Küreselleşen dünyada kaybolan dillerin hayatta kalma uğraşlarında çevirinin rolü: Hemşince
The role of translation in the efforts for the survival of disappearing languages in a globalized world: The case of hemshin
- Tez No: 680909
- Danışmanlar: PROF. DR. FÜSUN ATASEVEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Mütercim-Tercümanlık, Linguistics, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Tehlike altındaki diller, Çeviribilim, Melezlik, Etnometodoloji, Metinlerarasılık, Hemşince, Disappearing languages, Translation Studies, Hybridity, Ethnomethodology, Intertextuality, Hemshin
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Diller ve Kültürlerarası Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 235
Özet
Küreselleşen dünyada her geçen gün onlarca dil kaybolmakta ve kaybolan bu dillerle birlikte insanlık tarihine dair kadim bilgiler ve deneyimler de bir daha asla duyulmamak üzere yok olmaktadır. Bu çalışma, kaybolmakta olan dillerin hayatta kalmaları adına çevirinin rolüne odaklanmakta, çeviriyi bu dilleri gelecek nesillere aktarabilecek önemli bir araç olarak görmektedir. Bu bağlamda, ülkemizde kaybolmakta olan dillerden olan Hemşince ve Hemşin kültürü araştırmanın eksenini oluşturmaktadır. Kaybolmakta olan bir dil olarak Hemşincenin bir portresinin çizildiği bu çalışmada, Hemşincenin yıllar içerisinde çeviri aracılığıyla geçirdiği değişim ve dönüşüm de gözlenmektedir. Sözlü kültür aracılığıyla günümüze kadar varlığını sürdürmeyi başarmış bir dil olan Hemşincenin, kültürel alışveriş ve çeviri faaliyetleri sonucu oluşan melez yapısı da vurgulanmaktadır. Bu araştırmada, Hemşin dili ve kültürünün melez yapısı Homi Bhabha'nın“Üçüncü Alan”ve“Melezlik”kavramları çerçevesinde şekillenmiştir. Aynı zamanda, bu çalışmada, geçmişin durağanlığında şekillenen bir kimlik tanımı yerine devingen, sürekli değişen, dönüşen ve“olan”dan ziyade“oluşan”bir kimlik tanımı ele alınmıştır. Bu çerçevede, Hemşin dili ve kültürünün tarihinden çok bugünkü konumu itibariyle betimleyici bir çalışma yapılmıştır. Araştırmanın yöntemi toplumsal üretimi gerçekleştiren bireylerin gündelik hayatlarını inceleyen Etnometodoloji olarak belirlenmiştir. Böylelikle ilk olarak, Hemşincenin melez yapısının görülebilmesi adına, farklı coğrafyalarda yaşayan Hemşinlilere ait sözlü kültür öğeleri incelenmiştir. Son dönemde Hemşincenin tanınırlık ve prestij kazanarak gelecek nesillere aktarılmasının kolaylaşmasını sağlayan çeviriler de uygulama alanının konusu olmuştur. Bu bağlamda, Saint-Exupéry'nin“Küçük Prens”adlı eserinin Hemşince çevirisi,“Heyamoli, Karadeniz Dillerinde Çocuk Şarkıları”projesindeki Hemşince çeviriler ve La Fontaine'den“Kurt Çoban Olmuş”ve“Öküz Olmak İsteyen Kurbağa”masallarının Hemşince çevirileri Antoine Berman'ın çeviri analizi ile ortaya çıkarılması gerektiğini vurguladığı“farklılaştırıcı eğilimler”odağında incelenmiştir. Bu çalışmanın uygulama alanının son bölümünde, Hemşinceyi gündelik işlerinde sıklıkla kullanan, dilin güncel halinin oluşmasında katkısı olan insanlarla yarı-yapılandırılmış sorular ekseninde görüşmeler gerçekleştirilmiş ve bu görüşmeler MAXQDA Nitel Veri Analizi programı yardımıyla detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Bu analiz sonucunda dilin melez yapısı ve çevirinin gündelik hayattaki yeri ve önemi de ortaya çıkarılmıştır.
Özet (Çeviri)
In a globalized world, dozens of languages disappear every passing day and the experiences and venerable information about human civilisation perish with those languages and cultures. This study focuses on the role of translation and considers translation as a crucial tool to help disappearing languages survive. In this respect, one of the many disappearing languages in Turkey, the Hemshin language and culture will be comprehensively analysed in this study. The Hemshin language will be defined as a disappearing language and its transformation through cultural translation over the years will also be examined. Besides, this study aims at analysing the hybridity of the Hemshin language and culture, which has been shaped by translation and cultural exchange. This study defines the Hemshin language and culture as a hybrid structure based on Bhabha's concepts of“hybridity”and“Third Space”. It defines identity as a dynamic and instable notion as opposed to a stable, fixed, and unique notion of identity deriving from the past. Thus, it sees identity as a notion of“becoming”rather than that of“being”. In this respect, the Hemshin language and culture is analysed with a descriptive approach with its current situation rather than from a historical perspective. The study implements ethnomethodology, which focuses on the everyday lives of individuals in a scientific way, as its main method. Firstly, the oral tradition of Hemshin people from different regions are examined in order to shed light on the hybridity of the culture. Besides, the recent translations that help the Hemshin language survive by gaining nationwide prestige and popularity will also be analysed. In this respect, the translation of“The Little Prince”by Saint-Exupéry into Hemshin, children's songs translation in the project“Heyamoli, Children's Songs in Black Sea Languages”and the translations of“The Wolf Turned Shepherd”and“The Frog and the Ox”by La Fontaine into Hemshin will be thoroughly examined with the help of Antoine Berman's“deforming tendencies”. Finally, this study aims to shed light on the current situation of the Hemshin language and culture by examining the daily routines of individuals with the help of in-depth interviews. The interviews are analysed with MAXQDA Qualitative Data Analysis programme in an attempt to clearly see the hybridity of the language and culture, and the role of translation in everyday life.
Benzer Tezler
- Dokuma Park Antalya Müzik Müzesi konsept önerisi
Dokuma Park Antalya Music Museum concept proposal
DENİZ TANRIVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiAkdeniz ÜniversitesiMüzecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT ÇEVİK
- Tüketim yaklaşımları bağlamında sinema
Cinema in the context of consumption approaches
CAHİT KUTAY AYKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sahne ve Görüntü SanatlarıBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASUMAN BANU HÜLÜR
- Ahmet Hikmet Müftüoğlu'nun roman ve hikâyelerinde değerler eğitimi
Values education in Ahmet Hikmet Müftüoğlu's novels and short stories
NURİYE SALİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN
- Sürdürülebilir mimari ve sertifikalı yeşil binalar
Sustainable architecture and certified green building
DENİZ OSMANÇELEBİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
MimarlıkHaliç ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. JÜLİDE EDİRNE ERDİNÇ
- Coğrafya eğitiminde öğretmen yaklaşımları: Sakarya örneği
Teacher approaches in geography education: The example of Sakarya
SEBAHATTİN KURTKAYA
Doktora
Türkçe
2022
CoğrafyaMarmara ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÜNLÜ