Fahreddin er-Râzî'de güdüler ve insan fiillerine etkileri
Motives in Fakhr al-Dîn al-Râzî and their effect on human actions
- Tez No: 793378
- Danışmanlar: PROF. DR. İLYAS ÇELEBİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Bu çalışmada kelâm tarihinin en önemli tartışmalarından olan“insan fiilleri”meselesi, İslâm düşünce tarihinin köşe taşı isimlerinden Fahreddin er-Râzî düşüncesinde devâî ve savârıf gibi merkezi güdüler üzerinden semantik ve analitik bir okuma ile tahlil edilmeye çalışılmıştır. Konunun kelâm disiplininden önce muhtelif havzalarda cereyan etmesi sebebiyle, çalışmanın birinci bölümünde kavramların tarihi arka planına odaklanarak Râzî öncesinde atfedilen manalar irdelenmektedir. Tarihsel sürecin sunulmasının akabinde, devâî ve savârıf terimlerinin derinlemesine tahlilinin yapıldığı kavramsal çerçeve kısmında Kur'ân-ı Kerîm ve hadîs-i şerîfler başta olmak üzere nakli kaynaklardan yola çıkarak, kavramların Arap literatüründe ve birincil sözlük kaynaklarında nasıl ele alındıkları, mantıkî tutarlılıkları, disiplinler arası değişken tanımları, mezhepsel temellendirmeleri, toplumsal düzeyde nasıl kullanıldıkları ve benzer manalar ifade eden ıstılahî cihetleri izah edilmiştir. Çalışmanın ikinci ve ana bölümünde ise Râzî düşüncesinde güdü mefhumu, insan davranışlarına etkisi, kelâm ilmi bağlamında problematize edilen hususlardaki işlevselliğinin imkânı, psikoloji kuramlarıyla benzer yönleri ve çağdaş yaklaşımlarla irtibatı işlenerek mütekellimin bu husustaki fikriyatı açığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study the discussion of“human actions”, which is one of the most significant discussions in the history of kalām, has been tried to be analyzed with a semantic and analytical reading through central motives such as devâî and savârıf in the thought of Fakhr al-Dîn al-Râzî, one of the cornerstone names of the history of Islamic thought. Due to the fact that the topic took place in various fields before the discipline of kalām, in the first part of the study, the meanings attributed before Râzî are examined by focusing on the historical background of the concepts. Following the presentation of the historical process, in the conceptual frames in which the terms devâî and savârıf are analyzed indepth, starting from the sources, especially the Qur'an and hadîth-i-sherîfs, how the concepts are handled in the Arabic literature and primary dictionary resources, their logical consistency, interdisciplinary variable definitions, sectarian foundations, how they are used at the social level and their terms expressing similar meanings are expressed. In the second and main part of the study, the concept of motive in Râzî's thought, effect on human behavior, the possibility of functionality in the issues problematized in the context of the learning of kalām, similar aspects with psychological theories and connection with contemporary approaches have been tried to clarify the perspective of mutakallim on this point.
Benzer Tezler
- Fahreddin Râzî'nin tefsirinde anthropomorfist yaklaşımlara reddiyeleri
The rejections against anthropomorfist approaches in the exegesis of Fakhruddin er-Razi
ABDUSSAMET VARLI
Doktora
Türkçe
2018
DinBayburt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NASRULLAH HACIMÜFTÜOĞLU
- Fahreddin er-Râzî'de ilâhî sözün delâleti ve tevili
Interpretation and signification of the divine words in Fakhr al-Din al-Razi
NESİBE BÜŞRA TOKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TAHA BOYALIK
- Fahreddin er-Râzî'de lafzın manaya delaleti bağlamında dilde kesinlik problemi
The problem of certainty in language according to the context of indication of word to meaning in Fahreddin er-Razi
MEHDİ CENGİZ
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞÜKRAN FAZLIOĞLU
- Fahreddin Er-Râzî'de metafizik meseleler: El-Metâlibu'l-Aliye örneği
Metaphysical issues in Fahreddin Er-Razî: The example of El-Metâlibu'l-Âliye
MUHAMMED KESER
Yüksek Lisans
Arapça
2025
DinAksaray ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN KAHRAMAN
- Fahreddin Er-Râzî'de teorik bilginin kesinliği problemi
The problem of certainty of theoretical knowledge in Fahreddin al-Râzî
RÜÇHAN BARIŞ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN KUTLUER