Space production through graffiti: Understanding the 2013 appropriation of Taksim in context
Grafiti aracılığıyla mekân üretimi: Taksim'in 2013'te sahiplenilişini bağlamı içinde anlamak
- Tez No: 801443
- Danışmanlar: PROF. DR. TOMRİS ELVAN ALTAN ALTUĞ, PROF. DR. HELGA IDA RITTERSBERGER-TILIC
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Sosyoloji, Tarih, Architecture, Sociology, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 274
Özet
Bu çalışma, duvara yazma ve sprey boyama gibi mekânsal pratikler için kullanılan bir şemsiye terim olan grafiti hakkındadır. Grafitinin mekânın aşağıdan tarihinde kaynak olarak taşıdığı potansiyeli değerlendirmek amacıyla, İstanbul örneği geniş bir perspektiften incelenmektedir. 2013 yılında Taksim-İstanbul'da başlayan Gezi direnişiyle grafitilerin yayılmasında tarihi bir zirveye ulaşılmış ancak uygulanan baskılarla silinmişlerdir. Aslında sansür de, siyasi sloganlar ve toplu imzalar yoluyla yapılan bölgesel işaretleme de yerel kolektif hafıza için yeni değildir. 1960'larda ortaya çıkan ve 1970'lerde yaygınlaşan bu tür mekânsal pratikleri 1980 darbesinin ardından durmuş; fakat 1980'lerin sonlarında tekrar ortaya çıkmaya başlamıştır. Buna karşın, Gezi grafitisi çoğunlukla tekil bir vaka çalışması olarak ele alınmaktadır. Türkiye'de grafiti araştırmalarındaki kesintileri/sürekliliği araştırmak ve eksikliği gidermek için, çalışma önce 1960'lardan başlayarak genel bir bakış aracılığıyla pratiği tarihselleştirmektedir. Sonrasında, küresel kent olarak önemli bir görünürlüğe sahip olduğu 2010'ların başında İstanbul'daki mekân siyasetine dikkat çeken grafitileri bağlamsallaştırılmaktadır. Son olarak, Gezi direnişinin nasıl Taksim'e sahip çıkılmasıyla sonuçlandığını ve bu alanı nasıl küresel sokağa, yani kent hakkını geri alma mekanına dönüştürdüğünü görselleştirmektedir. Lefebvre'in kuramı ve Sassen'in kavramları üzerinden incelendiğinde, arşiv ve sokak etnografik araştırmalarıyla toplanan yüzlerce grafiti iki temel bulguyu öne sürüyor: İlk olarak, duvarlar konuşur ve özellikle susturulduğunda direnişi yankılar. İkinci olarak, hegemonik güçle alay eden grafiti tarihsel açıdan grafik hicivle ilişkilidir ve bu durum, mekânsal direnişin nesiller ötesi yönleri hakkında daha fazla ve işbirliğine dayalı araştırmaya ihtiyaç olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This study is about graffiti, an umbrella term for spatial practices such as mural writing and spray-painting. To evaluate their potential as sources in history of space from below, the case of İstanbul is examined from a broad perspective. In 2013, graffiti reached a historic peak in spread with the Gezi resistance, which started in Taksim-İstanbul. With the crackdown, they were erased. Censorship was nothing new to the local collective memory, nor was territorial marking via political slogans and collective signatures. Emerged in the 1960s and widespread in the 1970s, the practice halted following the 1980 coup but re-emerged in the late 1980s. Notwithstanding, the Gezi graffiti were mostly approached as a single case study. To investigate dis/continuity and address the gap in the research on graffiti in Turkey, the study first historicises the practice through an overview starting from the 1960s. Then, it contextualises graffiti drawing attention on space politics in İstanbul in the early 2010s, years of great visibility as global city. Lastly, it visualises how the Gezi resistance resulted in the appropriation of Taksim and turned it into a global street, i.e., space to reclaim the right to the city. Examined through Lefebvrian theory and concepts by Sassen, hundreds of graffiti collected via archival and street ethnographic research suggests two main findings. First, walls speak and echo resistance, especially when silenced. Second, graffiti mocking hegemonic power are historically correlated to graphic satire, and this suggests the need for further, collaborative research on transgenerational aspects of spatial resistance.
Benzer Tezler
- Baskıresim ve sokak sanatı
Printmaking and street art
BURÇAK BALAMBER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Güzel SanatlarAnadolu ÜniversitesiBaskı Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. HAYRİ ESMER
- Çağdaş resim sanatı içerisinde Graffiti ve Sokak Sanatı'nın konumu
The place of Graffiti and Street Art in contemporary painting
ENGİN ADEKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. BURÇİN ERDİ ES
- Lefebvre'in 'Şehir Hakkı' kuramı bağlamında sokak sanatının değerlendirilmesi
Evaluation of street art in the context of Lefebvre's 'Right to the City' theory
ALİ YERLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarAkdeniz ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELDA ÖZTURAN
- Graffiti and urban space in İstanbul
İstanbul'da grafiti ve kent mekanı
HATİCE ÖZLEM SARIYILDIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMedya ve Kültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. GÜVEN ARİF SARGIN
Y.DOÇ.DR. NECMİ ERDOĞAN
- Tüketim ve üretim diyalektiğinde kentsel praksisin dışsallaşma hâli: Sokak sanatı
The externalization of urban praxis in the dialectic of consumption and production: Street art
BURCU KORKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. ZEYNEP GÜNAY