Abdüllatif Subhi Paşa'nın Hakâ′iku′l-Kelâm fî Târîhi′l-İslâm adlı eserinin müşterek Orta Asya Türkçesine çevirisi (Giriş-inceleme-metin-aktarı-dizin-tıpkıbasım)
Translation of Abdüllatif Subhi Pasha work titled Hakâ′iku′l-Kelâm fî Târîhi′l-İslâm to common Central Asian Turkish (Introduction-review-text-transferring-index-facsimile)
- Tez No: 798176
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKSEL ÖZTÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Çağatay Türkçesi, Son Dönem Çağatay Türkçesi, Osmanlı Türkçesi, İslam Tarihi, Chagatai Turkish, Latest Period Chagatai Turkish, Ottoman Turkish, Islamic History
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1632
Özet
Çağatay Türkçesi XV. ve XX. yüzyıllar arasında Orta Asya'da yazı dili olarak kullanılmıştır. Klasik öncesi, Klasik devir ve Klasik sonrası olarak üç döneme ayrılan Çağatay Türkçesinin klasik öncesi ve özellikle klasik dönemi ile ilgili bilimsel yayın ve çalışmaların sayısının fazla olduğu görülmektedir. XIX. yüzyıl Osmanlı devlet adamlarından Abdüllatif Subhi Paşa Maarif Nazırı iken H. 1297/ M. 1880 yılında Hakâ′iku′l-Kelâm Fî Târîhi′l-İslâm adlı bir eser yazmıştır. İskender Efendi tarafından Farsçaya tercüme edilen bu eser H. 1301/ M. 1883-1884 yılları arasında da Çağatay Türkçesine aktarılmıştır. Çalışmamızda Çağatay Türkçesine aktarılmış olan metnin incelenmesi amaçlanmaktadır. Eser Millî Kütüphane Yazma Eserler Bölümünde Yz. A 2245 numarada kayıtlıdır. Katalog bilgisinde eserin adı“İslam Tarihi”dili ise“Çağatay Türkçesi”olarak belirtilmiştir. Çalışma giriş, inceleme, metin, aktarı, dizin ve tıpkıbasım bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışmada öncelikle metnin transkripsiyonu yapılmış ve ardından metin Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Metin ve Türkiye Türkçesine aktarı kısmı tamamlandıktan sonra alfabetik sözlük hazırlanmıştır. Ayrıca inceleme bölümünde ses bilgisi ve şekil bilgisi özellikleri incelenerek metnin gramer özellikleri ortaya konmuştur. Çalışmanın sonunda ise eserin tıpkıbasımı verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Chagatai Turkish, which was used as a written language in Central Asia between 15th and 20th centuries, is divided into three periods by researchers as Pre-Classical, Classical, and Post-Classical periods. It is noteworthy that the number of scientific publications and studies related to the pre-classical, particularly the classical period, of Chagatai Turkish is high. While Abdullatif Subhi Pasha, one of the XIXth century Ottoman statesmen, was the Minister of Education, he wrote a work called Hakâ′iku′l-Kelâm Fî Târîhi′l-Islâm in H. 1297/ M. 1880. This work, which was translated into Persian by Iskender Efendi, was also transferred to Chagatai Turkish between H. 1301/ M. 1883-1884. In our study, it is aimed to examine the text transferred to Chagatai Turkish. The work is in the National Library Manuscripts Department. Registered at A 2245. In the catalog information, the name of the work is stated as“Islamic History”and the language is“ Chagatai Turkish”. The study consists of introduction, review, text, transfer, index and simile sections. In the study, firstly, the text was transcribed, then the text was translated to Turkey Turkish, and a glossary of the text was prepared. Additionally, the grammatical features of the text were revealed by examining the phonetic and morphological features in the analysis section. The facsimile of the work is provided at the end of the study. Several characteristics of the post-Classical Chagatai Turkish have been determined in the study with the aim of contributing to future studies on Chagatai Turkish.
Benzer Tezler
- Abdüllatif Subhi Paşa'nın hayatı ve faaliyetleri (1818-1886)
Abdüllatif Subhi Pashas's life and activities (1818-1886)
KÜBRA TOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKERİYYA KURŞUN
- Abdüllatif suphi paşa konağı restorasyon projesi
Restoration project of abdullatif suphi pasha mansion
SELİN GENER DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DENİZ MAZLUM
- Hamdullah Suphi Tanrıöver'in Türk milliyetçiliği tarihindeki yeri
The Role of Hamdullah Suphi Tanrıöver in the history of Turkish nationalism
ARZU ÇALTIK
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk İnkılap TarihiHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ADİL DAĞISTAN
- İstanbul'da tescilli konut yapılarının dış duvar katmanlaşmalarının sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi
Assessment of external wall details of registered historic buildings in Istanbul in terms of sustainability
ÖZLEM KARAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATİH YAZICIOĞLU
- Pascal'da fideizm ve Gazali açısından bir değerlendirme
Fideism in Pascal and an assessment from Ghazali's point of view
ABDÜLLATİF TÜZER
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
FelsefeDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANİFİ ÖZCAN