Kronik ruhsal hastalığı olan bireylerde kendini sabote etme davranışının ilaç uyumu ile ilişkisi
The relationship between self-handicapping behavior and drug compliance in individuals with chronic mental illness
- Tez No: 802942
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU CEYLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Psikiyatri, Nursing, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: İlaç, kendini sabote etme, kronik ruhsal hastalık, tedavi, uyum, Chronic mental illness, compliance, medication, self-handicapping, treatment
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 74
Özet
Kronik ruhsal hastalığı olan bireylerde farklı amaç ve şekillerde kendini sabote etme stratejilerinin kullanıldığı bilinmektedir. Özellikle ruhsal hastalığı nedeniyle damgalanma, ayrımcılığa uğrama, dışlanma gibi bireyin benliğini tehdit edici durumla karşılaşması veya yetersiz performans sergilemesi kendini sabote etmesi için yeterli bir neden olabilmektedir. Bununla birlikte kendini sabote eden bireyler hangi davranışlarının uyumlu veya olumlu hangilerinin ise istenilmeyen olduğuna ilişkin bir farkındalık kazanamamışlardır. Uzun süreli ilaç kullanımının ve düzenli kontrollere gitmenin damgalanmalarına yol açtığını düşündükleri için tedavi süreçlerinin aksamasına neden olabilecek kendini sabote etme davranışlarına başvurabilirler. Bu çalışmayla kronik ruhsal hastalığı olan bireylerde kendini sabote etme davranışının ilaç uyum ile ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu'ndan izin alınmıştır (2022/274). Araştırmanın evrenini Necmettin Erbakan Üniversitesi psikiyatri polikliniğine başvuran hastalar oluşturmuştur. Çalışma öncesinde veri toplama araçlarının anlaşılırlığı değerlendirilmiş, Ekim- Kasım 2022 tarihleri arasında veriler toplanmıştır. Çalışmanın örneklemini, araştırmaya katılmayı kabul eden 111 hasta (45 erkek, 66 kadın) oluşturmuştur. Araştırmanın verilerinin toplanmasında sosyodemografik özellikler ve hastalık bilgilerini içeren Tanıtıcı Bilgi Formu, Kendini Sabote Etme Ölçeği (KSÖ), Morisky Tedavi Uyumu Ölçeği (MTUÖ) olmak üzere üç form kullanılmıştır. Araştırma bulgularında poliklinik kontrolüne düzensiz gelenlerin düzenli gelenlere göre daha yüksek Kendini Sabote Etme puan ortalamasına (z=-3,207 p=0,001) ve Morisky Tedaviye Uyum Ölçeği puan ortalamasına (z=-4,259 p=0,001) sahiptir. İlaç uyumu durumuna göre incelendiğinde ise düzensiz ilaç kullananlar düzenli ilaç kullananlardan daha yüksek Kendini Sabote Etme puan ortalamasına (z=-2,509 p=0,012) ve Morisky Tedaviye Uyum Ölçeği puan ortalamasına (z=-4,788 p=0,001) sahiptir. Araştırma sonucunda kendini sabote etme değişkeni Morisky tedaviye uyum puanlarını %7,9 düzeyinde açıklamaktadır. Bu çalışma ile kronik ruhsal hastalığı olan bireylerde kendini sabote etme davranışlarının ilaç uyumlarını olumsuz etkilediği söylenebilir.
Özet (Çeviri)
It is known that individuals with chronic mental illness use self-handicapping strategies for different purposes and in different ways. In particular, encountering threatening situations such as stigmatisation, discrimination, exclusion due to mental illness or inadequate performance may be a sufficient reason for self-handicapping. However, individuals who self-handicapping have not gained an awareness of which behaviours are compatible or positive and which are undesirable. They may resort to self-handicapping behaviours that may disrupt their treatment process because they think that long-term medication use and regular check-ups lead to stigmatisation. The aim of this study was to determine the relationship between self-handicapping behaviour and medication compliance in individuals with chronic mental illness. Permission was obtained from Necmettin Erbakan University Health Sciences Scientific Research Ethics Committee (2022/274). The population of the study consisted of patients who applied to Necmettin Erbakan University psychiatry outpatient clinic. The comprehensibility of the data collection tools was evaluated before the study and the data were collected between October and November 2022. The sample of the study consisted of 111 patients (45 male, 66 female) who agreed to participate in the study. Three forms including Introductory Information Form including sociodemographic characteristics and disease information, Self-Handicapping Scale (SHS), Morisky Treatment Compliance Scale (MTCS) were used to collect the data. In the findings of the study, those who came to outpatient clinic control irregularly had a higher mean score of Self-Handicapping (z=-3,207 p=0,001) and a higher mean score of Morisky Treatment Compliance Scale (z=-4,259 p=0,001) than those who came regularly. When analysed according to medication adherence status, irregular medication users had higher mean scores of Self-Handicapping (z=-2,509 p=0,012) and Morisky Treatment Compliance Scale (z=-4,788 p=0,001) than regular medication users. As a result of the research, the self-sabotage variable explained the Morisky treatment compliance scores at the level of 7.9%. With this study, it can be said that self-handicapping behaviours in individuals with chronic mental illness negatively affect medication compliance.
Benzer Tezler
- Ciddi ruhsal bozukluğu olan bireylerde öz-ihmal süreci: Kavramsal bir model geliştirme
The self-neglect process in individuals with serious mental disorder: developing a conceptual model
CANSU GÜLER
Doktora
Türkçe
2023
HemşirelikEge ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA ENGİN
- Diyabetli bireylerde stresle başetme tarzları ve ruhsal belirti gösterme ilişkisinin incelenmesi
The relation between the wasy of coping with stress and scanning pschologic sysmptom among the individuals who suffer from diabetes
ARZU AKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıEge ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. GÖNÜL ÖZGÜR
- Akne vulgarisli hastalarda benlik saygısı, beden algısı ve depresyon durumu
Body image, self-esteem and depression status in patients with acne vulgaris
ERKAN OTURAKCIOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiHarran ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DURSUN ÇADIRCI
DOÇ. DR. MUSTAFA AKSOY
- COVİD-19 pandemisi ile ilgili ebeveyn farkındalığının ve kaygı düzeyinin değerlendirilmesi
Evaluation of parental awareness and anxiety level regarding COVID-19 pandemic
FATİH GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk SağlığıAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ ŞİMŞEK ORHON
- Eşi doğum yapacak baba adaylarının stres, depresyon ve anksiyete durumlarının belirlenmesi
The determination of stress, depression and anxiety levels of expectant father
TUĞÇE İBRİCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikHasan Kalyoncu ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERİDE YİĞİT