Çalgı yapımında yeni arayışlar: Divane çalgısı ve metal profil saplı bağlama
New investigations in instrument making: The instrument divane and the metal neck baglama
- Tez No: 798161
- Danışmanlar: PROF. DR. GÖZDE ÇOLAKOĞLU SARI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Endüstri Ürünleri Tasarımı, Müzik, Crafts, Industrial Design, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 81
Özet
Bu çalışma, daha önce akademik çerçevede bilimsel incelemesi yapılmamış yeni bir telli çalgı olan divanenin organolojik özellikleri ile bu çalgının tasarım süreci dahilinde geliştirilen metal profil sap teknolojisinin geleneksel bir saz olan bağlama çalgısına uygulanışını inceleyerek akademik literatüre sunmaktadır. Günümüz müzik camiasında divane adıyla yer alan ve Yavuz Gül'ün 1990'lı yılların sonunda İstanbul lavtasının tınılarını bağlama çalgısının klavye özellikleri üzerinden elde etmek arzusunun yeni bir çalgı ihtiyacı doğurmasıyla başlayan yapım ve tasarım çalışmaları, ilk sonuçların alınmasından sonra bilimselleşerek devam etmiştir. Bu tez çalışmasının büyük bir kısmı çalgının fiziksel ve akustik özellikleri üzerinde durmakta, yeni bir çalgının tasarım ve üretim aşamalarında karşılaşılan çalgı yapımsal sorunları ve uygulanmış çözümleri neden ve sonuçlarıyla birlikte ele alarak incelemektedir. İncelemenin yöntem ve kapsamını belirlemek amacıyla öncelikle organoloji ve çalgı yapım literatürü taranmıştır. Literatürde divane isminde benzer ya da farklı özellikleri olan veya aynı özelliklerde olup da başka isme sahip bir çalgıya rastlanmamıştır. Dolayısıyla bu çalgıya dair kaynaklarda birincil kaynaklar ve alan araştırması yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmanın literatür yönünden odağında divanenin temelini oluşturmaları sebebiyle bağlama ve lavta çalgıları yer almaktadır. Ayrıca aynı coğrafyada son yüzyıl içinde doğmuş olan yeni çalgılar olmaları dolayısıyla çağlama ve cümbüş çalgılarının organolojik incelemeleri, yine divanenin gelişim sürecinde geleneksel çalgılara da uygulanabilecek teknik gelişmeler yaşanmış olmasına istinaden Türk müziğinde kullanılan bağlama, ud, lavta, buzuki gibi çalgılarına dair güncel yöntem ve yenilikleri içeren çalışmalar incelenmiştir. Çalgıların özelliklerinin anlaşılması ve geliştirilmesi için uygulanan akustik testlerin analizleri özellikle son yıllarda çalgı yapımında önem kazanmaktadır. Divane çalgısının akustik analizleri bu çalışmanın dahilinde incelenmiştir. Teknolojinin gelişmesi, yapımda olduğu gibi müziğin üretilmesi, icrası ve aktarım yöntemlerinde de önemli gelişmelere sebep olmuştur. Divane günümüzde profesyonel icracılar tarafından albüm kayıtları ve sahne çalışmalarında kullanılmakla birlikte hem profesyonel hem de amatör icralar ile sosyal medyada, görsel ve yazılı basın haberlerinde, belgesel çalışmalarında çok kez yer almış almıştır. Buradan hareketle, diğer çalgıların incelemelerinde olduğu gibi çalgının yapımcısı ve icracıları ve icra örneklerine de yer verilirken ağırlıklı olarak birincil kaynaklar kullanılmıştır.
Özet (Çeviri)
This work is an organological research about the musical instrument divane and the application of the technique used in its neck construction to the traditional turkish instrument baglama, so called“Metal Saplı Baglama”. Divane is a new, stringed instrument which is designed by a music enthusiast electrical engineer Yavuz Gül in late 1990's Türkiye. A large part of this work is focused on the physical and acoustic features of the instrument, and examines the stages of designing a new instrument within the frame of construction problems and applied solutions encountered in the design and production stages, together with their causes and consequences. In order to determine the method and scope of the examination, the organology and instrument making literature was scanned as first. There was no clue about an instrument with similar or different characteristics with the same name nor another with the same characteristics but with another name. Therefore, all information collected about divane are primary sources and field research data. This instrument has frets which are being used in turkish“Makam Music”, which including tamperemented notes. The long neck divane has 24 frets and a range of 2,5 octaves, whereas short-neck version has 17. In terms of literature, the focus of the study is baglama and lute instruments, as they form the basis of the divane. In addition, organological examinations about“çağlama”and“cümbüş”were as they are new instruments born in the last century in the same geography, and technical developments that can be applied to traditional instruments during the development of divane, including the current methods and innovations about instruments such as baglama, oud, lute, and bouzouki used in Turkish music. studies were examined. The analysis of acoustic tests applied to understand and develop the characteristics of instruments has gained importance in instrument making, especially in recent years. Acoustic analyzes of the Divane instrument were examined in this study. The development of technology has led to significant developments in the production, performance and transmission methods of music as well as in production. Today, Divane is used by professional performers in album recordings and stage works, and it has been featured many times in both professional and amateur performances, social media, visual and written press news, and documentary works. From this point of view, primary sources were mainly used while the producers and performers of the instrument and performance examples were also included, as in the analysis of other instruments.
Benzer Tezler
- Geri dönüşümde kâğıt atıkların enstrüman yapımında değerlendirilmesi: Karadeniz kemençesi örneği
Using of recycled paper for instrument making: Example of Karadeniz kemençe
CEYHUN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzikÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FİKRET MERVE EKEN KÜÇÜKAKSOY
- Zaman-mekan ilişkisi ekseninde video sanatının gelişimi
The evaluation of video-art in axis of time-space
LALE YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Sanat Tarihiİstanbul ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UŞUN TÜKEL
- Sanat yapıtında birey ve nesne ilişkisi
Individual and object relati̇on i̇n the context of artwork
ORHAN İLİŞ
- Çalışmanın güncel anlamı ve yeni bir çalışma mekânı olarak ortak çalışma (cowork) mekânları: İstanbul'daki Dam ve Kolektif House Levent üzerinden bir inceleme
The current meaning of work concept and cowork spaces as a new workplace: An examination on the Dam and Kolektif House Levent in Istanbul
ŞEYDA ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EBRU ÖZEKE-TÖKMECİ