Derleme Sözlüğü'ne katkı mahiyetinde yapılan çalışmaların incelenmesi
Analyzing the studies made as a contribution to the Compilation Dictionary
- Tez No: 802064
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH NUMAN KÜÇÜKBALLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Türkiye Türkçesi Ağızları, Söz Varlığı, Derleme Sözlüğü'ne Katkı, Ağız Araştırmaları, Turkey Turkish Dialects, Lexical Inventory, Contribution to the Compilation Dictionary, Dialect Studies
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 719
Özet
1932 yılında kurulan Türk Dil Kurumunun ilk faaliyetlerinden biri söz derleme çalışmaları olmuştur. Bu hususta 1933-1959 yılları arasında -iki farklı dönemde- Türkiye Türkçesi ağızlarının söz varlığıyla ilgili yurt genelinde kapsamlı derleme çalışmaları gerçekleşmiştir. Yapılan derlemeler sonucunda 1962-1982 yılları arasında 220.000 civarında söz varlığı ögesini içeren 12 ciltlik Derleme Sözlüğü yayımlanmıştır. Derleme çalışmaları Türk Dil Kurumuyla sınırlı kalmayıp bireysel gayretlerle de önemli derlemeler yapılmıştır. Ancak hiçbiri Derleme Sözlüğü'nün büyüklüğüne ulaşamamıştır. Derleme Sözlüğü, tamamlandığı tarihten bu yana Türkiye Türkçesi ağızlarının söz varlığı hususunda ana kaynak olma özelliğini hâlâ korumaktadır. Bu sebeple yapılan derlemelerde genelde Derleme Sözlüğü'yle karşılaştırılma yoluna gidilmiştir. Bu karşılaştırmalar sonucunda Derleme Sözlüğü'ne katkı mahiyetinde yeni bir çalışma türü ortaya çıkmıştır. Yapılan bu çalışmaların sayısının bir hayli artması aynı zamanda dağınık vaziyette olması, zamanla birbirini tekrar etmesi ve erişim zorluğu gibi sebeplerden dolayı söz konusu çalışmaların bir araya getirilmesi ihtiyacı hasıl olmuştur. Bu ihtiyaçtan yola çıkarak biz de 1994-2022 yılları arasında“Derleme Sözlüğü'ne Katkı Olarak”yapılan 108 çalışmayı bir araya getirip inceledik. Yayımların toplamında Derleme Sözlüğü'nde daha önce yer almayan 9.600, Derleme Sözlüğü'nde bulunmasına rağmen anlam açısından farklılık arz eden 4.373 söz varlığı ögesi olduğu görülmüştür ve ilgili kelimelerin listesi verilmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the initial activities of the Turkish Language Institution, established in 1932, was the compilation of words. In this regard, comprehensive compilation studies on the lexical inventory of Turkish dialects nationwide were conducted between 1933 and 1959, in two different periods. As a result of these compilations, a 12-volume Compilation Dictionary containing around 220,000 lexical items was published between 1962 and 1982. Compilation studies were not limited to the Turkish Language Institution but also involved significant individual efforts. However, none of them could reach the scale of the Compilation Dictionary. The Compilation Dictionary has maintained its status as the primary source for the lexical inventory of Turkish dialects since its completion. Therefore, in most compilation studies, a comparison with the Compilation Dictionary has been made. These comparisons have led to the emergence of a new type of work, contributing to the Compilation Dictionary. Due to the increasing number and scattered nature of these studies, as well as repetition and accessibility issues, there arose a need to gather and examine these studies together. Based on this need, we have collected and examined 108 studies conducted as“Contributions to the Compilation Dictionary”between 1994 and 2022. The total publications revealed 9.600 lexical items that were not previously included in the Compilation Dictionary and 4.373 lexical items that showed semantic differences despite being present in the Compilation Dictionary, and a list of relevant words has been provided.
Benzer Tezler
- Çanakkale ili Gelibolu ilçesi köyleri ağız incelemesi (Burhanlı, Cevizli, Cumalı, Güneyli, Ilgardere, Karainebeyli, Kocaçeşme, Pazarlı köyleri)
Dialectal study of the villages of Gelibolu district of Çanakkale province (Burhanlı, Cevizli, Cumalı, Güneyli, Ilgardere, Karainebeyli, Kocaçeşme, Pazarlı villages)
AYÇA ÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE BERKAN YENİ
- Muş merkez ağzı söz varlığı
Muş central mouth vocabulary
SAVAŞ DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURCİHAN GÜNEŞ
- Makedonya Kızılalma-Karaman yörükleri ağzı (İnceleme-metinler-Sözlük)
Macedonia Kızılalma-Karaman yörüks' dialects (Examination-texts-glossary)
IZET IBRAHIMSOJLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiBalkan Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET GÜNŞEN
- Türkçe sözcük anlam belirsizliği giderme
Word sense disambiguation for Turkish
BAHAR İLGEN
Doktora
Türkçe
2015
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EŞREF ADALI
YRD. DOÇ. DR. AHMET CÜNEYD TANTUĞ
- Metapragmatics of (im)politeness in Turkish: An exploratory emic investigation
Türkçe?de meta-edimbilimsel kibarlık/kabalık olguları: Kültüre bağımlı bir inceleme
HALE IŞIK GÜLER
Doktora
İngilizce
2008
DilbilimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRİYE RUHİ