Burdur'da dokunan Döşemealtı halılarının tespiti ve tasarım özellikleri açısından incelenmesi
Detection and investigation in terms of design features of Döşemealtı woven in Burdur
- Tez No: 795776
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA GENÇ
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 306
Özet
Geleneksel Türk el dokumalarından biri olan Döşemealtı Halıları, başta Döşemealtı (Antalya) ve çevresindeki yerleşim birimlerinde olmak üzere, yöreye komşu olan Burdur çevresi yerleşim birimlerinde de dokunmuş ve yöre halkı için önemli bir gelir kaynağı olmuştur. Günümüzde eskisi kadar dokunmamaktadır. 2019-2023 yılları süresince Burdur ve çevresindeki yerleşim birimleri, yörede dokunan Döşemealtı halılarının kompozisyon ve tasarım özelliklerini belirlemek amacıyla ziyaret edilmiş ve sözlü görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmamızda 151 Döşemealtı halısı tespit edilmiş ve bunlara ait bilgi fişleri hazırlanarak, fotoğrafları çekilmiş ve çizimleri yapılmıştır. Alan araştırmaları sırasında dokumaları yapmış olan kişilerle görüşülerek, kullanılan malzemeler, boyama ve dokuma teknikleri ile halılarda kullanılan motifler, renkler ve ürünlere verilen yöresel isimler hakkında bilgiler alınmıştır. Araştırma sahasında Türk düğümü (Gördes) ile dokunmuş, 107 adet halı; 8 adet yolluk; 8 adet namazlağı ve 9 adet paspas tespit edilmiştir. Bu halılardan 58 tanesi Akrepli; 35 tanesi Toplu; 19 tanesi Halelli; 7 tanesi Terazi Toplu; 4 tanesi Kocasulu, 2 tanesi Meşe Yaprağı ve 7 tanesi yeni tasarım halı türündedir. Genel olarak geleneksel Döşemealtı halılarının nispeten küçük ebatlar da olmasına karşın, yörede daha büyük ölçülerde dokunan halılara hatta taban ve kelle halısı boyutlarında dokumalara da rastlanılmıştır. Tespit edilen halıların atkı, çözgü ve ilme iplerinin yün olduğu ve büyük oranda 24x30 (±2) kalitede dokundukları belirlenmiştir. Dokumalarda kullanılan yün iplerin yörede yetişen bitkilerle sentetik boyalarla boyandığı; geleneksel renklerin (kırmızı, bordo, mavi, beyaz, fıstık yeşili, yavruağzı, devetüyü, kahverengi, sarı, siyah) yaygın olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Araştırmada, halılarının renk, motif, ve desen özelliklerinin belirlenmesi yanısıra, kompozisyon kurgularının plastik bağlamda sorgulaması yapılmıştır. Tasarım ilkelerinden yola çıkılarak, dokumanın genel kurgusu ve renk kontrastlıkları içerisindeki egemenlik ilişkilerinin çözümlemesi gerçekleştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the traditional Turkish hand weavings, Döşemealtı Carpets were woven primarily in Döşemealtı (Antalya) and the surrounding settlements, and in the settlements around Burdur, which is adjacent to the region, and became an important source of income for the local people. Today, it does not touch as much as it used to. During the years 2019-2023, Burdur and its surrounding settlements were visited to determine the composition and design features of the Döşemealtı carpets woven in the region, and the verbal interview technique was used. In our research, 151 Döşemealtı carpets were identified and their information slips were prepared, their photographs were taken and their drawings were made. Information about the materials used, dyeing and weaving techniques, the motifs used in the carpets, colors and local names given to the products were obtained by interviewing the people who made the weavings during the field studies. In the research area totally 107 carpets woven with Turkish knot (Gördes); 8 small carpets; 8 prayer mats and 9 mats were identified. 58 of these carpets are Scorpio; 35 of them Bulk; 19 of them are Halelli; 7 of them Libra Bulk; 4 of them are Kocasulu, 2 of them are Oak Leaf and 7 of them are new design carpets. In general, although traditional Döşemealtı carpets are relatively small in size, carpets woven in larger sizes, even in floor and head size carpets, were also encountered in the region. It was determined that the weft, warp and loop threads of the detected carpets were wool and they were mostly woven in 24x30 (±2) quality. The woolen threads used in weaving are dyed with local plants and synthetic dyes; It has been determined that traditional colors (red, burgundy, blue, white, pistachio green, babymouth, buff, brown, yellow, black) are widely used. In the research, besides the determination of the color, motif and pattern characteristics of the carpets, the compositional constructs were questioned in a plastic context. Based on the design principles, the general construction of the weaving and the analysis of the dominance relations within the color contrasts were carried out.
Benzer Tezler
- Burdur Müzesi'nde bulunan halılar, heybeler ve yastık yüzleri
Carpets, scenes and pillow surfaces in the Burdur Museum
BİLGE GÜLNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
El SanatlarıErciyes ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN
- Burdur yöresi Türk halk müziği ve özellikleri
Burdur region folk music and its characteristic
SEVİLAY GÖK AKYILDIZ
Doktora
Türkçe
2016
MüzikNecmettin Erbakan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NALAN YİĞİT
- Effectiveness and professional competencies of English language teachers in first five years in turkey
Türkiye'deki İngilizce öğretmenlerinin ilk beş yıldaki verimlilikleri ve mesleki yeterlikleri
RECEP BİLİCAN
Doktora
İngilizce
2016
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiYabancı Diller Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİNÇAY KÖKSAL
- İşletmelerde sıklıkla karşılaşılan finansal tablo hata ve hileleri: BIST 100'de bir araştırma
Financial statement errors and frauds frequently encountered in businesses: A research in BIST 100
MEMDUH SEÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeBurdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN DALGAR