E-sağlık okuryazarlığının akılcı ilaç kullanımı üzerine etkisinde dijital okuryazarlığın aracılık rolü: Bozüyük Devlet Hastanesi örneği
Mediating role of digital literacy in the effect of e-health literacy on rational drug use: The case of Bozüyük State Hospital
- Tez No: 779517
- Danışmanlar: PROF. DR. YALÇIN KARAGÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, Sağlık Yönetimi, Health Care Management, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Düzce Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Bu çalışmanın temel amacı; e-sağlık okuryazarlığının akılcı ilaç kullanımı üzerine etkisinde dijital okuryazarlığın aracılık rolünü tespit etmektir. Çalışma, Bilecik Bozüyük Devlet Hastanesi'ne çoğunluğunun acil servise başvuranlardan oluştuğu, hasta/hasta yakınlarından oluşan örneklem üzerinden elde edilen veriler ile yürütülmüştür. Çalışmada kullanılan ölçüm araçları daha önce çalışılmış olan literatüre dayalı araştırmalardan elde edilmiştir. Veri toplama aracı olarak; katılımcıların sosyo-demografik bilgilerini içeren Anket Formu, dijital okuryazarlık düzeylerini, e-sağlık okuryazarlığı düzeylerini ve akılcı ilaç kullanımı düzeylerini ölçmek amacıyla 3 farklı ölçek kullanılmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmış olup; veriler kolayda örnekleme yöntemi ile yüze yüze anket tekniği kullanılarak bizzat araştırmacı tarafından toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS ve AMOS istatistiksel analiz programları kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizlerinde; Araştırma verilerine betimsel analizler ve yol (path) analizi uygulanmıştır. Araştırmada, 405 katılımcıdan elde edilen verilerden yararlanılmıştır. Demografik özeliklerin analizinde katılımcıların; yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, meslek, ailenin aylık gelir durumu, düzenli ilaç kullanımı durumu, genel sağlık durumu, herhangi bir sağlık konusunda interneti kullanma durumu ve son bir yıl içerisinde sağlık hizmeti alma durumu ele alınmıştır. Belirtilen alt gruplarda, cinsiyet gruplarına, düzenli ilaç kullanım durumlarına ve ailelerinin aylık gelir durumlarına göre katılımcılara yapılan testlerde herhangi bir farklılık gözlemlenmemiştir. Diğer alt gruplarda ise bazı farklılıklar tespit edilmiştir. Fakat tüm alt grupların ortalamalarına bakıldığı zaman; dijital okuryazarlık (3,57±0,87), e-sağlık okuryazarlığı (3,54±0,79) ve akılcı ilaç kullanımı (2,69±0,36) değişkenleri için“Katılıyorum”cevabı verilmiştir. "Yol (Path) analizi'' sonuçlarında ise bağımsız değişken e-sağlık okuryazarlığının, bağımlı değişken akılcı ilaç kullanımı üzerindeki etkisi önemli çıkmıştır. Fakat aracı değişken dijital okuryazarlık bağımsız değişken e-sağlık okuryazarlığı değişkeni ile birlikte modele dâhil edildiğinde, e-sağlık okuryazarlığı değişkeninin, bağımlı değişken akılcı ilaç kullanımı değişkeni üzerindeki etkisini ve önemini ortadan kaldırarak iki değişken arasındaki ilişkiyi kendi üzerinden devam ettirmektedir. Tüm değişkenler modele dahil edildiğinde yapılan analiz sonuçlarına göre; dijital okuryazarlık değişkeninin, e-sağlık okuryazarlığı değişkeni üzerindeki etkisi pozitif yönde önemli çıkmıştır. Akılcı ilaç kullanımı değişkeninin, dijital okuryazarlık değişkenine etkisi de pozitif yönde önemli çıkmıştır. Fakat akılcı ilaç kullanımı değişkeninin, e-sağlık okuryazarlığı değişkenine etkisinin önemsiz olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, e-sağlık okuryazarlığının akılcı ilaç kullanımı üzerine etkisinde dijital okuryazarlık değişkeninin ''Tam Aracılık'' rolü olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this study; To determine the mediating role of digital literacy in the effect of e-health literacy on rational drug use. The study was carried out with the data obtained from the sample consisting of patients/patient relatives, most of whom were admitted to the emergency department of Bilecik Bozüyük State Hospital. The measurement tools used in the study were obtained from previous literature-based studies. As a data collection tool; Questionnaire containing the socio-demographic information of the participants, and 3 different scales were used to measure their digital literacy levels, e-health literacy levels and rational drug use levels. Quantitative research method was used in the research; The data were collected by the researcher himself using the face-to-face survey technique with convenience sampling method. SPSS and AMOS statistical analysis programs were used in the analysis of the data. In the analysis of research data; Descriptive analyzes and path analysis were applied to the research data. Data from 405 participants were used in the study. In the analysis of demographic characteristics, participants; Age, gender, education level, occupation, monthly income of the family, regular drug use, general health, internet use for any health issue and receiving health services in the last year were discussed. No difference was observed in the tests performed on the participants according to gender groups, regular drug use and monthly income of their families in the subgroups mentioned. Some differences were detected in other subgroups. But when the averages of all subgroups are examined;“I agree”was given for the variables of digital literacy (3.57±0.87), e-health literacy (3.54±0.79) and rational drug use (2.69±0.36). In the“Path analysis”results, the effect of the independent variable e-health literacy on the dependent variable rational drug use was significant. However, when the mediator variable, digital literacy, is included in the model together with the independent variable, e-health literacy, it eliminates the effect and importance of the e-health literacy variable on the dependent variable, the rational drug use variable, and maintains the relationship between the two variables on its own. According to the results of the analysis made when all variables were included in the model; The effect of the digital literacy variable on the e-health literacy variable was found to be positively significant. The effect of the rational drug use variable on the digital literacy variable was also found to be positively significant. However, the effect of the rational drug use variable on the e-health literacy variable was found to be insignificant. As a result, it has been determined that the digital literacy variable has a“Full Mediation”role in the effect of e-health literacy on rational drug use.
Benzer Tezler
- Teknolojik hazır oluşu belirleyen motive edici ve engelleyici faktörlerin e-sağlık okuryazarlığına etkisi
The effect of motivating and blocking factors determining technology readiness on e-health literacy
MESUT CAN TÜRKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sağlık YönetimiSağlık Bilimleri ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA KANTAŞ YILMAZ
- E- sağlık okuryazarlığının sağlık anksiyetesi ve sağlık arama davranışına etkisi
The effect of health literacy on health anxiety and health seeking
BÜŞRA KÖŞGER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sağlık EğitimiSelçuk ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET YORULMAZ
- E-sağlık okuryazarlığının değerlendirilmesi: İstanbul Kadıköy ilçesi örneği
E-health literacy assessment: The case of Kadiköy disctrict of İstanbul
RECEP ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sağlık YönetimiSağlık Bilimleri ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜVEN BEKTEMÜR
- E-sağlık okuryazarlığının sağlıkta sosyal medya kullanım riski algısına etkisi
The effect of e-health literacy on the risk perception of social media use in health
ASEL KİRİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sağlık Kurumları YönetimiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSağlık Kuruluşları Yöneticiliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRAR ILIMAN YALTAGİL
- E-sağlık okuryazarlığının siberkondriye etkisinde güven iletişiminin aracı rolü
The mediating role of trust communication in the effect of e-health literacy on cyberchondria
KÜBRA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sağlık Kurumları YönetimiSakarya ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HARUN KIRILMAZ