Geri Dön

Kastamonu medreseleri ve uleması

Kastamonu madrasas and scholars

  1. Tez No: 793493
  2. Yazar: MUSTAFA YAVUZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. GÜLGÜN UYAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 321

Özet

Hz. Peygamber döneminde Suffe ile başlayan eğitim, İslam dünyasında çeşitli aşamalardan geçerek büyük gelişme göstermiş ve Büyük Selçuklularla (1040-1157) birlikte vakıf destekli, yatılı ve programı devlet tarafından hazırlanan medrese sistemine dönüşmüştür. Geçmişte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Kastamonu, Anadolu Selçukluları zamanında Çobanoğulları Beyliği ile Türk yurdu haline gelmiş (XII. yüzyıl sonları) ve Selçukluların devlet politikası haline getirdiği medrese eğitim sistemiyle tanışmıştır. Atabey Gazi Camii ile birlikte şehrin en eski kurumlarından biri de Çobanoğullarının kurmuş olduğu Atabey Gazi Medresesi'dir. Bu medreseyi Beyçelebi ve Muzafferüddin Gazi medreseleri takip etmiştir. Candaroğullarının kurduğu ve kısa ömürlü Bayram Gazi, Hacı Hızır ve Toygar Murad medreselerini eğitime Osmanlı'nın sonuna kadar devam eden İsfendiyar Medresesi takip etmiştir. Hiç şüphesiz dönemin en etkin ve verimli Medresesi İsmail Bey Medresesi'dir. 1461 yılında Osmanlı hâkimiyetine giren şehirde XV. yüzyıl sonlarında ilk olarak İbrahim Paşa Medresesi kurulmuştur. Onu Nasrullah Camii civarında yapılan Nasrullah Kadı Medresesi ve diğerleri izlemiştir. Çoğu vakıf destekli Kastamonu merkez ve ilçelerinde beylikler döneminde sekiz; Osmanlı döneminde Kastamonu merkez ve civarında 24; ilçelerde 37 olmak üzere toplam 69 medresenin kurulduğu tespit edilmiştir. Ayrıca eğitimin bir parçası olarak dergâhlarla medreselerin bitişiğinde veya yapının içinde belirli bir mekânda Kastamonu merkez ve ilçelerinde beylikler döneminde dört, Osmanlı döneminde 17 olmak üzere 21 kütüphanenin kurulduğu anlaşılmıştır. Tez çalışmasında Kastamonu ve ilçelerinde tedris faaliyetinde bulunan son dönem müderrisleri hakkında değerlendirme yapılmış ve Kastamonulu üç Şeyhülislam hakkında bilgi verilmiştir. Kastamonulu müderrislerin İstanbul'da etkin oldukları, Huzur Derslerinde bulundukları gibi başkentte müderris ve talebe sayısı bakımından da Anadolu vilayetleri içerisinde en başta gelen şehirlerden olduğu görülmüştür.

Özet (Çeviri)

Education, which started with the Suffe during the Prophet's era, went through various stages in the Islamic world and developed greatly, and with the Great Seljuks (1040-1157), it turned into a madrasa system supported by foundations, boarding and programmed by the state. Kastamonu, which has been home to many civilizations in the past, became a Turkish homeland with the Çobanoğulları Principality during the Anatolian Seljuks (late 12th century) and met the madrasah education system that the Seljuks made a state policy. Along with the Atabey Gazi Mosque, one of the oldest institutions of the city is the Atabey Gazi Madrasa, which was founded by the Çobanoğulları. This madrasah was followed by Beyçelebi and Muzafferüddin Gazi madrasas. The short-lived Bayram Gazi, Hacı Hızır and Toygar Murad madrasas established by the Candaroğulları were followed by the Isfendiyar Madrasah, which continued education until the end of the Ottoman period. Undoubtedly, the most effective and productive Madrasah of the period was the Ismail Bey Madrasah. In the city, which came under Ottoman rule in 1461, the first İbrahim Pasha Madrasa was established at the end of the XV. century. It was followed by the Nasrullah Kadı Madrasa built around the Nasrullah Mosque and others. It has been determined that a total of 69 madrasahs were established in Kastamonu center and its districts, most of which were supported by foundations, eight madrasahs during the principalities, twenty-four madrasas in and around Kastamonu during the Ottoman period, and thirty-seven in the districts. In addition, as a part of education, 21 libraries, four during the Principalities and 17 during the Ottoman period, were established in the center and districts of Kastamonu, either adjacent to the dervish lodges and madrasas or in a specific space within the building. In this thesis, an evaluation was made about the late period muderris who taught in Kastamonu and its districts and information was given about three Sheikhulislams from Kastamonu. It has been observed that the muderris from Kastamonu were active in Istanbul, participated in Huzur Lectures, and were among the leading Anatolian provinces in terms of the number of muderris and students in the capital.

Benzer Tezler

  1. Osmanlı medrese sistemi içerisinde Çankırı medreseleri ve müderrisleri

    Çankırı madrasas and instructors in the Ottoman madrasa system

    MURAT TARHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal Üniversitesi

    İlköğretim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET OCAK

  2. Sâdî Çelebi'nin (Ö. 945/1539) Hâşiye ʿalâ Envâri't-tenzîl ve esrâri't-teʾvîl adlı tefsirinin Meryem Suresi tahkiki (Edisyon-kritik)

    A critical edition and analysis of Saʿdī Čelebī's Ḥās̲h̲iya ʿalā Anwār al-tanzīl wa-asrār al-taʾwīl Sūrat Maryam

    MUHAMMET ZEKİ AKBAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Dinİnönü Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HARUN BEKİROĞLU

  3. Çankırı'da halvetîlik

    Halvetism in Çankırı

    AHMET DAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinKastamonu Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ EYYUP AKDAĞ

  4. 19. yüzyılın ikinci yarısında Kastamonu'nun sosyal ve ekonomik durumu

    The Social and economic state of Kastamonu in the second half of 19th century

    ÖMER FARUK YOZKATLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    TarihNiğde Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MEHMET KAYA

  5. Kastamonu çeşmeleri

    Fountains of Kastamonu

    FATMA GÜR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Sanat TarihiKarabük Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET MUTLU