İktisatta histerezis etkiler üzerine beş deneme: Dış ticaret, istihdam, yatırım, finans, çıktı açığı
Five essays on hysteresis effects in economics: Foreign trade, employment, investment, finance, output gap
- Tez No: 788405
- Danışmanlar: PROF. DR. NEŞE ALGAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Histerezis, dış ticaret, istihdam, yatırım, finans, çıktı açığı, zaman serisi analizi, Hysteresis, foreign trade, employment, investment, finance, output gap, time series analysis
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
Teorik temelleri Yeni Keynesyen görüşe dayanan histerezis olgusu ilk olarak istihdam yapısında gözlemlenmiş ve diğer boyutlarının da geçerli olabileceği literatürde daha fazla yer almaya başlamıştır. Bu bağlamda histerezisin farklı boyutları olarak dış ticaret, istihdam, yatırım, finans ve çıktı açığı boyutları analiz edilmektedir. İkinci bölümde, kur histerezisi olarak da adlandırılan dış ticaret histerezis incelenmektedir. Reel döviz kurlarındaki geçici şok sonrasında veya uzun dönemde ortaya çıkan histerezis etkilerin bir sonucu olarak ithalatın reel döviz kuru esnekliği azalmaktadır. Yerli paranın değerlenmesi durumunda rekabetçilik kazanarak piyasaya giren ithalatçı firmalar batık maliyetlere katlanmaktadır. Reel döviz kurlarındaki geçici şok sonrasında yerli paranın eski seviyesine dönmesine rağmen batık maliyetleri telafi etmek amacıyla piyasada kalma davranışı sergileyen firmalar histerezisin temel dinamiğini oluşturmaktadır. Çalışmada histerezis etkileri test etmek amacıyla yapısal kırılmalı birim kök testi ve asimetri hipotezi kullanılarak 2003Q1-2021Q2 için Türkiye ekonomisinde histerezis etkilerin varlığı analiz edilmiştir. Yapısal kırılmalı birim kök testine sonuçlarına göre ithalat hacminde yapısal kırılmanın tespit edilmesi dış ticaret akımlarında histerezis etkilerin varlığını desteklemektedir. Diğer yandan yerli paranın değer kaybetmesi durumunda firmaların piyasada kalma davranışlarını analiz eden asimetri hipotezinden elde edilen bulgular da dış ticaret akımlarında histerezis etkilerin varlığını kanıtlayıcı niteliktedir. Asimetri hipotezine göre yerli paranın değer kaybettiği dönem boyunca (2016Q2-2018Q2) firmalar piyasada kalma davranışı sergileyerek ithalatçı yapılarını devam ettirmektedir. Bu durum Türkiye ekonomisi dış ticaret akımlarında histerezis etkilerin geçerliliğine işaret etmektedir. Üçüncü bölümde, istihdam yapısındaki histerezis incelenmektedir. Bu bölümün motivasyonu histerezis etkilerin tespit edilmesinin yanı sıra histerezise neden olan dinamikleri de tespit etmek amacıyla para arzı, enflasyon ve işgücü maliyeti değişkenleri kullanılarak 2007Q1:2020Q2 dönemi ARFIMA model, Toda-Yamamoto nedensellik testi ve Yapısal VAR (SVAR) modeli ile tahmin edilmiştir. Para arzı, enflasyon ve işgücü maliyetinden işsizliğe doğru nedensellik tespit edilmiştir. ARFIMA modelden elde edilen bulgulara göre işsizlikteki uzun hafızalı davranış işsizlikte meydana gelen yapısal şokların dirençli bir yapı gösterdiği ve etkilerinin uzun döneme yayıldığına işaret ederek histerezisin geçerliliğini doğrulamaktadır. Diğer yandan Yapısal VAR modeli sonuçlarına göre parasal şoklar ve işgücü maliyeti şoklarının işsizlik üzerinde aynı etkiye sahip olsa da histerezis açısından durumun farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. İşgücü maliyeti şoklarına göre parasal şoklardaki etkilerin daha uzun döneme yayılması ampirik literatürle aynı yönde olup işsizlikte histerezisin varlığını doğrulamaktadır. Aynı zamanda işsizliğin çözümüne yönelik talep yanlı bir politika seçimi olarak enflasyonist yapının işsizliği azaltmada zayıf bir etkinlik göstermesi de işsizlikte histerezisin varlığını kanıtlayıcı diğer bir bulgudur. Bu durum istihdam yapısında güçlü histerezis varlığını kanıtlayıcı niteliktedir. Dördüncü bölümde, yatırımlardaki histerezis incelenmektedir. Türkiye ekonomisinde yatırımlar için histerezis etkilerin geçerliliği 2005Q1:2020Q4 dönemi için analiz edilmiştir. Yatırımlardaki histerezis etkileri tespit etmek amacıyla kullanılan yapısal kırılmalı birim kök analizi ve yumuşak geçişli yapısal kırılma testi sonuçları yatırımlardaki histerezis etkilerin varlığını desteklemektedir. Aynı zamanda histerezis etkilere neden olan dinamikleri analiz etmek ve politika yapımında öneriler sunmak amacıyla teorik olarak yatırımların belirleyicisi konumundaki faiz, GSYİH ve verimlilik değişkenleri üzerinden nedensellik ve asimetrik nedensellik testleri uygulanmıştır. Elde edilen ampirik bulgulara göre yatırımların temel belirleyicisi konumundaki değişkenlerle nedensellik ilişkisi içermemesi ve özellikle faizlerin yatırımlar üzerinde etkisinin olmaması histerezise işaret etmektedir. Diğer yandan histerezis etkilere neden olan dinamiklerin tespitinde asimetrik ilişkiler önemli bilgiler sunmaktadır. Yatırımlarla asimetrik nedensellik ilişkisi tespit edilen verimlilik histerezis etkilerin temel dinamiği konumundadır. Beşinci bölümde, dolarizasyon histerezis incelenmektedir. Bu bölümde dolarizasyondaki histerezis ve aynı zamanda dolarizasyona neden olan dinamiklerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Türkiye ekonomisinin 2005M12:2021M10 (T=191) dönemi dolarizasyon histerezisi yapısal kırılma testi, Granger nedensellik testi ve NARDL yöntemi ile analiz edilmiştir. Elde edilen temel ampirik bulgular; Türkiye ekonomisinde dolarizasyon olgusunun yaşandığı ve dolarizasyondaki yapısal kırılma (2010M11) sonrasında ise histerezis bir yapıda davranış sergilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ampirik literatürde dolarizasyonun enflasyon ve döviz kuru arasındaki nedensellik ilişkisi yaygın sonuçtur. Granger nedensellik testi sonuçlarına göre döviz kuru şokları dolarizasyona neden olurken dolarizasyon ise enflasyona ve döviz kuru şoklarına neden olmaktadır. Bu ilişkilerden hareketle enflasyonun Türkiye ekonomisinde dolarizasyon ve döviz kuru şokları arasında aktarım mekanizması görevi gördüğü yorumu yapılabilir. NARDL model tahmin sonuçlarına göre dolarizasyon ile enflasyon arasında asimetrik bir ilişki tespit edilemezken dolarizasyon ile döviz kuru arasında asimetrik bir nedenselliğin varlığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda dolarizasyondaki histerezis yapıya neden olan temel dinamiğin döviz kuru şokları olduğunu söylemek mümkündür. Altıncı bölümde, çıktı açığı histerezis incelenmektedir. Türkiye ekonomisinin 2005Q4:2021Q3 dönemi çıktı açığında histerezisin varlığı lojistik yumuşak geçişli yapısal kırılma testi ve yapısal VAR yöntemiyle araştırılmıştır. Elde edilen ampirik bulgular çıktı açığında histerezis etkilerin varlığını doğrulamaktadır. 2008 Dünya Krizinin etkisi ile çıktıdaki yapısal kırılma lojistik yumuşak geçişli yapısal kırılma testi ile tespit edilerek krizin kalıcı etkisinin varlığı tespit edilmiştir. Diğer yandan histerezisin diğer bir bileşeni olan çıktı açığındaki dirençli yapı para politikası, verimlilik ve kapasite kullanım oranı değişkenlerine verdiği tepki açısından yapısal VAR tekniği ile test edilmiştir. Çıktı açığında para politikasındaki zayıf etkinlik, verimlilik ve kapasite kullanım oranındaki kalıcı etkiler ve tarihsel ayrıştırmaya (historical decomposition) göre çıktıdaki şoklarda diğer değişkenlerdeki şokların payı çıktı açığında histersizin varlığı yönünde tatmin edicidir.
Özet (Çeviri)
As a result of globalization, there has been a significant increase in crises since 1980s. The ineffectiveness of the policies and solution proposals put into practice for these crises has brought up the discussion of the existence of hysteresis effects in crises. The hysteresis phenomenon, whose theoretical foundations are based on the New Keynesian view, was first observed in the employment structure and started to take place more in the literature, where other dimensions may also be valid. In this context, in this study, foreign trade, employment, investment, finance and output gap dimensions are analyzed as different dimensions of hysteresis. In the second part, foreign trade hysteresis, also called exchange rate hysteresis, is examined. After a temporary shock in real exchange rates or as a result of long-term hysteresis effects, the real exchange rate elasticity of imports decreases. In case the domestic currency appreciates, importing companies that gain competitiveness and enter the market incur sunk costs. The main dynamic of hysteresis is the firms that remain in the market in order to compensate for the sunk costs despite the return of the domestic currency to its former level after the temporary shock in real exchange rates. In order to test the hysteresis effects in the study, the existence of hysteresis effects in the Turkish economy for 2003Q1-2021Q2 was analyzed by using the structural break unit root test and the asymmetry hypothesis. Detection of structural break in import volume according to the results of structural break unit root test supports the existence of hysteresis effects in foreign trade flows. On the other hand, the findings obtained from the asymmetry hypothesis, which analyzes the behavior of firms to stay in the market in case of depreciation of the domestic currency, also prove the existence of hysteresis effects in foreign trade flows. According to the asymmetry hypothesis, during the period of depreciation of the domestic currency (2016Q2-2018Q2), firms maintain their importer structure by exhibiting the behavior of staying in the market. This indicates the validity of hysteresis effects in the foreign trade flows of the Turkish economy. In the third chapter, the hysteresis in the employment structure is examined. The motivation of this section is estimated by ARFIMA model, Toda-Yamamoto causality test and Structural VAR (SVAR) model for the period 2007Q1:2020Q2 using money supply, inflation and labor cost variables in order to determine the hysteresis effects as well as to determine the dynamics causing hysteresis. Causality has been determined from money supply, inflation and labor cost to unemployment. According to the findings obtained from the ARFIMA model, the long-memory behavior in unemployment confirms the validity of the hysteresis by pointing out that the structural shocks in unemployment show a resistant structure and their effects spread over the long run. On the other hand, according to the Structural VAR model results, it was concluded that although monetary shocks and labor cost shocks have the same effect on unemployment, the situation differs in terms of hysteresis. The longer-term spread of the effects of monetary shocks compared to labor cost shocks is in the same direction as the empirical literature and confirms the existence of hysteresis in unemployment. At the same time, the weak effectiveness of the inflationary structure in reducing unemployment, as a demand-side policy choice for the solution of unemployment, is another finding that proves the existence of hysteresis in unemployment. This situation proves the existence of strong hysteresis in the employment structure. In the fourth chapter, hysteresis in investments is examined. The validity of hysteresis effects for investments in the Turkish economy is analyzed for the period 2005Q1:2020Q4. Structural break unit root analysis and smooth transition structural break test results, which are used to detect hysteresis effects in investments, support the existence of hysteresis effects in investments. At the same time, causality and asymmetric causality tests were applied on the variables of interest, GDP and productivity, which are theoretical determinants of investments, in order to analyze the dynamics that cause hysteresis effects and to test suggestions in policy making. According to the empirical findings, the fact that there is no causality relationship with the variables that are the main determinants of investments, especially the fact that interest rates have no effect on investments indicates hysteresis. On the other hand, asymmetric relationships provide important information in the determination of the dynamics that cause hysteresis effects. Productivity, which has an asymmetric causality relationship with investments, is the main dynamic of hysteresis effects. In the fifth chapter, dollarization hysteresis is examined. In this section, it is aimed to determine the hysteresis in dollarization and also the dynamics that cause dollarization. The 2005M12:2021M10 (T=191) period of the Turkish economy was analyzed by dollarization hysteresis structural break test, Granger causality test and NARDL method. The main empirical findings obtained; It has been concluded that the dollarization phenomenon is experienced in the Turkish economy and after the structural break in dollarization (2010M11), it behaves in a hysteresis structure. The causal relationship between dollarization, inflation and exchange rate is a common result in the empirical literature. According to the Granger causality test results, exchange rate shocks cause dollarization, while dollarization causes inflation and exchange rate shocks. Based on these relations, it can be interpreted that inflation acts as a transmission mechanism between dollarization and exchange rate shocks in the Turkish economy. According to the NARDL model estimation results, while an asymmetrical relationship between dollarization and inflation could not be determined, the existence of an asymmetric causality between dollarization and exchange rate was determined. In line with these results, it is possible to say that the main dynamic that causes the hysteresis in dollarization is exchange rate shocks. In the sixth chapter, output gap hysteresis is examined. The existence of hysteresis in the output gap of the Turkish economy in the 2005Q4:2021Q3 period was investigated by the logistic smooth transition structural break test and the structural VAR method. The empirical findings obtained confirm the existence of hysteresis effects in the output gap. With the effect of the 2008 World Crisis, the structural break in the output was detected by the logistic smooth transition structural break test and the existence of the permanent effect of the crisis was determined. On the other hand, the resilient structure in the output gap, which is another component of hysteresis, was tested with the structural VAR technique in terms of its response to the variables of monetary policy, productivity and capacity utilization rate. The weak effectiveness of monetary policy in the output gap, the permanent effects in productivity and capacity utilization rate, and the share of shocks in other variables in output shocks according to historical decomposition are satisfactory in the presence of hysteresis in the output gap.
Benzer Tezler
- Post keynesyen iktisatta para arzının endojenliği ve yeni keynesçi konsensusa karşı eleştiriler
Endogeneous money supply in post keynesian economics and critiques for new keynesian consensus
SELİM YOZGATLI
- Financial dollarization and currency substitution in Turkey
Türkiye'de finansal dolarizaryon ve para ikamesi
ÖZGE BAŞKURT
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
EkonomiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERDAL ÖZMEN
- Unveiling spanish unemployment persistence by output gap: A time-varying parameter approach
İspanyol işsizlik direncinin çıktı açığıyla analizi: Zamana göre değişen parametreler yaklaşımı
DİLAN AYDIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
EkonomiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEM YILDIRIM KASAP
- Geçiş ülkelerinde para talebi ve dolarizasyon etkisi: Kırgızistan örneği
Money demand and dollarization in transition economies: The case of Kyrgyzstan
AISULU KAMCHYBEK KYZY
- Analysis of the cyclicality of real wages and the unemployment hysteresis inemerging economies
Gelişmekte olan ülkelerde reel ücretlerin döngüselliği ve işsizlik histerezisianalizi
BÜNYAMİN FUAT YILDIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
EkonomiGebze Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN İNCE
