رسالة في العروض -اختصار قسم العروض من كتاب مفتاح العلوم للسّكّاكي- للوزير محمّد راغب باشا بن محمّد شوقي الرومي القسطنطيني الحنفي، ت 1176ه) دراسة وتحقيقاً
Muhammed Rağib Paşa'nın 'Sakâkî'nin Miftahu'l-Ulûm'unun Arûz Bölümünün Muhtasarı' isimli elyazmasını tahkik ve inceleme / Investigating and examining the manuscript of Muhammed RağibPasha named 'The Concise of the Prosody Section of Sakâkî'sMiftahu'l-Ulûm'
- Tez No: 794363
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAIBA FARHAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Arapça, Muhtasaru'l-arûz, Miftâhu'l-ulûm, Râgıb Paşa, Tahkik, the Arabic language, a summary of the performances, the key to sciences, Ragheb Pasha, investigation
- Yıl: 2022
- Dil: Arapça
- Üniversite: Çankırı Karatekin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Bu tezde Sekkâkî'nin Miftâhu'l-ulûm isimli eserinin arûz bölümünün ihtisarı olan Muhammed Râğıb Paşa b. Muhammed Şevkî er-Rûmî el-Kostantînî'nin Risâle fi'l-arûz isimli eserin tahkik ve analizi yapılmıştır. Eser arûz hakkında olup, içerisinde şiir bahirleri, kafiye ve arûz vezinleri ile ilgili bilgi bulunmaktadır. Müellif eserinde Sekkâkî'nin Miftâhu'l-ulûm isimli arûz ile ilgili kitabını özetlemiştir. Kitabın önemi ve ilmi değeri buradan kaynaklanmaktadır. Râgıb Paşa'nın vezir, sadrazam, şair, tefsir ve divan sahibi, döneminin meşhur ediplerinden olması da eserin önemini artırmıştır. Vezirin biyografisi, ilmi hayatı, Osmanlı Devlet'inde yürüttüğü görevleri tespit edilirken betimleyici analitik yöntem kullanılmıştır. Eserin yazımı, nüshaların karşılaştırılması, kitapta nakledilen görüşlerin asıl kaynaklardaki yerlerinin gösterilmesi ve farklar ortaya konurken tahkik ve talik metodu kullanılmıştır. Araştırmada varılan sonuçların önemlileri şunlardır: Vezir kitabı özetlerken kullandığı tertip ve bahirlerin başlangıcını, Muhtasaru İbni Ebi'l-Ceyş isimli arûz hakkındaki kitaptan almıştır. Kitabın diğer kısımlarında ise Sekkâkî'nin tertibine uymuştur. Müellif, her bahrin girişinde bahrin isimlendirilme sebebini söylemiş, şiir beyitlerini bölerken yaptığı fiili gösterecek dairelerden oluşan şekiller koymuştur. Eserde tek bir metot takip edilmemiştir. Bazen aruz vezinlerini bölerken veznin kalan kısmını yazmış, bazen ise yazmamıştır. Müellif eseri ciddi olarak kısaltmış, bazen kelimeleri tekrar tekrar yazmak yerine“üç kere, dört kere tekrarla”demekle yetinmiştir. Müellif ihtisarın ikinci bölümünde kafiye, çeşitleri ve arûz vezinlerinden bahsetmiş, faslü'l-hitâb konusuyla bölümü bitirmiştir. Bu bölümde şiirin yapısı, vezin ile sesler arasındaki uyumun zarureti konularından bahsetmiştir. Eser bölümlere ayrılıp düzenlenmesi açısından benzersizdir.
Özet (Çeviri)
This research dealt with the“Treatise on Prosody”an abbreviation of the Prosody section of the book“Miftah al-Ulum”by al-Sakaki, by Minister Muhammad Raghib Pasha bin Muhammad Shawqi al-Qastantin al-Hanafi (T.: 1176 AH). And Al-Rawi, the minister devoted it to explaining the third section of the book“Miftah Al-Ulum”by Al-Sakaki related to the section of performances - the most important book of rhetoric in this section - and here lies the importance of the message and its scientific value, as well as the position of the minister Ragheb Pasha and his great fame, the owner of the ministry and the lead, and the owner of poetic collections, interpretation and literature in His time. The study followed the descriptive-historical approach when translating the minister, narrating his biographical and scholarly biography and the positions he assumed in the Ottoman Empire, and the method of investigation and commentary in the investigated section, when copying and adjusting the text, proving the differences between the copies of the book, extracting the texts and sayings contained in it and attributing them to Its sources and perspectives, and the study concluded results, the most important of which are: The author (the minister) followed Al-Sakaki in his arrangement of the book, and seldom deviated from that. In the rest of the details. The minister also explained the reason for naming each sea when starting to talk about it, and he put drawings to clarify the circles in which the seas are located, when cutting poetic verses, and he did not follow a unified approach in his message, so sometimes he writes the pieces connected with each other, and sometimes he leaves every word Separate from the other, and he also used to follow the method of extreme abbreviation, so he used to write the word“twice”and“four times”instead of repeating the activations. Also, the author devoted the second part of his dissertation to talking about rhyme, its types, then narration and its types, then he concluded with a chapter he called Fasl al-Khattab, in which he spoke about the structure of poetry and the necessity of proportionality between meter and sound, so the book was unique in its division and arrangement.
Benzer Tezler
- مراعاة فقه الواقع في عهد الصحابة (الخلفاء الراشدون أنموذجاً)
Ashap döneminde realite fıkhına riayet-Raşid Halifeler dönemi örnekliği-
AMEEN ABDULLAH AHMED AHMED
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANAN AKKO
- المحسّنات اللفظيّة فِي دِيوانِ ابن عبد ربّه الأندلسيّ
Ibn Abdirabbih el-Endelusî'nin Divanındaki söz sanatları / Verbal improvements in the Diwan of Ibn Abd Rabbo al-Andalusi
AHMET KAYS HARPUTLU
Yüksek Lisans
Arapça
2023
Dinİnönü ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABRİ TÜRKMEN
- رسالة في الرد على ما دسه البيضاوي في تفسيره من أوهام الفلاسفة للعلامة محمد بن أبي بكر المرعشي المدعو بساجقلي زاده (ت 1145ه)دراسة وتحقيقاً
El-Beyżāvî'nin tefsirine soktuğu felsefi önyargılara karşı Saçaklızade adıyla bilinen Allâme Muḥammed b. Ebî Bekr el-MarꜤaşî (Ö.H. 1145)'nin cevabı inceleme ve araştırma
MOHAMMED THAMER NAJM NAJM
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YAGOOB
- Er-Risâle dergisinin XX. yüzyıl Arap edebiyatindaki yeri
دور مجلة الرسالة في الأدب العربي الحديث / ar-Risala Journal in 20th century and its place in Arabic literature
ZEHRA ÖZLİ
Doktora
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BOSTANCI
- اﻟﺸِّﻌﺮُ اﻟﻌ َﺮﺑ ِﻲﱡ وَ أَﺛَﺮُه ُ ﻓﻲ اﻟﺨُﻄَﺐِ اﻟﺪِّﯾ ْﻨ ِﯿﱠﺔ
Eş-şi'ru'l-'Arabiyyu ve Eseruhu Fi'l-Hutabi'd-Diniyye
NATIQ FAWZI IBRAHIM AL-AZZAWI
Doktora
Arapça
2024
DilbilimUşak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM KOCABIYIK
- تحقيق مخطوطة لابراهيم فصيح بعنوان : فصيح التوقيع في علم البديع
İbrahim el-Fasih'in Tevkiu'l-Fasih adlı eseri ve edisyon kritiği
RAMADHAN TAHA HUSSEİN
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DilbilimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RIFAT AKBAŞ