Felsefi ve kelami açıdan Tanrı-âlem ilişkisi-İbn Sînâ ve Kādî Abdülcebbâr örnekliğinde
The relationship between god and the realm from a philosophical and theological perspective (with examples in İbn Sînâ and Qadi Abd al-Jabbar thought)
- Tez No: 791029
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT AY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
İslam düşünce geleneğinin iki ana damarı vardır. Bu iki ana damarı kelâm ve felsefe olarak tasnif edebiliriz. İslam düşünce geleneğinde Tanrı-âlem ilişkisi önemli bir yer teşkil etmiştir. Zira teolojik sorunların ortaya çıkması ve bu sorunlara cevap aranması aynı noktada karşımıza çıkmaktadır. Nitekim Tanrı'ya inananlar için her şeyin başlangıcı Tanrı-âlem ilişkisi ile başlamaktadır. Biz çalışmamızda İslam felsefe geleneğinin en etkili sistem kurucu filozofu olan İbn Sînâ (ö. 1037) ile Mu'tezilî geleneğinin önemli temsilcisi olan Kādî Abdülcebbâr'ın (ö. 415/1025) Tanrı-âlem ilişkisini karşılaştırmalı olarak ele almayı hedefledik. Kelâmın ele aldığı konular, mantıktan fiziğe, fizikten metafiziğe kadar uzanmaktadır. Sözgelimi Tanrı'nın varlığını kanıtlamada ve Tanrı'nın bilgisine ulaşmada, şahid âlemden ġā'ib âlemine gitmeyi bir yöntem olarak benimsemiştir. Bu yöntemi benimseyen kelâmcıların amacı âlem ile Tanrı arasında kesin bir ayrım ve farklılığın olduğunu göstermektir. Özellikle Mu'tezile kelâmcılarının Tanrı ve âlem tasavvuru bu temel ayrıma dayanmaktadır. İbn Sînâ da Mu'tezililer gibi Tanrı-âlem arasındaki farka önem vermektedir. Tezimizde İbn Sînâ ve Kādî Abdülcebbâr seçmemizin önemi burada yatmaktadır. Her iki düşünürün ortak olduğu noktalar; 1) Allah'ı tenzih etmek, 2) Kurmuş oldukları sistemi akla dayandırmalarıdır. Ancak ortak kaygıları olan bu düşünürlerimizin bu problemlere vermiş oldukları cevaplar birbirinden farklıdır. Bu bağlamda Tezimizin konusu“Tanrı-âlem ilişkisi”konusunda felsefe ile kelâm arasında ciddi tartışmalara yol açan temel kırılma noktalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The tradition of Islamic thought has two main cores. We can classify these two main cores as kalam and philosophy. The relationship between God and the Realms has an important place in the tradition of Islamic thought. Because the emergence of theological problems and the search for answers to these problems appear at the same point. As a matter of fact, for those who believe in God, the beginning of everything begins with the God-realm relationship. In our study, we aimed to comparatively examine the relationship between God and the universe of Ibn Sînâ (d. 1037), the most influential system-building philosopher of the Islamic philosophy tradition, and Qadi Abd al-Jabbar (d. 415/1025), the important representative of the Mu'tazilite tradition. The topics covered by kalam range from logic to physics, from physics to metaphysics. For instance, it adopted going from the visible realm to the invisible realm as a method in proving the existence of God and attaining the knowledge of God. The aim of the theologians who adopted this method was to show that there is a definite distinction and difference between the Realms and God. Especially the Mu'tazila theologians' conception of God and the Realms is based on this basic distinction. Ibn Sînâ, like the Mu'tazilites, gives importance to the difference between God and the Realms. The importance of choosing Ibn Sînâ and Qadi Abd al-Jabbar in our thesis lies here. The points that both thinkers have in common are 1) Allah is transcendent 2) they base the system they have established on reason. However, the answers given by these thinkers, who have common concerns, to these problems are different from each other. In this context, the subject of our thesis aims to reveal the main breaking points that lead to serious debates between philosophy and theology on the subject of“God-Realms relationship”.
Benzer Tezler
- Şeyh Bedreddin ve Spinoza'da Tanrı veya varlık -fark ve özdeşliğin paradoksal uzlaşımı-
God or being in the thoughts of Shaykh Badr al-Din and Spinoza -the paradoxical convention of difference and identity-
YAKUP KALIN
Doktora
Türkçe
2021
FelsefeAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN HÜSEYİN BİRCAN
- İbn Teymiyye'nin vahdet-i vücud anlayışına dair ontolojik eleştirileri
İbn Teymiyye's ontological critiques on wahdat al-wujud conception
VOLKAN TATAR
- Satanizm ve kelami açıdan eleştirisi
Satanism and it's criticism according to the Islamic theology
YUNUS DAĞDAGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURHANEDDİN KIYICI
- Gazalî'de irade özgürlüğü
Free will in Gazalî
HÜSNÜ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. OSMAN BİLEN
- Sadruşşerîa'nın husn-kubh bağlamında felsefî ve kelamî eleştirisi
Sadruşşarî'a's philosophical and theological criticism on husn-kubh (Good-evil)
KENZHEBEK CHYİBYLOV
Doktora
Türkçe
2022
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN