1928'den günümüze kadar yazılmış Fransızca-Türkçe ve Türkçe-Fransızca sözlükler üzerine sözlük bilimsel bir inceleme
A lexicographical analysis on bilingual French-Turkish and Turkish-French dictionaries written from 1928 to the present
- Tez No: 778848
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET GÜRLEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Sözlük, Sözlük Bilimi, Akademik Sözlük Bilimi, İki Dilli Sözlük, İki Dilli Sözlük Eleştirisi, Dictionary, Lexicography, Metalexicography, French-Turkish Dictionaries, Bilingual Dictionary Criticism
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 444
Özet
Cumhuriyet döneminde yazılan iki dilli Türkçe sözlükler içerisinde Fransızca-Türkçe, Türkçe Fransızca sözlüklerin önemli bir yeri vardır. Tanzimat Fermanıyla yoğunlaşan Batılılaşma hareketleri Türk aydınlarının özellikle Fransız kültürünü ve edebiyatını yakından takip etmesi, ondan esinlenmesi sonucunu doğurmuştur. Tanzimat döneminde, tercüme ve telif eserler yoluyla Türk diline pek çok Fransızca sözcük girmiştir. Bu dönemde açılan yabancı okullarda Fransızca eğitim yapılması Fransızcanın önemini artırmıştır. Bu durum Tanzimat döneminde Fransızca-Türkçe iki dilli sözlük çalışmalarını hızlandırmıştır. Bu çalışmanın birinci bölümünde sözlüğün tanımı, sözlüklerin Türk ve Batı dünyasındaki tarihi serüveni, sözlük türleri, sözlük bilimi ve akademik sözlük bilimi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Türk-Fransız ilişkilerinin Türkçe'ye yansımaları ve Türkiye'de iki dilli Fransızca-Türkçe, Türkçe-Fransızca sözlük yazımının gelişimi incelenmiştir. Üçüncü bölümde tezin yöntemi ve veri toplama metotları kısaca belirtilmiştir. Dördüncü bölümde Akademik sözlük bilimi açısından Fransızca-Türkçe, Türkçe-Fransızca sözlüklerin yapısı ve sözlük eleştirisinin çerçevesi ortaya konmuştur. Beşinci bölümde altı adet Fransızca-Türkçe, iki adet Türkçe-Fransızca ve iki adet iki boyutlu Fransıca-Türkçe / Türkçe-Fransızca sözlük makro ve mikro yapı bakımından incelenmiş, yer yer Batılı iki dilli sözlüklerle karşılaştırmalar yapılmıştır. Her sözlük değerlendirmesinden sonra“Sözlükle ilgili Genel Değerlendirme”başlığı altında, incelenen sözlüklerin güçlü ve zayıf yönleri, sözlük bilimine ve Türk diline katkıları, getirdikleri yenilikler ortaya konmuştur. Altıncı bölümde sözlük eleştirilerinden sonra elde edilen bulgulara, yorumlara, sonuç ve önerilere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
French-Turkish and Turkish-French bilingual dictionaries have an important place among the bilingual Turkish dictionaries written in the Republican period. Westernization movements which intensified with the Tanzimat Edict resulted in Turkish intellectuals to follow closely and being inspired especially by French culture and literature. During the Tanzimat period, many French words entered the Turkish language through translations and copyrighted works. French education in foreign schools opened in this period increased the importance of French. This situation accelerated the French-Turkish bilingual dictionary studies during the Tanzimat period. In the first part of this study, the definition of dictionary, the historical adventure of dictionaries in the Turkish and Western world, dictionary types, lexicography and academic lexicography are emphasized. In the second part, the reflections of Turkish-French relations on Turkish, and the development of bilingual French-Turkish, Turkish-French dictionary writing in Turkey are examined. In the third chapter, the thesis methods and data collection methods are briefly stated. In the fourth chapter, the structure of French-Turkish and Turkish-French dictionaries and the framework of dictionary criticism are presented in term of academic lexicography. In the fifth chapter, six French-Turkish dictionaries, two Turkish-French dictionaries and two bidimentional French-Turkish / Turkish-French dictionaries are analyzed in terms of macro and microstructure, and comparisons are made with Western bilingual dictionaries from time to time. After each dictionary evaluation, under the title of“General Evaluation ”, the strengths and weaknesses of the examined dictionaries, their contributions and their innovations brought to the lexicography and the Turkish language are revealed. In the sixth chapter, the findings obtainened after dictionaries criticism, comments, results and suggestions are given.
Benzer Tezler
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- L'Impero Ottomano e l'Italia, le relazioni in architettura: Il caso di Smirne
Osmanlı İmparatorluğu ve İtalya, mimarlık ilişkilerinde İzmir örneği
CENK BERKANT
Doktora
İtalyanca
2011
Sanat TarihiUniversità degli Studi di PadovaSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FRANCO BERNABEI
- Moğol elçisi Rabban Bar Sawma'nın seyahat notlarının çevirisi ve değerlendirilmesi
The travel notes translation and assessment of mongol ambassador Rabban Bar Sawma
ESRA SARIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TarihÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN KAYHAN
- Türkiye'nin uçucu yağ bitkileri veritabanı
Database of essential oil plants of Turkey
DAMLA MADENCİOĞLU DİRİCAN