Çevre sağlık okuryazarlığı ölçüm aracının (Environmental health literacy survey instrument) Türkçe uyarlaması: Geçerlilik-güvenilirlik çalışması
Turkish adaptation of environmental health literacy survey instrument: Validity-reliability study
- Tez No: 788287
- Danışmanlar: PROF. DR. SEÇİL ÖZKAN
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Çevre Sağlık Okuryazarlığı, Çevre Sağlığı, Geçerlilik, Kültürler arası uyum, Güvenilirlik, Environmental Health Literacy, Environmental Health, Validity, Cross-cultural adaptation, Reliability
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Giriş: Çevre sağlık okuryazarlığı ise çevresel maruziyetlerin sağlıkla ilişkisinin anlaşılması ile başlayan ve sağlık okuryazarlığı, çevre sağlığı bilimleri, risk iletişimi gibi unsurları birleştiren bir disiplindir. Çevre sağlık okuryazarlığı, çevresel faktörlerden kaynaklanan sağlık riskleri konusunda farkındalık oluşturarak bireylere ve toplumlara bu maruziyetleri önlemek veya azaltmak için faydalı kazanımlar sağlamaktadır ve böylece sağlığın olumsuz etkilenmesini önlemeye odaklanmaktadır. Geçerli ve güvenilir psikometrik özelliklere sahip değerlendirme araçları ile çevre sağlık okuryazarlığı düzeylerini belirlemek, şüphesiz ki eksiklikleri ortaya koyabilmek ve uygun müdahale stratejileri geliştirebilmek için önemli bir ihtiyaçtır. Bu çalışmada 'Environmental Health Literacy Survey Instrument' ölçüm aracının Türkçe versiyonunun geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntem: Ölçeklerin Türkçe'ye çevirisi çeviri-geri çeviri yöntemi ile yapıldıktan sonra kültürel ve dil uyarlamasının son basamağı olarak 6 uzman tarafından kapsam geçerliliğini değerlendirilmiş ve uzman komite tarafından ölçeklere son hali verilmiştir. Takibinde Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Gazi Hastanesi polikliniklerine başvuran 833 kişiye uygulanmıştır. Ölçeklerin yapı geçerliliği Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve gruplar arasında ayrım geçerliliği ile test edilmiştir. Ölçeklerin güvenirliliğini belirlemek için Cronbach alfa değeri ile iç tutarlılık analizleri yapılmıştır. Testtekrar test güvenirliliği için sınıf içi korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. 97 Bulgular: Çalışmaya dâhil edilen 833 katılımcının yaş ortalaması 36,7±14,4 yıl'dır. AFA analizleri, Genel Çevre Sağlığı Ölçeğinin (GÇSÖ) 3 faktörlü yapısı için faktör yüklerinin 0,766-0,900 arasında; Hava Öleğinin (HÖ) 2 faktörlü yapısı için faktör yüklerinin 0,657-0,821 arasında; Besin Ölçeğinin (BÖ) 3 faktörlü yapısı için faktör yüklerinin 0,624-0,818 arasında; Su Ölçeğinin (SÖ) 3 faktörlü yapısı için faktör yüklerinin 0,514-0,903 arasında olduğunu göstermiştir. Ölçeklerin test-tekrar test güvenilirliği için sınıf içi korelasyon katsayısı (intraclass correlation coefficent: ICC) >0,8 ve tatmin edici düzeydedir. Cronbach alfa değerleri GÇSÖ için 0,736; HÖ için 0,605; BÖ için 0,760 ve SÖ için 0,752'dir. Ölçeklerin iç tutarlılığı tatmin edici düzeydedir. Sadece HÖ geliştirilmeye ihtiyaç duymaktadır. Sonuç: 7 maddeden oluşan Genel Çevre Sağlığı Ölçeği, 7 maddeden oluşan Hava Ölçeği, 8 maddeden oluşan Besin Ölçeği, 13 maddeden oluşan Su Ölçeği Türkçe versiyonları geçerli ve güvenilir bulunmuştur. Türkçe Hava Ölçeği 2 boyutlu, diğer ölçekler 3 boyutlu değerlendirilmiş ve her ölçek için alt boyut puanları ve toplam puanlar hesaplanmıştır.
Özet (Çeviri)
Introduction: Environmental health literacy is a discipline that begins with understanding the relationship between environmental exposures and health and combines elements such as health literacy, environmental health sciences, and risk communication. Environmental health literacy creates awareness of health risks arising from environmental factors and provides individuals and communities with useful knowledge to prevent or reduce exposure, thereby focusing on preventing negative impacts on health. Assessing environmental health literacy levels with valid and reliable psychometric tools is an important need in order to identify deficiencies and develop appropriate intervention strategies. This study aims to evaluate the validity and reliability of the Turkish version of the“Environmental Health Literacy Survey Instrument”measurement tool. Materials and Methods: Following the linguistic validation of the scales into Turkish using the translation-back translation method, cultural and linguistic adaptation was evaluated by 6 experts and the final versions of the scales were determined by an expert committee. Subsequently, the scales were administered to 833 individuals who had presented to the Gazi Hospital clinics at the Gazi University Health Research and Application Center. The construct validity of the scales was tested using exploratory factor analysis (EFA) and discriminant validity analysis between groups. The reliability of the scales was evaluated using Cronbach's alpha for internal consistency. The test-retest reliability was assessed using the intra-class correlation coefficient. 99 Results: The mean age of the 833 participants included in the study was 36.7±14.4 years. EFA analyses showed that the factor loadings for the 3-factor structure of the General Environmental Health Scale (GEHS) ranged from 0.766 to 0.900; the factor loadings for the 2-factor structure of Air Scale (AS) ranged from 0.657 to 0.821; the factor loadings for the 3-factor structure of Food Scale (FS) ranged from 0.624 to 0.818; and the factor loadings for the 3-factor structure of Water Scale (WS) ranged from 0.514 to 0.903. The ICC values for the test-retest reliability of the scales were >0.8, indicating a satisfactory level of reliability. The Cronbach's alpha values for internal consistency were 0.736 for GEHS, 0.605 for AS, 0.760 for FS, and 0.752 for WS, indicating a satisfactory level of internal consistency for the scales. Conclusion: Turkish versions of the 7-item GÇSÖ, 7-item HÖ, 8-item BÖ, and 13-item SÖ were found to be valid and reliable. The Turkish HÖ is twodimensional while the other scales are three-dimensional, and subscale scores and total scores were calculated for each scale.
Benzer Tezler
- Hastalık bilgeliği üzerine nitel bir araştırma
A qualitative research on disease wisdom
SÜMEYYE GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sağlık Kurumları YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF KAYA
- Dönüştürücü öğrenme modeliyle lise öğrencilerinde toplumsal duyarlılık, eleştirel okuryazarlık ve yansıtma becerisi geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması
An action research to develop social responsibility, critical literacy and reflection skills in high school students with a transforming learning model
SERAY DOĞRU ORAL
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEDİHA SARI
- Türkiye'de kadın ve çocuk sağlığı ile ilgili bazı ölçütler ile sosyo-ekonomik ve sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişki
The Relationship between some indicators related with women and children health and socioeconomic, sociodemographic variables in Turkey
SEMRA AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Halk SağlığıCelal Bayar ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL ÖZCAN
- Assessing environmental health literacy and related factors among university students
Üniversite öğrencilerinde çevre sağlığı okuryazarlığının ve ilgili faktörlerin değerlendirilmesi
MAYAN EZZAT AGHA
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Halk SağlığıYeditepe ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALE ARIK TAŞYIKAN
- Ruh sağlığı okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi: Bursa ili örneği
Determination of mental health literacy level and investigation of affecting factors: The case of Bursa province
EBRU ÇEVRE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sağlık YönetimiSağlık Bilimleri ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA KANTAŞ YILMAZ