Mâtürîdî'nin epistemoloji anlayışı
Mâturidî's understanding of epistemology
- Tez No: 800620
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SELİM GÜLVERDİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: GAZİANTEP İSLAM BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Ehl-i sünnet inancının iki ekolünden biri olan Mâtürîdîliğin kurucusu kabul edilen Ebû Mânsûr el-Mâtürîdî (333/944), Ebû Hanîfe'nin (150/757) Kelâma dair görüşleri temelinde İslâm itikadını savunmak ve Ehl-i sünnet inancını güçlendirmek adına gerek İslâm dışı akımlara gerekse Muʿtezile, Havâric ve Bâtınıyye gibi İslâmî mezheplere karşı ciddi bir mücadele vermiştir. İlme büyük bir ehemmiyet veren“Sâmânîler Devleti”(875-999) döneminde yaşayan Mâtürîdî, kendinden önce pek değinilmeyen bazı kelâmî konuları, kitaplarında ziyadesiyle ele almıştır. Fikirlerinin temeline akıl ve nakli koyarak kendine özgü istikamet belirlemiştir. Bu denli önemli bir fikir öncüsünün düşüncelerinin esasını teşkil eden epistemoloji anlayışının incelenmesi ehemmiyet arzetmektedir. İslam düşünce tarihinde etkin bir açılım yapan Mâtürîdî, ardından gelen âlimlere de bu yönde yol göstermesi bakımından değerli bir konumdadır. Ebû Mansûr el-Mâtürîdî, Ehl-i sünnet kelamcıları arasında bilgi konusunu ilk defa müstakil bir bölüm olarak ele alan ve onun kuramsal çerçevesini belirlemeyi deneyen düşünürdür. O, bilgide kesinlik unsuruna dikkat çekmiş, taklitle elde edilen bilginin geçersizliğini vurgulamıştır. Mâtürîdî, dışımızdaki varlığın nesnel varlığına dikkat çekmiş ve ona ilişkin bilgimizden hareketle bilginin imkânını temellendirmiştir. Bilginin mahiyetinin ne olduğu, değeri ve kaynakları onun epistemolojisinin anlaşılmasında etkin rol oynar. Bilgi kaynaklarını havâssı selîme (duyular), haberi sadık (doğru haber) ve akıldan ibaret olarak kabul eden Mâtürîdî'ye göre bilgi vasıtalarının her birinin ayrı alanları (sınırları) vardır ve bunlar birbirlerinin vazifelerini yapamazlar. Bilgi elde edeceğimiz zaman bu kaynakların hiçbirini kapı ardına bırakamayız. Çünkü birinin elde ettiği bilgiyi diğeri elde edemez. Fiziki dünya ile ilgili konularda duyular, geçmişle ilgili bilgi kaynağımız haberlerdir. Duyu alanı dışında, gâible ilgili hususlar da bir düşünceye sahip olabilmek için ise ya istidlâle ya da Hz. Peygamber'in haberine ihtiyaç vardır. Bilginin türleri üzerinde de duran Mâtürîdî,“ilâhî bilgi”ve“beşerî bilgi”hususlarında ki anlayışını da ortaya koymuştur. Mâtürîdî, din anlayışı konusundaki denge güden tutum ve itidalli oluşuyla geniş kitlelere hitap edebilmiş ve günümüze kadar takip edilen âlimlerden olmuştur. Biz de akide gibi önemli bir konunun zayıf bir bilgi üzerine bina edilmemesi için hangi bilgi doğru bilgi kabul edilmelidir? Kelamcılar doğru bilgi nasıl temellendirmişlerdir? Gibi sorulara çözüm bulmak adına Mâtürîdî'nin bu konudaki görüşlerine başvurmayı uygun bulduk. Çalışmanın birinci kısmında bilginin tanımı ve oluşumu, ikinci kısmında, bilginin kaynakları ve üçüncü kısımda ise bilgi türlerini işleyerek, Mâtürîdî'nin epistemoloji anlayışının İslâm düşünce tarihi için ne kadar önem arzettiği hususu ele alındı.
Özet (Çeviri)
Abu Mansur al-Maturidi (333/944), who is accepted as the founder of Māturidism, which is one of the two schools of Ahl as-Sunna belief, needs both to defend the Islamic creed and strengthen the belief of Ahl al-Sunnah on the basis of Abu Hanifa's (150/757) views on Kalām. He put up a serious struggle against non- Mu'tazila, Havaric and Bâtiniyye Islamic sects. Maturidi, who lived in the period of the“Samani State”(875-999), which gave great importance to science, dealt with some theological issues that were not mentioned much before him in his books. He determined his own unique direction by putting the balance of reason and transmission on the basis of his ideas. It is important to examine the understanding of epistemology, which constitutes the basis of the thoughts of such an important pioneer. Mâturîdî, who made an effective opening in the history of Islamic thought, is in a valuable position in terms of guiding the scholars who came after him in this direction. Abu Mansur al-Maturidi is the thinker among the Ahl as-sunnah theologians, who for the first time dealt with the subject of knowledge as a separate section and tried to determine its theoretical framework. He drew attention to the element of certainty in knowledge and emphasized the invalidity of knowledge obtained by imitation. Maturidi drew attention to the objective existence of the existence outside of us and grounded the possibility of knowledge based on our knowledge of it. What the nature of knowledge is, its value and sources play an active role in understanding its epistemology. According to Maturidi, who accepts the sources of knowledge as having airy selîme (senses), news as faithful (true news) and reason, each of the means of knowledge has separate areas (boundaries) and they cannot do each other's duties. We can't leave any of these sources behind the door when we're going to get information. Because the knowledge that one obtains, the other cannot obtain it. Our sources of information about the physical world are the senses and the news about the past. In order to have an opinion on matters related to the invisible, other than the field of sense, either inference or Hz. Prophet's news is needed. Mâturîdî, who also focused on the types of knowledge, also revealed his understanding of“divine knowledge”and“human knowledge”. Mâturîdî, with his balanced attitude and moderation in the understanding of religion, was able to appeal to large masses and became one of the scholars followed until today. What information should be accepted as correct information so that an important issue like creed is not built on weak knowledge? How did theologians ground the correct knowledge? In order to find solutions to such questions, we found it appropriate to refer to Maturidi's views on this subject. In the first part of our study, the definition and formation of knowledge, in the second part, the sources of knowledge and in the third part, the types of knowledge, we discussed the importance of Maturidi's understanding of epistemology for the history of Islamic thought.
Benzer Tezler
- Son dönem Türkiye'de Mâtürîdîlik üzerine yapılan çalışmalar, eleştirel bir analiz
Recent studies on Māturidi in Turkey, a critical analysis
FARUK KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİFE KESKİN
- Mâturîdî'de ilâhî hikmet ve insan fiilleriyle ilişkisi
God's wisdom in Mâturîdî and its relation actions of human
TALİP KIZILKAYA
Doktora
Türkçe
2022
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL YÜRÜK
- Te'vîlâtü'l‐Kur'ân bağlamında Mâtürîdî'nin vahiy ve nebe kavramlarına yaklaşımı
Maturidi's approach to the concepts of relevation and tidings in the context of Ta'wîlâtü'l-Qur'an
SÜMEYYE BETÜL ÜNÜVAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERTUĞRUL DÖNER
- Mâturîdîlik'te kur'an ve sünnet'in belirleyiciliği:Bilgi, mucize ve kabir azabı örnekleri
Decisiveness of the Qur'an and sunnâh in Mâturîdîye: The cases of epistemology, miracles and torment of grave
MAHMUT NEBATİ
Doktora
Türkçe
2019
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM BULUT
- İmam Mâtürîdî'de akıl teorisi
The theory of reason in Imam al-Maturidi
AYŞE CANİKLİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EVKURAN