Kültürel ögelerin çeviri kaymaları bağlamında aktarılması: George Orwell'in 1984 romanı
Transfer of cultural elements in the context of translation shifts: George Orwell's 1984 novel
- Tez No: 800237
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ROBABEH TAGHİZADEHZONUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, Western Linguistics and Literature, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kapadokya Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Araştırma Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Bu tezin amacı; George Orwell'in yenisöylem, bir ülkenin kurgusal oluşumu, ideolojik bir temelin oluşturulması ve yeni bir söylem gibi distopik konuları işleyen“1984”adlı eserinin çevirilerinde görülen çeviri kaymaları bağlamında dilbilimsel ve kültürlerarası iletişim ekseninde bir değerlendirme yapmaktır.“1984”adlı romanda çevirmenlerin kültürler arasındaki aktarım rollerine dair izler çeviri kaymaları bağlamında ödünçleme, öyküntü, birebir çeviri, yer değiştirme, başkalaştırma, eşdeğerlik ve uyarlama unsurları üzerinden derinlemesine inceleme yapılmıştır. İlk olarak çeviri pratiği ve kuramına ilişkin bilgiler sunularak çeviribilim alanına yönelik genel bir bakış sunulmuştur. İkinci olarak, literatür incelemesi yapılmış ve Vinay, Darbelnet ve Catford'un çeviri kaymaları ile ilgili kuramları ele alınmıştır. Sonrasında tüm prosedürler üzerinde durulmuştur. Catford tarafından öne sürülen kategoriler, kültürlerarası iletişim ve çevirmenin görünmezliği kavramı ayrıntılı olarak verilmeye çalışılmıştır. İlgili çalışmada doküman analizi uygulanmıştır. Kültürel ayak izleri taşıdığı düşünülen metinler öncelikle orijinal haliyle verilmiş ve daha sonra yedi adet hedef metin sunulmuştur. Son aşamada ise cümleler kıyaslanarak incelenmiş ve yorumlanmıştır. Çevirmenin görünmezliğinin çeviriler kapsamında mümkün olmadığı anlaşılmıştır. Çevirmenlerin kaynak dili ve mesajı deforme edecek bir üslup kullanmaktan kaçındığı görülmekle beraber Türk okurunun ve kültürünün azami ölçüde dikkate alınması suretiyle bir çeviri gerçekleştirildiği ve eserdeki birçok kavramın kültürel aktarımın ortaya çıkmasına kısmi engel teşkil ettiği de anlaşılmıştır. En çok kullanılan prosedürler, ödünçleme, birebir çeviri, yer değiştirme, başkalaştırma ve eşdeğerlik olmuştur. Tüm prosedürlerin kültürel aktarımın farklı noktalarında Türkçeye ve Türk okurunun önceliklerine uygun olarak uygulandığı görülmüştür. Son olarak 1984 romanının diğer çeviribilim yaklaşımlarıyla işlenmesi ve doküman analizi dışındaki yöntemlerin uygulanması gibi öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to examine Nineteen Eighty-Four (1984), written by George Orwell and dealing with some dystopian subjects such as NewSpeak, formation of a fictional land, introduction of an ideological foundation, and a new discourse, in terms of translation shifts occurring in its translations based on linguistic and intercultural communication. In 1984, the traces of the translation roles of translators between cultures were examined in the context of translation shifts and based on borrowing, calquing, literal translation, transposition, modulation, equivalence, and adaptation. First, an overview of the field of translation studies was presented along with information on the practice and theory of translation. Secondly, a literature review was made and Vinay and Darbelnet and Catford' translation shifts were discussed. Then, all procedures were emphasized. The categories put forward by Catford, intercultural communication, and the invisibility of the translator was elaborated. Document analysis was applied in the study. The texts thought to have cultural footprints were first given in their original form, and then seven target texts were presented. In the last stage, the sentences were compared and analyzed and interpreted. It was understood that the invisibility of the translator is not possible based on the translations. It was also seen that the translators avoided using a style that would deform the source language and the message, but the novel was translated by taking into account the Turkish reader and culture to the maximum extent and that many concepts in the novel constituted a partial obstacle to the cultural transfer. The most frequently used procedures were borrowing, literal translation, transposition, modulation, and equivalence. It was observed that all the procedures were applied at different points of cultural transfer in accordance with the Turkish language and the priorities of the Turkish reader. Finally, suggestions such as analysing the relevant work with other TS approaches and methods apart from document analysis were presented.
Benzer Tezler
- An intersemiotic analysis of Feminist Dystopian graphic novel: The handmaid's tale
Damızlık kızın öyküsü: Feminist Distopyan çizgi romanın göstergelerarası bir analizi
MÜGE UMAÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mütercim-TercümanlıkAtılım ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYFER ALTAY
- Küreselleşen dünyada kaybolan dillerin hayatta kalma uğraşlarında çevirinin rolü: Hemşince
The role of translation in the efforts for the survival of disappearing languages in a globalized world: The case of hemshin
ANIL YENİGÜL
Doktora
Türkçe
2021
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FÜSUN ATASEVEN
- Die wirkung der pragmalinguistik auf den daf unterricht
Edimbilimin Almanca yabancı dil dersine etkisi
HATİCE KOÇ
Yüksek Lisans
Almanca
2022
Alman Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN YILMAZ
- Kültürel ögelerin Arapçadan Türkçeye çevirisi: Tantûralı Kadın romanı örneği
Translation of cultural elements from Arabic into Turkish: An example of Woman from Tantura novel
TUĞÇE KETTANEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMED ALDYAB
- Перевод и анализ культурных реалий изпроизведения чынгыза айтматова«материнское поле»
Cengiz Aytmatov'un 'Toprak Ana' eserindeki kültürel ögelerin çevirisi ve analizi
KANIŞAY BAKTIBEK KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEYHUN VEDAT UYĞUR,