Şeyh Gâlib Dîvânı'nda tezat sanatı
The art of contrast in Şeyh Galib's Divan
- Tez No: 800394
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NİLÜFER TANÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Klâsik Türk şiiri, Şeyh Gâlib, Dîvân, edebî sanatlar, tezat sanatı, Classical Turkish poetry, Şeyh Gâlib, Dîvân, literary arts, art of contrast
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 665
Özet
Klâsik Türk şiiri geleneği içinde yer alan şairler, şiir dilinin inceliklerini ustalıkla kullanarak Türkçenin gelişmesine ve zenginleşmesine katkıda bulunmuşlardır. Bir ibarede tek bir anlamla yer alan bir kelimeyi birden fazla manayı içerecek şekilde kurgulayarak anlam katmanlarının derinleşmesini sağlamışlardır. Bu bağlamda edebî sanatlar önemli bir araç olmuştur. Edebî sanatlar aracılığıyla şiiri daha etkili, ifadeyi daha çarpıcı, anlamı daha yoğun hâle getiren şairler, kelimelerin gerçek, mecaz, sembolik vb. bütün anlamlarını kullanarak az sözle çok şey anlatmışlar ve bir şiir geleneği çerçevesine bağlı olarak yazmalarına rağmen orijinalliği yakalamışlardır. Edebî sanatlar, şiirde anlam ve çağrışım ilgilerinin kurulmasına yardımcı olmuş, şiirin estetik değerini artırmıştır. Edebî sanatlar içinde özellikle tezat sanatı estetik yapı düzeninin temellerinden biri olarak değerli bulunur. Şiirde bir kelimeyi veya ibareyi ortaya çıkarmak, dikkati oraya toplamak, bir şeyi daha belirgin hâle getirmek, alımlayıcının dikkatini çekerek estetik haz sağlamak için birbirinin zıttı olan kelimeler estetik bir düzen içinde kullanılarak tezat sanatına başvurulur. 18. yüzyılın en güçlü şairlerinden biri olan Şeyh Gâlib duygu ve düşüncelerini, hayallerini özgün üslûbuyla ve edebî sanatlarla başarılı bir şekilde aktarır. Şairin kullandığı edebî sanatlar içinde tezat sanatı dikkat çeker. Şeyh Gâlib Dîvânı'ında yer alan tezat sanatı örnekleri bütüncül bir bakışla ele alındığında bunların şairin dâhil olduğu Mevlevîlik geleneği, döneminde etkili olan Sebk-i Hindî ve kendi şahsi üslûbuna bağlı olarak dikkat çekecek nicelik ve nitelikte olduğu görülür. Bu çalışmada Şeyh Gâlib Dîvânı'nda tezat sanatının yeri, değeri ve öneminin yanı sıra şairin üslûbuna etkisi araştırılmıştır. İnceleme için Dîvân baştan sona taranmış tezat sanatı içeren manzum ve mensur metinler tespit ve tasnif edilmiştir. Giriş, Sonuç ve Kaynakça dışında iki bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde tezat sanatının yer aldığı beyitler incelenmiş, ikinci bölümde bu sanatın Şeyh Gâlib'in üslûbundaki işlevi ortaya konulmuştur. Çalışma tablo ve grafiklerle de desteklenerek nicel verilerin de incelemeye katkı sağlaması hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
The poets, who are in the tradition of classical Turkish poetry, have contributed to the development and enrichment of Turkish by using the subtleties of the language of poetry skillfully. By constructing a word with a single meaning in a phrase to include more than one meaning, they have deepened the layers of meaning. In this context, literary arts have been an important tool. Poets, who make poetry more effective, expression more striking, meaning more intense through literary arts, use real, figurative, symbolic, etc. words of words. they used all their meanings to tell a lot with few words and although they wrote within the framework of a poetry tradition, they achieved originality. Literary arts helped to establish meaning and association interests in poetry and increased the aesthetic value of poetry. Among the literary arts, especially the art of contrast is considered valuable as one of the foundations of the aesthetic structure order. In order to reveal a word or phrase in poetry, to draw attention to it, to make something more obvious, to provide aesthetic pleasure by attracting the attention of the receiver, the opposite words are used in an aesthetic order, and the art of contrast is applied. Şeyh Gâlib, one of the most powerful poets of the 18th century, successfully conveys her feelings and thoughts and dreams with her original style and literary arts. Among the literary arts used by the poet, the art of contrast draws attention. When the examples of the art of contrast in Şeyh Gâlib's Dîvân are considered with a holistic view, it is seen that these are in quantity and quality that will attract attention depending on the Mevlevi tradition in which the poet is included, Sebk-i Hindi, which was effective in his period, and his own personal style. In this study, the place value and importance of the art of contrast in Şeyh Gâlib's Dîvân, as well as its effect on the poet's style were investigated. For the examination, the Dîvân was scanned from beginning to end, and verse and prose texts containing the art of contrast were identified and classified. In the first part of the study, which consists of two parts apart from the Introduction, Conclusion and Bibliography, the couplets containing the art of contrast were examined, and in the second part, the function of this art in Şeyh Gâlib's style was revealed. The study is supported by tables and graphs, and it is aimed to contribute to the analysis of quantitative data.
Benzer Tezler
- Şeyh Gâlib Dîvânı'nda sevgilinin güzellik unsurları
The features of the beloved in Seyh Gâlib
AYŞE IŞIL TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞEGÜL MİNE YILDIRIM
- Şeyh Galib Divanı'nda sosyal hayat unsurları
Social life elements at the Şeyh Galib's Divanı
DUYGU BAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGümüşhane ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET SELMAN YİĞİT
- Şeyh Gâlib Dîvânı'nda hak, varlık ve insan
God, being and human in Sheikh Gâlib's dîvân
FETTAH KUZU
Doktora
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ YILDIRIM
- Şeyh Gâlib Dîvânı'nda Sebk-i Hindî izleri
The marks of the sebk-i hindi in Sheikh Galib diwan
MENEKŞE BALIBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADNAN OKTAY
- Şeyh Galib Divanı'nın kelime grupları ve dizinli sözlüğü
Word groups and dictionary with index of Şeyh Gâlib?s divan
ENVER URAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. M. MEHDİ ERGÜZEL