İnteraktif belgesellerde kullanıcıların etkileşim algılarına yönelik nitel bir araştırma
A qualitative research on the interactivity perceptions of users in interactive documentaries
- Tez No: 782932
- Danışmanlar: PROF. DR. ALEV FATOŞ PARSA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: İnteraktif belgesel, kullanıcı, algılanan etkileşim, nitel araştırma, fenomenoloji, Interactive documentary, user, perceived interactivity, qualitative research, phenomenology
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Radyo-Televizyon ve Sinema Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 410
Özet
Yirmi birinci yüzyıl belgesel filmin gramerini yeniden yapılandıracak nitelikte radikal değişimlere ev sahipliği yapmaktadır. Bu yüzyılda geleneksel belgesel üretim ve dağıtım pratikleri farklılaşmakta, belgesel; yeni ve keşfedilmemiş bir yapı içerisinde kendi prensiplerini inşa etmektedir. Teknolojinin dinamikleri belgesel filmin serüvenini belirleyip, belgeseli yeniden biçimlendirirken sinemasal alanda da yeni anlatı formları tezahür etmektedir. Bu bağlamda, interaktif belgesel, postmodern medya estetiğinin ve yeni medyanın getirdiği katılımcı kültürün sinemadaki en somut yansımalarından biridir. İnteraktif belgesel, en temelde izleyiciden bilişsel yorumlama ve zihinsel katılımın dışında bir nevi fiziksel katılım göstererek gezinmesini ve keşfetmesini talep etmektedir. Geleneksel belgesel filmlerin aksine burada kullanıcılar hem belgeselin hem de etkileşimin önemli bir parçası konumunda olmakla birlikte, ortaya çıkışından günümüze değin hiç olmadığı kadar belgeselin merkezinde yer almaktadır. Belgesel izleyicilerinin interaktif belgeselde kullanıcıya doğru evrilen bu rollerine ilişkin bütüncül bir betimleme ortaya koyan ve onların bakış açılarını derinlikli şekilde yorumlayan kısıtlı sayıda çalışmanın varlığı bu tez çalışmasının çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu sorunsaldan hareketle, çalışmada, kullanıcı ile interaktif belgesel arasındaki ilişkinin dinamiklerini ortaya çıkarmak, interaktif belgesel modlarındaki (konuşma, hipermetin, katılımcı) kullanıcıların bu belgeselleri nasıl deneyimlediğini, etkileşim fenomenini nasıl yorumladığını anlamak amacıyla algılanan etkileşim araştırmalarına başvurulmuştur. Algılanan etkileşimin“kontrol”ve“yanıtlama hızı”boyutları temel alınarak, kullanıcıların bu boyutları nasıl algıladıklarına, hangi kriterleri gözeterek yorumladıklarına ve tutumlarında bu boyutların etkili olup olmadığına odaklanılmıştır. Çalışmada kullanıcıların interaktif belgesellere yönelik algı ve deneyimlerini derinleştirme ve onların bakış açılarını keşfetme amacından hareketle nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji (olgubilim) deseni uygulanmıştır. Bu doğrultuda amaçlı örnekleme teknikleriyle yirmi üç katılımcı belirlenmiştir. Tüm katılımcılara interaktif belgesel modlarını temsil eden 1979 Devrimi: Kara Cuma, Çanakkale'nin Evlatları ve Filistin Remix yapımlarını deneyimlemeleri için ortak koşullar yaratılmıştır. Çalışmanın veri toplama sürecinde çoklu metotlardan faydalanılmış, görüşme ve gözlem tekniğiyle veriler toplanmıştır. Veriler, çalışmanın çatısına uygun şekilde betimsel analiz ve fenomenolojik analizin paradigmaları ışığında analiz edilmiştir. Çalışma bulguları, etkileşimi kendi ilgi ve becerilerine göre yapılandırma eğilimi içerisinde olan kullanıcıların farklı arka planlara sahip olmalarına karşın interaktif belgesel modlarında sunulan etkileşime benzer tepkiler verdiklerini ortaya çıkarmıştır. Kullanıcının etkileşim algısının ve kullanıcı rollerinin interaktif belgesel modunun etkileşim yapısı ve tasarımına bağlı olarak değişkenlik gösterdiği saptanmıştır. Bununla birlikte, sonuçlar kullanıcıların interaktif belgesel moduna yönelik algıladıkları etkileşimin pozitifliğinin onların tutumları üzerinde de olumlu bir etki bıraktığını göstermiştir.
Özet (Çeviri)
The twenty-first century hosts radical changes that will restructure the grammar of documentary film. In this century, both production and distribution practices of the conventional documentary has been differing and documentary has been building its own principles within a new and unexplored structure. While the dynamics of technology determine the adventure of the documentary film and reshape the documentary, there are new narrative forms to appear in the cinematic field. In this context, interactive documentary is one of the most concrete reflections of postmodern media aesthetics and participatory culture brought by new media, in cinema. Interactive documentary basically demands from the audience to navigate and explore by showing a kind of physical participation apart from cognitive interpretation and mental participation. Unlike traditional documentary films, users become important part of both the documentary and the interaction while at the same time, they are at the center of the documentary more than ever since its emergence. The starting point of this thesis is the existence of a limited number of studies that present a holistic description of the role of the documentary audience as they evolve towards the user in the interactive documentary and interpret their perspectives in depth. Starting from this problematic, in this study, the research on“perceived interactivity”is used in order to reveal the dynamics of the relationship between the user and the interactive documentary and to understand how the users experience the interactive documentary modes (conversation, hypertext, participatory) and how they interpret the interaction phenomenon. The study is based on the“control”and“speed of response”dimensions of this theory and focuses on how users perceive these dimensions, upon which criteria they interpret and whether if these dimensions are effective in their attitudes. In the study, it is used the phenomenological design, a qualitative research method, with the aim of deepening the perceptions and experiences of the users towards interactive documentaries and exploring their perspectives. In this respect, twenty-three participants determined by the purposive (non-probablistic) sampling method. All participants were created common conditions to experience the productions of 1979 Revolution: Black Friday (conversational mode), Sons of Gallipoli (hypertext mode), Palestine Remix (participatory mode), which represent interactive documentary modes. In the data collection process of the study were used multiple methods, and data were collected by interview and observation technique. The data were analyzed in the light of the paradigms of descriptive analysis and phenomenological analysis in accordance with the framework of the study. The findings of the study revealed that users, who tend to structure the interaction according to their own interests and skills, gave similar responses to the interaction presented in interactive documentary modes, despite having different backgrounds. It has been determined that user's perception of interactivity and user's roles vary depending on the interactivity structure and designing of the interactive documentary mode. Nonetheless, the results showed that the positivity of the users' perceived interactivity towards the interactive documentary mode also had a positive effect on their attitudes.
Benzer Tezler
- İş birliğine dayalı interaktif belgesellerde topluluk
Community in collaborative interactive documentaries
ÖZGE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Radyo-TelevizyonAnadolu ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZMİ ULUTAK
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERSAN OCAK
- Odesa: Etkileşimli belgesellerde farklı etkileşim türlerinin kullanıcı deneyimine etkisinin tasarım yoluyla araştırılması
Odesa: Researching the effect of different interaction types on user experience in interactive documentaries through design
İDİL ŞENEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT BURCU TASA YURTSEVER
- Alternatif aktivist medya yaklaşımıyla belgeselin yeniden dolayımı
La remediation du documentaire avec une approche alternative des medias activistes
ÖZLEM KAHVECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Radyo-TelevizyonGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEREN SÖZERİ ÖZDAL
- Dijitalleşme ve yeni medya döneminde belgesel film estetiği
Digitalization and documentary film aesthetics in new media era
MUSA AK
Doktora
Türkçe
2021
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEÇKİN ÖZMEN
- Yeni medyanın toplumsal hafıza inşası üzerindeki rolü: 140journos belgeselleri üzerine bir inceleme
The role of the new media on public memory construction: A study of 140journos documentaries
ILGAZ GÖKIRMAKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
GazetecilikMarmara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÖZÇAĞLAYAN