Annelerin iletişim özellikleri ile otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda ortak katılım, dil ve oyun becerileri arasındaki ilişkiler
The relationships between mothers' communication characteristics and joint engagement, language and play skills in children with autism spectrum disorder
- Tez No: 794357
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MERAL ÇİLEM ÖKCÜN AKÇAMUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Psychology, Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Araştırma kapsamında erken çocukluk dönemindeki OSB olan çocukların annelerinin, çocuklarıyla serbest oyun sırasında sergiledikleri ortak katılımı destekleyici davranışlarının ve çocukla paylaşılan temaya dair iletişim özelliklerinin çocukların oyun karmaşıklık düzeyi, ortak katılım, dil ve iletişim becerileri ile ilişkisi incelenmiştir. Çalışmanın amacı doğrultusunda Ankara ilinde özel özel eğitim rehabilitasyon merkezlerine devam eden ve devlet hastanelerince tanılaması yapılmış OSB tanılı, 2-7 yaş arası 45 çocuk ve bu çocukların anneleri ile çalışılmıştır. Araştırma grubunu oluşturan çocuklar ve annelerinden serbest oyun sırasında 20 dakikalık video kaydı alınmış ve bu kayıtlar üzerinde Ortak Katılım Derecelendirme Envanteri-OKDE (The Joint Engagement Rating İnventory-JERI) üzerinden çocukların ortak katılım becerileri, annelerin ortak katılımı destekleyici davranışları, çocukların iletişim davranışları ve anne çocuk ilişkisi içinde paylaşılan temaya dair iletişim özellikleri değerlendirilmiştir. Oyun karmaşıklık düzeyi yine video kayıtları üzerinden oyun değerlendirme işlemleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Çocukların dil becerileri araştırmacı tarafından TEDİL (Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi) kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmada ayrıca Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği kullanılarak çalışma grubuna alınan çocukların tıbbi tanı raporu ile birlikte bu ölçekte de tanısıyla uyumlu olacak şekilde bir otistik bozukluk indeksi göstermesi şeklinde bir ölçüt kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler IBM SPSS 22.0 paket programı yardımıyla analiz edilmiştir. Verilerin analizi aşamasında ilk olarak değişkenlere ilişkin betimsel istatistikler yapılmıştır. Ardından değişkenler arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla korelasyon analizinde 1000 örneklemli bootstrap yeniden örnekleme ile Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu kullanılmıştır. Korelasyon analizi sonucunda bağımlı değişkenler ile ilişkili bulunan yordayıcı değişkenlerin hangisi ya da hangilerinin ölçüt değişkenleri tek başına anlamlı yordayıp yordamadığını belirlemek amacıyla hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Çalışmanın korelasyonel analizi ile ilgili bulgular göstermektedir ki, annelerin ortak katılımı destekleyici davranışları (destekleme, çocuğun ilgisini izleme, sembol vurgulama, duygulanım) ve paylaşılan temaya dair iletişim özellikleri (paylaşılan temanın kapsamı, paylaşılan temanın sürdürülebilirliği, paylaşılan temanın detaylandırılması, akıcılık ve bağlantılık, rutinler ve ritüeller) ile çocukların oyun karmaşıklık düzeyi, ortak katılım, dil ve iletişim becerileri arasında değişen oranlarda, anlamlı ve pozitif ilişkiler bulunmaktadır. Bu ilişkiler doğrultusunda yapılan hiyerarşik regresyon analizi sonuçlarına göre bu gruplarda yer alan ilişkili değişkenler bir arada, çocuğun oyun karmaşıklık düzeyinin %64'ünü; çocuğun ortak katılımının %88'ini, çocuğun dil düzeyinin %65'ini ve iletişim davranışlarının %91'ini yordamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aimed to examine the relationship between mothers' behaviors supporting joint engagement during the free play with their young children having autism spectrum disorder (ASD) and communication characteristics regarding shared theme with their children, and the level of complexity of children's play, children's joint engagement, children's language and communication characteristics. To this end, 45 children aged between 2-7 diagnosed with ASD by state hospitals and attending to private special education and rehabilitation centers located in Ankara and their mothers were studied. Children and their mothers were video recorded during a 20 minute-free play, and these videos were used in the assessment. The Joint Engagement Rating Inventory (JERI) was utilized to assess children's joint engagement skills, mothers' behaviors supporting joint engagement, children's communication behaviors, and communication characteristics regarding shared theme during mother-child relationship. Videos were also used to assess the complexity level of children's play through the play assessment procedures. Test of Early Language Development (TELD) was employed to evaluate children's language skills by the researcher. Furthermore, Gilliam Autism Rating Scale was administrated to the participating children to evaluate them based on an autism index which was expected to be compatible with their medical diagnosis report. Data gathered from the study was analyzed by IBM SPSS 22.0 program. After conducting descriptive statistics to the variables of the study, the relationship between the variables was tested by Pearson product-moment correlation coefficient with bootstrap resampling with 1000 samples. Correlational analysis demonstrated the variables predicting the dependent variables. Hierarchical regression analysis was applied to test the predictive values of those variables on the dependent variables. Correlational analysis revealed significant and positive relationships between mothers' behaviors supporting joint engagement (supporting, following child's lead, highlighting symbols, affect) and communication characteristics regarding shared theme (the scope of shared theme, sustainability of shared theme, detailing shared theme, fluency and connectedness, routines and rituals), and the level of complexity of children's play, children's joint engagement, and children's language and communication skills in varying degrees. Hierarchical regression analysis showed related variables in those groups together, predict 64%, 88%, 65% and 91% of the level of children's play, children's joint engagement, children's language level and children's communication behaviors respectively.
Benzer Tezler
- Otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve özgül öğrenme bozukluğu tanılı çocuğa sahip ebeveynlerin geniş otizm fenotipi düzeylerinin karşılaştırılması
Comparison of broad autism phenotype levels in parents of children with autism spectrum disorder, with attention deficit hyperactivity disorder and with specific learning disorder
SALİH ÜNLÜTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN BİLGİÇ
- Kahramanmaraş merkezli deprem sonrası otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda duygusal/davranışsal sorunlar ile annelerinin anksiyete, depresyon düzeyleri ve başa çıkma tutumlarının değerlendirilmesi
Evaluation of emotional and behavioral problems in children with autism spectrum disorder and their mothers' anxiety, depression levels, and coping attitudes after the earthquake centered in Kahramanmaras
KEVSER YENİCİL DAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE ALTUN
- Okul öncesi eğitime devam eden otizm spektrum bozukluğu olan çocukların eğitime katılımlarına ilişkin çevrelerindeki bireylerin görüşleri
Views of individuals around children with autism spectrum disorder related to pre-school education participation
BEYZA ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiErken Çocuklukta Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE AYYILDIZ
- Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde uyku bozuklukları ile stereotipik hareketler arasındaki ilişki
The relationship between sleep disorders and stereotypic movements in individuals with autism spectrum disorder
SÜMEYYE EKİN DEMİR
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların ebeveynlerinin gözlerden zihin okuma ve iletişim beceri düzeylerinin incelenmesi
Investigation of ability of reading mind in the eyes and level of communication skills in parents of children with autism spectrum disorder
ELİF BİLGE ERTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
PsikolojiMelikşah ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TURNA BENGÜ COŞKUN
YRD. DOÇ. DR. ESRA DEMİRCİ