Osmanlı İmparatorluk dönemi saraylarında mutfaklar
Palace kitchens in Ottoman İmperial period
- Tez No: 79276
- Danışmanlar: PROF. DR. NESLİHAN SÖNMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
ÖZET Her zaman işlevsel yönleriyle öne çıkan Osmanlı Saray Mutfakları, bu işlevi karşılayacak şekilde biçimlenmiş ve gittikçe artan ihtişamının yanında, hacimsel olarak büyümüş ancak sadeliğinden hiçbirşey kaybetmemiştir, imparatorluk dönemi Osmanlı Sarayları her zaman, saltanata ait ve pahada ağır yönleriyle incelenmiş, diğer müştemilatlar gibi mutfaklar da ikinci planda kalmıştır. Bu çalışmada amaçlanan Osmanlı Saray Mutfakla rı'nın mimari oluşumlarının sebep ve sonuç ilişkilerini araştırmak ve saray mutfaklarını bir arada ele alarak, bu yapılar hakkında toplu bir kaynak oluşturmaktır. Osmanlı İmparatorluğu' ndan günümüze Edirne, Topkapı, Dolmabahçe, Çırağan, Beylerbeyi ve Yıldız Sarayları olmak üzere altı saray kalmıştır. Çırağan, Beylerbeyi ve Yıldız Sarayları mutfakları günümüze ulaşamamıştır. Saray mutfaklarıyla ilgili günümüze ulaşan belgeler ve mutfaklarla ilgili gelenekler araştırılmış, mutfakların biçimlenmesinde etkili olan yan faktörlerden mutfak çalışanları, mutfak kapasiteleri, donanımları ve işleyiş şemaları incelenmiştir. Çalışmamız kapsamında üzerinde yoğunlaşan yapı Dolmabahçe Sarayı mutfaklarıdır. Dolmabahçe ve Edirne Sarayı mutfakları için 1/200 ölçekte rölöve ve restitüsyon projeleri hazırlanmıştır. Yerinde yapılan çalışmalar fotoğraflı tespitlerle desteklenmiştir. Tüm bu araştırmalar sonucunda Edirne ve Topkapı Sarayı Mutfaklarının, merasimlerin yapıldığı, imparatorluğun yönetildiği, sarayın dış avlusunda konumlandığı; Dolmabahçe Sarayı Mutfaklarının ise sosyal hayattaki değişimlerin ve batılılaşma sürecinin etkileri nedeniyle sarayın genel yerleşiminin dışında yer aldığı görülmektedir. Mutfak Mekanları önde eğik çatılı bir hazırlama mekanı ile arkasında kubbeli pişirme mekanlarının yanyana sıralanmasıyla oluşmuş, sade cepheli fonksiyonel yapılardır. Yapılar günümüze işlevlerinin sona ermesi nedeniyle farklı kullanımlar kazanmıştır. Ancak bu kullanımlar yapıların özgün işlevlerinden oldukça uzaktır. iv
Özet (Çeviri)
ABSTRACT As always they become for ground with their functional properties Ottoman Palace Kitchens were designed to perform these functions and enlarged in volume with an increasing magnificience but never loose anything from its simplicity. Researchs on emperor period Ottoman Palaces have always been about the buildings of the Saltanates, kitchens like the other extensions hasn't researched perfectly. Our aim in this project is to find out the relations between the reasons and results of the architectural structures of the Ottoman Palace kitchens and to make a source by collecting information about these buildings. Six Palaces could reach to our time from the Ottoman Emperor time: Edirne, Topkapı, Dolmabahçe, Çırağan, Beylerbeyi, and Yıldız Palaces. The kitchens of Çırağan, Beylerbeyi, and Yıldız Palaces couldn't exist today. We have researched into the documents about the palace kitchens which reached today and the kitchen traditions, the sub factors which effect the design of the kitchens, kitchen stuff, kitchen capacity, equipments, and the working schemas. We consantrated on Dolmabahçe Palace kitchen for our reseach. In 1/200 scale, existent project and restituations are prepared. The work is supported by the taken photographs in original places. As a result of all this research, we noticed that Edirne and Topkapı Palace kitchens are situated in the outer yard where the ceremonies performed and the state governed; but due to the effects of westernisation process and the changes in lifestyles the kitchen of Dolmabahçe Palace is situated out of the common setlement. The kitchen place is a combination of simple fronted places with a sloped roof for prepation in the front and a domed cooking part behind. Because their functions are over, these places are used for different aims in our era. But today the way of use these kitchens are quite different than the original.
Benzer Tezler
- Factions and favorites at the courts of Sultan Ahmed I (r. 1603-17) and his immediate predecessors
Sultan I. Ahmed (1603-17) ve seleflerinin saraylarında hizipler ve gözdeler
GÜNHAN BÖREKÇİ
- İstanbul'da 19. yüzyıl kentsel yaşamında koşut olarak değişen saray ve konut mimarlığı
The Palace and house architecture changing parallel to urban life in nineteenth century Istanbul
NEVİN KURTAY
Doktora
Türkçe
2001
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN SÖZEN
- Topkapı Sarayı Harem Dairesi mekanlarının iç mimarlık açısından incelenmesi
Examine the interior architecture of the Harem, in Topkapi Palace
EMEL BAŞARIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BURAK TANSEL
- İmparatorluk'tan Cumhuriyet'e geçiş sürecinde bir kadın figürü: Safiye Ayla
A woman figure in the transition from the Empire to the Republic: Safiye Ayla
GÜLŞAH SÖNMEZ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2023
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Musikisi Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLDENİZ EKMEN
- Cumhuriyet Dönemi'nde Diyarbakır'da eğitim (1923-1950)
Diyarbakir education in the Republican Period (1923-1950)
VEYSİ FİDA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH MESUT AĞIR
