İstatistiki bölge birimleri sınıflamasının tamsayı programlama modeliyle oluşturulması: Türkiye için bir uygulama
Use of linear programming model to construct the nomenclature of territorial units for statistics (NUTS): An application for Turkey
- Tez No: 780833
- Danışmanlar: PROF. DR. SİNAN ÇALIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İstatistik, Statistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İstatistik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İstatistik Bilgi Sistemleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
Bölgesel kalkınma politikalarına ışık tutan istatistiklerin oluşturulması coğrafi sınıflamalar temelinde gerçekleştirilmektedir. Avrupa Birliği coğrafi sınıflaması NUTS'a ilişkin temel prensipler ve kriterler mevzuat zemininde tanımlanmıştır. Güncel nüfus bilgileriyle hâlihazırda yürürlükte olan AB'de NUTS ve ülkemizde İBBS-2002 değerlendirildiğinde; ülkemizde çok daha ciddi boyutlarda olmak üzere, her iki sınıflamanın da konulan mevzuata uyumsuzlukları gözlenmektedir. Bu uyumsuzluk üretilen bölgesel istatistiklerin kalitesini ve verimliliğini ciddi ölçüde düşürmekte olup; bölgesel politikaların başarısını da ciddi ölçüde azaltmaktadır. Bu çalışmada, ülkelerde ve hatta ekonomik birliklerde, ülke sınırları ve değişik kademlerde ülke idari yapıları konusunda önceden belirlenmiş temel kriterlere riayet ederek ilgili mevzuatlarla uyumlu, bölgesel kalkınma politikalarına uzun soluklu ve sürdürülebilir bir şekilde ışık tutacak istatistiki bilgilerin üretilmesine temel teşkil edecek coğrafi sınıflamanın bir takım veri seti ile tek elden oluşturulmasına olanak sağlayacak bir yöntem geliştirilmesi ve yöntemin uygulanarak bir sonuç elde edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada coğrafi sınıflamanın oluşturulması özünde bir optimizasyon problemi, tesis yeri seçimi problemlerinin özel bir durumu olan p-medyan problemi olarak tasarlanmaktadır. Ele alınan probleme ilişkin tam sayı programlama modeli geliştirilerek problemin çözüm seti aranmaktadır. Çalışmada gerçekleştirilen uygulamada temel veri kaynağı olarak 786470 adet gride ilişkin grid kodu, nüfus, enlem, boylam, x ve y koordinatları, rakım, grid merkezinin bağlı olduğu ilçe ve il adları ve kodları kullanılmıştır. Uygulama sonucunda yeni oluşturulan İBBS ile İBBS-2002 karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak İBBS-2002'de gözlenen NUTS mevzuatıyla %100 uyumsuzluk durumu yeni oluşturulan İBBS'de %100 uyumluluğa dönüştürülmüştür
Özet (Çeviri)
Geographic classifications are used to create statistics that shed light on regional development policies. Legislation has defined the fundamental principles and criteria governing the European Union geographical classification system, NUTS. When comparing NUTS in the EU and NUTS-2002 in our country, both classifications are incompatible with legislation when using up-to-date population data. In our country, however, incompatibility is far more serious. This inconsistency has a significant impact on the quality and efficiency of the regional statistics produced. It also has a significant impact on the success of regional policies. In this study, a set of geographical classification data will be produced to generate statistical information that will shed light on long-term and sustainable regional development policies, in accordance with relevant legislation, by adhering to predetermined basic criteria about country borders and administrative structures of countries. The study designs geographical classification as an optimization problem, a p-median problem, which is a subset of location allocation problems. By creating an integer programming model for the problem at hand, the problem solution set is sought. The grid code of 786470 grids, population, latitude, longitude, x and y coordinates, altitude, district and city names, and codes to which the grid center is connected were used as the main data source in the study's application. The newly created NUTS and NUTS-2002 were compared as a result of the application. As a result, the previously observed 100% non-compliance with NUTS legislation in NUTS-2002 has been transformed into 100% compliance in the newly created NUTS for Turkey.
Benzer Tezler
- Düzey 2 bölgelerinde kurulan kalkınma ajansları ve etkinliklerinin ölçümü (2016–2020)
Measurement of development agencies and events established in Level 2 regions (2016–2020)
YELİZ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonometriKırıkkale ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL KOÇAK
- Türk imalat sanayinin bölgesel düzeyde etkinlik, verimlilik ve enerji verimliliğinin analizi (2003-2012)
Efficiency, productivity and energy efficiency analysis of Turkish manufacturing industry at regional level (2003-2012)
YÜCEL ÖZKARA
Doktora
Türkçe
2015
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ATAK
- Türkiye'deki 1. düzey bölge belediyelerinin katı atık yönetimi etkinliklerinin veri zarflama ile analizi
Level 1 regional analysis of municipal solid waste management effectiveness of data envelopment analysis in Turkey
EBRU ŞAŞMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZERRİN ALADAĞ
- 2015 yılı için Türkiye'deki 7 bölgenin insani gelişme endeksi kriterlerine göre karşılaştırılması
Comparison of Turkey's 7 Geographical Regions on Human Development Index Dimensions for 2015
MÜZEYYEN DUYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
BiyoistatistikEskişehir Osmangazi ÜniversitesiBiyoistatistik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEVSER SETENAY ÖNER
- Factors affecting infant mortality rates in Turkey: A geographical region analysis
Türkiye'de bebek ölüm hızlarını etkileyen faktörler: Bir coğrafi bölge analizi
SEMİH YILMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
EkonomiHacettepe Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK BAŞAR