Başkurt atasözleri ve deyimlerinde renkler
Colors in Bashkir proverbs and idioms
- Tez No: 792806
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA ERTÜRK, DR. ÖĞR. ÜYESİ RİNAT USMANOV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Türkler, tarih boyunca çeşitli coğrafyalara dağılıp farklı kültürler ve farklı diller ile etkileşime girerek kültürlerine yeni kavramlar, dillerine yeni ifadeler eklemişlerdir. Türk kültürü ve Türk dilindeki yenilikler, renk ifadelerini de etkilemiştir. Yaşayan Türk lehçelerinden biri olan Başkurt Türkçesi, hem eski Türk kültüründen kalma inançlar ve kendi kültürel kavramlarını hem de zaman içinde bir araya geldiği inançlar ve kültürleri öz benliği içerisinde birleştirmiştir. Bu bağlamda, çalışmada Başkurtların tarih boyunca kullandıkları renk ifadelerinin sözlü kültür eserlerindeki anlamlarının incelenmesi ve etkileşime girdikleri kültürlerden kendi kültürlerine kattıkları renklerin incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışmaya Başkurt kültürünün sözlü eserlerinden olan atasözleri ve deyimlerinin aktarıldığı“Başqort Ḫalıq Meqelderé hem Eytémderé Hüzlégé”(Başkurt Atasözleri ve Deyimleri Sözlüğü,“Başqortsa – Russa Meqelder hem Eytémder Hüzlégé”(Başkurtça- Rusça Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü),“Başqort Télénéñ Frazeologik Hüzlégé”(Başkurt Dilinin Frazeolojik Sözlüğü), ve“Başqort Ḫalıq İjadı- Meqelder hem Eytémder”(Başkurt Halk Edebiyatı-Atasözleri ve Deyimler) adlı dört eser kaynaklık etmiştir. Başkurt kültürünün hazineleri olan atasözleri ve deyimlerinin aktarıldığı bu eserlerde, renk kavramları içeren atasözleri ve deyimler taranarak 241 adet renk adı geçen örnek tespit edilmiştir. Fişleme yöntemi ile tespit edilen atasözü ve deyim örnekleri, Latin alfabesine transkript edilip Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Örneklerden elde edilen renk ifadelerinin sıklık tablosu çıkarılmıştır. Bu verilere ek olarak Başkurt Türkçesinde yer alan renk adlarının kökeni ve renklerin adlandırılmasındaki kültürel gelişimler incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Throughout history, Turks have dispersed to various geographies and interacted with different cultures and languages, adding new concepts to their cultures and new expressions to their languages. Turkic culture and innovations in the Turkic language have also affected color expressions. Bashkir, one of the living Turkic dialects, has combined both the beliefs and cultural concepts from the old Turkic culture and the beliefs and cultures that it has come together with over time. In this context, it is aimed to examine the meanings of the color expressions used by the Bashkirs throughout history in oral cultural works and the colors they added to their own cultures from the cultures they interacted with.“Başqort halıq Meqelderé hem Eytémderé Hüzlégé”(Bashkir Proverbs and Idioms Dictionary),“Basqortsa - Russa Meqelder hem Eytémder Hüzlégé”(Bashkir-Russian Proverbs and Idioms),“Baskurt-Russian Proverbs and Idioms”, In these works, proverbs and idioms, which are the treasures of Bashkir culture, were scanned by scanning proverbs and idioms containing color concepts. 241 examples of color names were identified. The examples of proverbs and idioms determined by the tagging method were transcribed into the Latin alphabet and transferred to Turkish. The frequency table of the color expressions obtained from the samples was prepared. In addition to these data, the origin of the color names in Bashkir and the naming of colors according to cultural developments were examined.
Benzer Tezler
- Fakir Baykurt'un Yılanların Öcü romanındaki söz varlığı
The existence of the words in the novel ?Yılanların Öcü? by Fakir Baykurt
ZÜLKÜF GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM DELİCE
- Kuzeybatı grubu Türk lehçelerindeki (Başkurt, Kazak, Kırgız, Nogay, Tatar) tabiat konulu atasözleri ve Türkiye Türkçesi atasözleri ile karşılaştırılması
The comparison of Turkish proverbs with proverbs of dialects belonging to the northwest group (Başkır, Kazakh, Kyrgyz, Nogai and Tatar) about the basis on nature
NAZIRA SARSEK
Doktora
Türkçe
2018
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET GÜRLEK
- Çağdaş Türk lehçelerinde ölüm kavramı
The concept of death of modern Turkish dialects
GULKAIYR KANZHARBEK KYZY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAHİT TÜRK
- İhsan Oktay Anar'ın romanındaki halk edebiyatı ve halk kültürü unsurları üzerine bir inceleme
A study on the elements of folk literature and folk culture in İhsan Oktay Anar's novels
CANER TAKVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk Bilimi (Folklor)Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YILMAZ ÖNAY
- Fakir Baykurt'un hikâye ve romanlarının tema ve yapısı üzerine bir inceleme
Başlık çevirisi yok
MEHMET FETİH YANARDAĞ
Doktora
Türkçe
2005
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. İBRAHİM KAVAZ