El sanatları geleneğinde usta çırak ilişkisi: Yaşayan insan hazinesi örneği
The relationship between master and apprentice in handicraft tradition: The case of living human treasure
- Tez No: 798115
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SELCAN GÜRÇAYIR TEKE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Geleneksel el sanatlarında ustaların üstün bilgi ve becerilerini yaşatarak gelecek nesillere aktardıkları bir eğitim sistemi olan usta-çırak ilişkisi, Türk Folkloru adına önemli bir konu olmasına rağmen üzerinde çok fazla çalışma yapılmamıştır. Tezin amacı el sanatları geleneğindeki usta çırak ilişkisini, çıraklıktan ustalığa geçiş sürecini, aktarım, akrabalık, cinsiyet, mekân, eğitim, sosyal yapı ve dijitalleşme bağlamında değerlendirerek bu ilişkinin geçmişten bugüne değişim ve dönüşümünü Yaşayan İnsan Hazineleri Örneği üzerinden incelemektir. Tezin araştırma alanını Yaşayan İnsan Hazinelerinin sanatlarını sürdürdüğü ebru, keçecilik, sipsi yapımı, nazar bocuğu yapımı, seramik, hüsn-i hat, yorgancılık, dilli-dilsiz kaval yapımı, çinicilik, kispet yapımı gibi sanat gruplarından ustalar ve çıraklarla görüşmeleri kapsamaktadır. Yaşayan İnsan Hazineleri Programından Somut Olmayan Kültürel Mirasın Koruması Sözleşmesine kadar değişen koruma anlayışı zamanbilimsel olarak anlatılmıştır. Ayrıca 1993 yılında Kore Cumhuriyeti tarafından oluşturulan, UNESCO taraf devletler tarafından kültürlerine göre düzenlenen, Yaşayan İnsan Hazinesi Programları hakkında açıklamalar ve uygulama farklılıkları üzerine değerlendirmeler yapılmıştır. Yaşayan İnsan Hazinesi Sisteminin usta çırak ilişkisi üzerine etkileri değerlendirilmiştir. Saha çalışmasında tespit edilen bilgiler ışığında, geleneksel el sanatları çerçevesinde, usta-çırak ilişkisinin aktarım sürecinde sanatın etiği, sanatın tekniği ve sanatın estetiğinin geçmişten günümüze geçirdiği değişim ve dönüşüm değerlendirilmeye çalışılmıştır. Usta, çırak, kalfa ve usta çırak ilişkisi tanımlanmış olup usta çırak ilişkisini etkileyen faktörler, başlıklar altında tek tek incelenmiştir. Geleneksel el sanatlarında bilgi aktarımı işlevi gören usta-çırak ilişkisinin güncel durumu hakkında değerlendirmelerde ve önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Although the master-apprentice relationship, which is an education system in which the masters keep their superior knowledge and skills alive in traditional handicrafts and transfer them to future generations, is an important subject for Turkish Folklore, not much work has been done on it. The aim of the thesis is to evaluate the master-apprentice relationship in the handicraft tradition, the transition process from apprentice to master, in the context of transfer, kinship, gender, space, education, social structure and digitalization, and to examine the change and transformation of this relationship from the past to the present through the Example of Living Human Treasures. The research area of the thesis includes interviews with masters and apprentices from art groups such as marbling, felt making, sipsi making, evil eye crafts making, ceramics, calligraphy, quilt making, dilli-dilsiz kaval making, tile making, and kispet making. The understanding of conservation, ranging from the Living Human Treasures Program to the Intangible Cultural Heritage Convention, has been explained chronologically. In addition, explanations about the Living Human Treasure Programs created by the Republic of Korea in 1993 and organized by the states party to UNESCO according to their cultures, and evaluations on the differences in practice were made.Explanations were given about Living Human Treasures Programs around the world and in Turkey, as well as assessments of the differences in practice. The effects of the Living Human Treasures System on the master-apprentice relationship were evaluated. In the light of the information determined in the fieldwork, the change and transformation of the ethics of art, the technique of art and the aesthetics of art from the past to the present in the transfer process of the master-apprentice relationship within the framework of traditional handicrafts has been tried to be evaluated. The relationship between master, apprentice, journeyman and master-apprentice has been defined and the factors affecting the master-apprentice relationship have been examined one by one under the headings. The current state of the master-apprentice relationship, which serves as a means of knowledge transfer in traditional handicrafts, was evaluated and suggestions were made.
Benzer Tezler
- Beypazarı'nda maden sanatı
Başlık çevirisi yok
ŞİRİN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
El SanatlarıHacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi (Folklor) Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN YILDIRIM
- Denizli geleneksel kumaş dokuma ustası Selahattin Kaçanoğlu ve çalışmaları
Denizli traditional textile weaving master Selahattin Kaçanoğlu and his works
LÜTFİYE GÜL GÜNDÜZ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2024
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. NAİME DİDEM ÖZ
- Somut olmayan kültürel miras unsurlarından el sanatları geleneğinin kırsal turizm bağlamında değerlendirilmesi: Muğla – Milas örneği
The evaluation of the tradition of crafts in intangible cultural elements in the context of rural tourism: The example of Muğla - Milas
SULTAN EBRU EKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TurizmMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÇEKEN
- Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi açısından Bitlis/Ahlat taş işlemeciliği
Bitlis/Ahlat stonework in terms of the Convention for the Protection of Intangible Cultural Heritage
NİHAT İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
El SanatlarıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELCAN GÜRÇAYIR TEKE
- Mardin'de kumaş baskı-boyama sanatı: Şımmeshındi ailesi örnekleri
The art of printed cloth in Mardin: Sample of Şimmeshindi family
MEHMET ALİ DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
El SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiSanat Tarihi Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH ŞEVKİ DUYMAZ
YRD. DOÇ. MERYENM ACARA ESER