Mîḫâ'îl Nu'ayme'nin romanlarının Türkçe çevirilerinin çeviri estetiği bağlamında incelenmesi
An investigation of Mîḫâ'îl Nu'ayme's Turkish translations in the context of translation aesthetics
- Tez No: 795614
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUAMMER SARIKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 216
Özet
Çeviri, kaynak dilde yer alan iletiyi hedef dile aktarma eyleminin yanı sıra toplumların bilgi birikimini ve kültürünü farklı kültürdeki insanlara ve en önemlisi de gelecek nesillere aktarma vazifesini üstlenmektedir. Özellikle kültür aktarımında en önemli rolü, yazın çevirileri üstlenmektedir. Yazın çevirileri, mekanik bir anlayışla oluşturulmuş düz metin çevirileri değil, içerisinde estetik değerler barındıran, çok boyutlu ve katmanlı çeviri türleridir. Bu yönüyle yazın çevirilerini birer sanat ürünü olarak kabul etmek mümkündür. Çevirinin birtakım ilkeleri olduğu gibi estetiğin de belirli birtakım ilkeleri bulunmaktadır. Çevirinin ilkeleri her türlü kuram, strateji, teknik ve benzeri konulardan oluşmakta, ancak yazın çevirilerinin incelenmesinde ve değerlendirilmesinde tek başına yeterli olamamaktadırlar. Sanatsal eşdeğerliğin ve estetik ölçünün sağlanması açısından çeviri ilkeleri ve estetik ilkeleri bir bütün olarak dikkate alındığında, çeviri estetiği ile ilgili değerlendirmelere ve çevirmenin başarı grafiğine ulaşılabilmektedir. Bunun en temel sebebi, yazın metinlerinde işlevin değil, estetiğin ön planda olmasıdır. Yazın çevirmeninin asli görevi bu estetiği, estetik özne olan çeviri okuruna en yakın eşdeğerlik ve estetik etkiyle aktarabilmektir. Hiç şüphesiz, estetik etkinin ve hazzın ortaya çıkarılması ve alıcıya aktarılması, çevirmenin yeni bir metin ortaya çıkarma yetisiyle mümkündür. Zira çevirmenin bu yetisi, okurun eserden alacağı estetik haz üzerinde etkili olan en önemli yetiler arasında yer almakta ve çevirdiği eseri, estetik açıdan değerli ve kalıcı kılmaktadır. Tüm bu bilgiler ışığında, bu çalışmada, çevirmenin temel sorumluluklarının yanı sıra Çeviribiliminin genel kuram ve ilkelerine yer verilmiş, akabinde estetik bilimi, tüm yönleriyle ele alınmış ve nihai olarak çeviri estetiğinin sınırları belirlenmiştir. Çalışmanın uygulamalı bölümünde, Mihail Nuayme'nin, Türkçeye Arkaş'ın Günlüğü: Kendini Arayan Adam, Mirdâd: Kundaktaki Ermiş ve Kalk Son Gününe Veda Et başlıklarıyla çevrilen eserleri ele alınmış; estetiğin dilbilimsel boyutu, fonetik estetik, terkipsel estetik, bağlamsal estetik, biçimsel estetik ve üslûp estetiği çerçevesinde“Teknik Eleştiri”ve“Estetik Eleştiri”başlıkları altında incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda çeşitli bulgu ve saptamalara varılmış, çeviri eserlerin estetik değeri ortaya çıkan bulgu ve saptamalar neticesinde değerlendirilmiştir
Özet (Çeviri)
In addition to the act of transferring the message in the source language to the target language, translation undertakes the task of transferring the knowledge and culture of societies to people in different cultures and most importantly to future generations. Especially literary translations undertake the most important role in cultural transfer. Literary translations are not plain text translations created with a mechanical understanding, but are multi-dimensional and layered translation types containing aesthetic values. In this respect, it is possible to regard literary translations as artistic products. As there are certain principles of translation, there are certain principles of aesthetics too. The principles of translation consist of all kinds of theories, strategies, techniques and similar subjects, however they are not sufficient by themselves in the examination and evaluation of literary translations. In terms of ensuring artistic equivalence and aesthetic measure, when translation principles and aesthetic principles are considered as a whole, evaluations regarding translation aesthetics and the success graph of the translator can be reached. The main reason for this is that in literary texts not function but aesthetics are at the forefront. The main task of the literary translator is to convey this aesthetic to the translation reader, who is the aesthetic subject, with the closest equivalence and aesthetic effect. Undoubtedly, revealing the aesthetic effect and pleasure and transferring it to the recipient is possible with the translator's ability of producing a new text, since this skill of the translator is among the most important abilities that affect the aesthetic pleasure that the reader will get from the work and makes the work he translated aesthetically valuable and permanent. In the light of all this information, in this study, besides the basic responsibilities of the translator, the general theories and principles of translation science are explained, and then the science of aesthetics is discussed in all its aspects, and finally the limits of translation aesthetics are identified. In the applied part of the study, works of Mîḫâ'îl Nu'ayme, translated in Turkish with the titles Arkaş's Diary: The Man Who Seeks Himself, Mirdâd: The Saint in Swaddle, and Say Goodbye to Your Last Day are discussed; the linguistic dimension of aesthetics has been examined under the titles of“Technical Criticism”and“Aesthetic Criticism”within the framework of phonetic aesthetics, compositional aesthetics, contextual aesthetics, formal aesthetics, and stylistic aesthetics. As a result of this examination, various findings and determinations were reached, and the aesthetic value of translated works was evaluated as a result of these findings and determinations.
Benzer Tezler
- Mîhâîl Nu'ayme'nin poetikası ve şiirleri
Mikhail Naimy's poetics and poems
MAHİR HAMİDOV
Doktora
Türkçe
2011
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAHMİ ER
- Mîhâîl Nu'ayme'nin hayatı ve Mirdad adlı eserinin teknik ve tematik yönden incelenmesi
Başlık çevirisi yok
TURAN ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Doğu Dilleri ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET GEMİ
- Mihail Nuayme'nin Likâ' adlı romanının incelenmesi
Analysis of Mihail Nu'ayme's novel Likâ
MEHMET TAHA BARIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMuş Alparslan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN HARMANCI
- Mihail Nuayme ve el-Arkaş'ın Günlüğü adlı romanı
Michail Naimy and his novel named Mudhakkirat al-Arkash
ABDURRAHMAN ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT ŞENSOY
- Mihail Nuayme ve öykücülüğü
Mikhail Nuayme and his short storytelling
İBRAHİM TÜRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
BiyografiSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. AYHAN ERDOĞAN