Coğrafi bilgi sistemleri ve çok kriterli metot kullanılarak sera yeri seçimi: Aksu örneği
Greenhouse location using geographical infirmation systems and multi-criteria method: The case of Aksu
- Tez No: 788483
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖNDER KABAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Ziraat, Geography, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de devam eden nüfus artışı ile gıda ihtiyacı da zamanla artmaktadır. Gıda talebinin artışı ile mevcut tarım uygulamaları yetersiz kalmakta bu da ithal ürünlere olan ihtiyacı artırmaktadır. Ülkeler için önemli olan, kendi temel besin malzemelerini karşılayabilmenin yanı sıra ekonomiye katkıda bulunmak için ihracat yapabilmektir. Seracılık, mevsim bitkilerinin yıl içerisinde üretiminin devamlılığını sağlarken bir yandan da ürünlerin pazarda uygun fiyat ile yer almasına fayda sağlar. Ancak sera yerlerinin coğrafi ve beşerî unsurlar göz önüne alınarak belirlenmesi gerekmektedir. Sera için uygun koşullar ve bölgenin iklim koşulları gözetilmeden kurulan seralarda doğal afet sonucu geri dönüşü olmayan zararlar oluşmaktadır. Aynı zamanda ısıtmaya olan ihtiyaç da enerji kullanımını artıracaktır. Bu kapsamda sera kurulacak alanların güneş enerjisinden yararlanabileceği alanlara kurulması oldukça önemli olmaktadır. Bu çalışmada amaçlanan, tarıma elverişli toprakları ile yoğun tarım uygulamalarının yapıldığı bölgelerden biri olan Aksu ilçesinin, topografik ve iklimsel özellikleri de dikkate alınarak seracılık için uygunluğunu belirlemektir. Sera alanlarının belirlenmesinde birçok faktörün önemli olması sebebiyle karar verme süreci karmaşık bir hale gelmektedir. Bu karmaşada kolay karar verebilmek için Çok Kriterli Karar Verme Analizi tekniklerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Prosesi en çok kullanılan metotlardan biridir. Bu çalışmada, sera yeri seçimi için 12 tane kriter belirlenmiştir. Bu kriterler, eğim, bakı, suya, yola ve nüfus yoğunluğuna yakınlık, toprak özellikleri, nem, yağış, sıcaklık, güneşlenme şiddeti, güneşlenme radyasyonu ve rüzgâr şiddetidir. Rüzgâr şiddeti, yüksek eğim ve şiddetli yağış istenmeyen özelliklerdir. Tüm kriterler birbiri ile önem sırasına göre değerlendirilmiş ve bir kriter tablosu oluşturulmuştur. Tabloda önem derecesine göre 0 ile 9 arasında değerlendirme yapılarak tüm ölçütler ağırlıklandırılmıştır. Oluşturulan katmanlar CBS yazılımında ağırlık değerleriyle birlikte çakıştırılarak 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planına göre Aksu ilçesinde“tarımsal niteliği korunacak alanlar”içerisinden doğal koruma alanları ve sulak alanların maskelenmesiyle bir sonuç haritası oluşturulmuştur. Çalışma alanına göre oluşturulan sonuç haritasında 2.769,4 ha'lık bir alana sahip olan çalışma alanının 411,71 ha'sının en uygun, 216,42 ha 'sının uygun, 155,04 ha'sının orta uygun, 751,61 ha'sının az uygun, 136,51 ha'lık alanının ise uygun olmayan (%8,17) alanlardan oluştuğu tespit edilmiştir. 1.098,12 ha alanın ise AHP uygulaması sonucunda değerlendirme dışında kaldığı görülmüştür. Belirlenen kriterler doğrultusunda istenilen sonuçlara ulaşıldığı düşünülmektedir. Bu çalışmanın, ürün özelinde belirlenecek kriterler doğrultusunda sadece seracılık için değil her ürüne uygulanabileceği ve başka çalışmalara yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
With the ongoing population growth in our country, as in the world, the need for food also increases over time. With the increase in food demand, existing agricultural practices are insufficient, which increases the need for imported products. What is important for countries is to be able to meet their own basic nutrients as well as to export to contribute to the economy. While greenhouse cultivation ensures the continuity of the production of seasonal plants throughout the year, it also provides benefits for the products to take place in the market at an affordable price. However, greenhouse locations should be determined by considering geographical and human factors. Irreversible damages occur because of natural disasters in the greenhouses established without considering the suitable conditions for the greenhouse and the climatic conditions of the region. At the same time, the need for heating will increase the energy usage. In this context, it is very important to establish the greenhouses where they can benefit from solar energy. The aim of this study is to determine the suitability of Aksu district, which is one of the regions where intensive agricultural practices are made with its arable lands, for greenhouse cultivation by considering its topographic and climatic characteristics. Since many factors are important in determining greenhouse areas, the decision-making process becomes complex. AHP, which is one of the MCDM techniques, is one of the most used methods to make an easy decision out of this complexity. In this study, 12 criteria were determined for the selection of greenhouse areas. These criteria are slope, aspect, proximity to water, road and population density, soil characteristics, humidity, precipitation, temperature, insolation intensity, insolation radiation and wind intensity. Wind intensity, high slope and heavy rainfall are undesirable features. All criteria were evaluated in order of importance with each other, and a criteria table was created. In the table, all criteria are weighted by evaluating between 0 and 9 according to the degree of importance. By overlaying the created layers with their weight values in the GIS software, a result map was created by masking the natural protection areas and wetlands among the "areas whose agricultural quality will be preserved in Aksu district according to the 1/25000 scaled landscaping plan. In the result map created according to the study area, 411.71 ha of the study area, which has an area of 2,769.4 ha, is the most suitable, 216.42 ha is suitable, 155.04 ha is medium suitable, and 751.61 ha is the most suitable. It has been determined that the area is less suitable, and 136.51 ha consists of unsuitable (8.17%) areas. It was observed that the area of 1.098.12 ha was excluded from the evaluation because of the AHP application. It is thought that the desired results have been achieved in line with the determined criteria. It is thought that this study can be applied not only to greenhouse cultivation but also to every product in line with the criteria to be determined for the product and will guide other studies.
Benzer Tezler
- Döner kanatlı platformlar için coğrafi bilgi sistemleri ve çok kriterli metot kullanılarak uygun heliport alanlarının seçimi
Selection of suitable heliport areas using geographic information systems and multi-criteria methods for rotary-wing platforms
HASAN VAHİT ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeodezi ve FotogrametriAkdeniz ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NUSRET DEMİR
- A GIS-based decision support system for locating new train stations in Iraq
Irak'ta yeni̇ tren i̇stasyonu yerleri̇ni̇n beli̇rlenmesi̇ i̇çi̇n CBS destekli̇ bi̇r karar destek si̇stemi̇
HAYDER FARIS NAJI NAJI
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Bilim ve TeknolojiÇankaya ÜniversitesiMatematik ve Bilgisayar Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HADİ HAKAN MARAŞ
- Yenişehir ve Mezitli ilçelerinin (Mersin) jeolojik kökenli afet risk haritalarının uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri ile oluşturulması
Creation of geologically originated disaster risk maps of Yenişehir and Mezitli districts (Mersin) with remote sensing and geographicalinformation systems
UĞUR DOĞAN
Doktora
Türkçe
2022
Jeoloji MühendisliğiMersin ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL ÖZER
- Mera uygunluk sınıflamasında kullanılabilir parametrik bir metot geliştirilmesi
Development of a parametric method for pasture suitability classification
GÖKHAN ERARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatSelçuk ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERT DEDEOĞLU
- Coğrafi bilgi sistemleri ve çok kriterli karar verme yöntemleri ile güneş enerji santrali için yer seçimi: Amasya Merzifon örneği
Site selection for solar power plant using geographic information system with multi-criteria decision making methods: The case of Amasya-Merzifon
MELİKE ÖCÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeodezi ve FotogrametriOndokuz Mayıs ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ ŞİŞMAN