmada ve toplum yanlısı bireyler yetiştirmede doğrudan etkili olduğu söylenebilmektedir. Diğer yandan, internet teknolojisinin sunduğu bilgiyi araştırma ve oluşturma olanaklarının bilgi, medya ve teknoloji okur-yazarlığı gibi 21. yüzyıl eğitim becerilerini kazanma sürecinde öğrencilerde yeniliklere açık olma, değişimlere uyum gösterebilme, davranışlarının sorumluluğunu üstlenebilme gibi karakter özelliklerinin gelişmesinde rol oynayabileceği kabul edilmektedir. Dolayısıyla beceri gelişimine yönelik uygulamaların karakter eğitimi programlarına içerik sağladığı, bu içeriğin de öğrencilerde alışkanlık haline gelmiş erdemli davranışlar, yani karakter özellikleri geliştirmede kullanılabileceği anlaşılmaktadır. Sınıf öğretmenlerinin karakter gelişiminde üstlendikleri pedagojik rolün önemi ve 21. yüzyıl eğitim becerilerinin geleceğin yetişkinlerinden beklentileri bağlamında bu araştırmanın amacı, ilkokul düzeyi için 21. yüzyıl eğitim becerilerine dayalı bir karakter eğitimi çerçeve programı geliştirmektir. Bu doğrultuda, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan fenomenoloji (olgubilim) yaklaşımı esas alınmıştır. Çerçeve programın geliştirilmesi sürecinde; öncelikle ilgili alanyazında yer alan teorik ve/veya uygulamaya yönelik araştırma bulguları incelenmiş, ardından bulgular eşliğinde belirlenen görüş ifadeleri için uzman (jüri) önerilerine başvurulmuştur. Jüri önerileri doğrultusunda, üzerinde gerekli düzeltmeler yapılan veri toplama aracının pilot uygulaması gerçekleştirilmiş ve gerekli görülen yönleri itibarıyla yenilenen anket formu kullanıma hazır hale getirilmiştir. Araştırmanın ölçüt örnekleme yaklaşımıyla belirlenen çalışma grubu 88 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Temel araştırma yaklaşımı doğrultusunda, ilgili görüş ifadelerinin analizi içerik analiziyle gerçekleştirilmiş; bu süreçte saptanan kodlar uygun temalar ve alt temalar altında toplanarak modellenmiştir. Analiz sürecinin ardından elde edilen bulgular sırasıyla şu şekilde olmuştur: 1. Çalışma grubundaki öğretmenler karakter kavramını genel olarak özgünlük, bakış açısı, kişilik, duruş, tutum, huy ve özkontrol kavramlarıyla ilişkilendirmektedirler. 2. Çalışma grubundaki öğretmenler karakterli insanı, bireysel nitelikleri bakımından, prensipli ve özyeterlik sahibi (özkontrollü, donanımlı vb.) kimse; sosyal ilişkileri bakımından ise etik ve saygılı (dürüst, empatik vb.) davranan kimse biçiminde tanımlamaktadırlar. 3. Çalışma grubundaki öğretmenler çocukların karakter gelişimini etkileyen faktörleri, etki büyüklükleri bakımından, aile (ebeveynler, aile yapısı), sosyal çevre (öğretmenler, arkadaşlar, akrabalar) ve toplum (kültürel değerler, okul, sosyal medya) şeklinde sıralamaktadırlar. 4. Çocukların karakter gelişimleri bakımından başat etkiye sahip olduğu düşünülen aile bağlamında, çalışma grubundaki öğretmenlerce en büyük önem, sırasıyla anneye, babaya ve kalıtımsal özelliklere atfedilmektedir. 5. Çalışma grubundaki öğretmenler, ilkokul çağının çocukların karakter gelişimleri üzerindeki etkisini bireyselleşme ve toplumsallaşma şeklinde iki süreç altında değerlendirmektedirler. Buna göre ilkokul çağının çocukların bireyselleşme süreçlerine yönelik katkısı aileden bağımsızlaşma, bireysel değerler edinme ve yapıcı beceriler edinme ile; toplumsallaşma süreçlerine yönelik katkısı ise grup ilişkilerini öğrenme ve toplumsal değerleri öğrenme ile açıklanmaktadır. 6. Çalışma grubundaki öğretmenler tarafından en çok önem atfedilen beş karakter özelliği sırasıyla adalet, empati, yaratıcılık, cesaret ve sorumluluktur. 7. Çalışma grubundaki öğretmenlerin büyük çoğunluğu günümüz ilkokul müfredatının öğrencilerin karakter gelişimi üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığını düşünmektedirler. Bu durumun gerekçesi olarak öğretmenler; müfredatın kapsam olarak dar, içerik olarak yetersiz olmasını ve politik süreçlerin kapsam ve içerik üzerinde etkili olmasını ileri sürmektedirler. 8. Çalışma grubundaki öğretmenler, karakter gelişimi kapsamında en çok sanatsal/kültürel etkinliklerden (çocuk edebiyatı metinleri, darama/tiyatro çalışmaları ve müzik/görsel sanatlar etkinlikleri) ve sınıf içi oyunlardan faydalanmaktadırlar. 9. Öğrencilerinin karakter gelişimlerini desteklemek bakımından çalışma grubundaki öğretmenler, çeşitli sınıf dışı etkinliklerden de yararlanmaktadırlar. Bu kapsamda sanatsal/kültürel ve sportif etkinliklerden ve bazı okul dışı etkinliklerden (geziler, atölyeler, sinema-tiyatro, aile ziyaretleri ve sosyal medya etkinlikleri) faydalanıldığı anlaşılmaktadır. 10. Çalışma grubundaki öğretmenlerin büyük çoğunluğu, öğretmen ve öğrencilerin birbirlerinin karakter gelişimini etkilediğini düşünmektedirler. 11. Çalışma grubundaki öğretmenlerin büyük çoğunluğu karakter eğitimi konusunda kendi yeterliklerinden şüphe duymakta, bir kısmı ise kendilerini yeterli görmektedir. Kendilerini yeterli bulan öğretmenler bu durumu öğrencileriyle kurdukları iletişimin destekleyici nitelikleriyle ve karakter eğitimine yönelik duyarlıklarıyla açıklarken; yeterlikleri konusunda kendilerinden şüphe duyan öğretmenlerse karakter eğitimine yönelik donanım ve uygulama eksikliklerini, öğrenme ve gelişime yönelik ataletlerini, yaşanan toplumsal gelişmeleri ve eğitim sisteminin mevcut durumunu gerekçe olarak öne sürmektedirler. Sözü edilen bulgular ışığında hazırlanacak bir karakter eğitimi çerçeve programının, eğitsel uygulamaların başat aktörleri olan öğretmenlerin görüşlerine başvurulması bakımından, güçlü bir pedagojik altyapıya sahip olacağı düşünülmektedir. Ayrıca, gerek günümüzde önemi giderek ön plana çıkmakta olan 21. yüzyıl eğitim becerilerinin ahlaki gelişim süreçlerine dahil edilmesi, gerekse gelecekteki program geliştirme süreçlerine kılavuzluk sağlama potansiyeli taşıması bakımından, bu araştırmanın referans niteliği taşıyabileceğine inanılmaktadır.

Özet (Çeviri)

The fact that character is subject to education is a natural result of raising individuals is in the essence of the concept of education; because in every society, giving importance to character education for children in terms of raising prudent individuals has been the main occupation of education. It is accepted that teachers, who are the practitioners of character education programs whose effectiveness on children's character development have been accepted, are the leading actors in terms of being a role model and bringing constructive universal values to the new generation, especially at the basic education/primary school level. For children who spend a significant part of their time at school in terms of the educational skills they acquire, all the situations they are involved in, inside and outside the classroom, have an impact on the development of their characters at various levels. In this age, children acquire most of the knowledge about moral codes (moral knowledge) from their teachers. The contribution of family and peer interaction in this process is relatively less; because the primary subject they can see as an authority figure and the right model in the solution of moral dilemma-like situations they encounter in life is teachers. In this respect, whether they are implicit in the curriculum or based on the teacher's own methodology, it is living, life-like examples that are ultimately inevitable in moral development for children. In other words, whatever approach and strategy is applied, the crucial aspect in character education is that the teacher exhibits his/her own principle of integrity and moral values system as an exemplary adult role model. 21st century education skills mainly focus on students' ability to know themselves, establish constructive emotional communication with their peers, and use physical conditions effectively in line with their own needs (cognitive/affective, psycho-social); in this respect, it is understood that it is related to the development of a wide range of character traits. Character education programs, which are mainly formed with basic concepts such as positive school culture, moral development, justice, and compassion in peer relations; it can be said that it is directly effective in gaining 21st century education skills and raising pro-social individuals, as it develops character traits such as responsibility, sensitivity, cooperation, ethical awareness, and cooperation in children and young people. On the other hand, it is accepted that the possibilities of researching and creating information offered by internet technology can play a role in the development of character traits such as being open to innovations, adapting to changes, and taking responsibility for their behaviors in the process of acquiring 21st century education skills such as information, media, and technology literacy. Therefore, it is understood that skill development practices provide content to character education programs, and this content can be used to develop virtuous behaviors, that is, character traits, which have become habits in students. In the context of the importance of the pedagogical role of primary school teachers in character development and the expectations of 21st century education skills from future adults, the aim of this research is to develop a character education framework program based on 21st century education skills for primary school level. In this direction, the phenomenology approach, which is one of the qualitative research methods, was taken as a basis. During the development of the framework program, first, the theoretical and/or practical research findings in the related literature were examined, then expert (jury) suggestions were consulted for the opinions determined in the light of the findings. In line with the recommendations of the jury, the pilot application of the data collection tool, on which necessary corrections were made, was carried out and the questionnaire form, which was renewed in terms of necessary aspects, was made ready for use. The study group, which was determined by the criterion sampling approach within this research, consists of 88 primary school teachers. In line with the basic research approach, analyses of related opinions were carried out by content analysis; the codes determined in this process were modeled by gathering under appropriate themes and sub-themes. The findings obtained after the analyses were as follows, respectively: 1. Teachers in the study group generally associate the term of character with the concepts of originality, perspective, personality, stance, attitude, temperament, and self-control. 2. Teachers in the study group define the people of character, in terms of their individual qualities, persons with principles and self-efficacy (self-controlled, equipped, etc.); and in terms of their social relations, they define them as persons who behave ethically and respectfully (honest, empathetic, etc.). 3. Teachers in the study group list the factors affecting children's character development in terms of effect sizes as family (parents, family structure), social environment (teachers, friends, relatives) and society (cultural values, school, social media). 4. In the context of the family, which is thought to have a dominant effect on children's character development, teachers in the study group attribute the greatest importance to the mother, father, and hereditary characteristics, respectively. 5. Teachers in the study group evaluate the effect of primary school age on children's character development under two processes as individualization and socialization. Accordingly, the contribution of primary school age to children's individuation processes is independence from the family, acquiring individual values and constructive skills; its contribution to socialization processes is explained by learning group relations and learning social values. 6. Five character traits most valued by teachers in the study group are justice, empathy, creativity, courage, and responsibility, respectively. 7. Most of the teachers in the study group think that today's primary school curriculum does not have any effect on the character development of students. As the reason for this situation, it is argued that the curriculum is narrow in extent, insufficient in content, and that political processes have an impact on both aspects. 8. Teachers in the study group mostly benefit from artistic/cultural activities (children's literature texts, drama/theatre studies and music/visual arts activities) and classroom games within the scope of character development. 9. To support the character development of their students, teachers in the study group also benefit from various out-of-class activities. In this context, it is understood that artistic/cultural and sports activities and some out-of-school activities (trips, workshops, cinema-theatre, family visits and social media activities) are used. 10. Most of the teachers in the study group think that teachers and students affect each other's character development. 11. Vast majority of the teachers in the study group doubt their own competence in character education, and a minority of them consider themselves sufficient within this aspect. While teachers who find themselves competent explain this situation with the supportive qualities of the communication they establish with their students and their sensitivity towards character education. Teachers who doubt themselves about their competencies, on the other hand, put forward the lack of equipment and practices for character education, their inertia for learning and development, the social developments experienced and the current state of the education system as reasons. It is thought that a character education framework program that will be prepared under the guidance of the mentioned findings will have a strong pedagogical infrastructure in terms of consulting the opinions of teachers, who are the main actors of educational practices. In addition, it is believed that this research can serve as a reference in terms of both incorporating 21st century educational skills into moral development processes, which are becoming increasingly important today, and having the potential to provide guidance for future curriculum development processes.

Benzer Tezler

Tez No
850077
5. sınıf matematik dersi kazanımlarına yönelik ders kitabında yer alan etkinliklerin STEM ile ilişkisinin ortaokul matematik öğretmenlerinin görüşleri bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation the 5th grade mathematics course acquirements of the activities in the textbooks in relation to STEM in the context of the opinions of secondary school mathematics teachers
HÜLYA CANAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretim Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF ERTEM AKBAŞ
Tez No
873782
Üçüncü sınıf hayat bilgisi dersinde belirli gün ve haftalara ilişkin etkinliklerin sınıf öğretmenleri görüşleri ve ders kitabı bağlamında incelenmesi
Investigation of activities related to certain days and weeks in 3rd grade life sciences course in the context of classroom teachers' opinions and textbook
GÖKHAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretim Yozgat Bozok Üniversitesi
Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UĞUR GEZER
Tez No
644533
2018 ortaokul Türkçe dersi öğretim programının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi
Analysis of 2018 secondary school Turkish course program in terms of 21st century skills
MERYEM BARASI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretim Gazi Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRCÜ ERDAMAR
Tez No
821297
Sınıf öğretmenlerinin 21. yüzyıl öğreten becerileri kullanım düzeyleri ile öğrencilerin öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bir karma yöntem çalışması
Investigation of the relationship between the levels of the 21st century teacher skills use of primary school teachers and the self- regulation skills of students: A mixed- method study
AYBİGE EBRU SARIÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretim Ege Üniversitesi
Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BELGİN ARSLAN CANSEVER
Tez No
785824
21. yüzyıl becerilerinin ortaokul matematik dersi sınıf içi uygulamalarına yansımaları
Reflections of the 21st century skills on mathematic lesson class practices at secondary school
YELDA ATALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretim Marmara Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL CENGİZHAN

Geri Dön