Ebeveyn başarı baskısının ortaöğretim öğrencilerinin akademik stres ve okul tükenmişliği düzeylerine etkisi
The effect of parent achievement pressure on academic stress and school burnout levels of secondary students
- Tez No: 803525
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TANER ATMACA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Düzce Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Bu çalışmada ortaöğretim öğrencilerinin eğitim-öğretim süreçleri için büyük risk oluşturan akademik stres ve okul tükenmişliği kavramlarını anlamada ebeveyn başarı baskısının rolü incelenmiştir. Araştırmanın yürütülmesinde, nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini amaçsal belirleme yöntemi tercih edilerek oluşturulan Düzce il merkezindeki sınavla öğrenci alan 3 okulda öğrenim gören 983 gönüllü öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri, gerekli yasal izinlerin alınmasından sonra Ebeveyn Akademik Başarı Baskısı ve Desteği Ölçeği, Akademik Beklentilere Yönelik Stres Envanteri Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Envanteri ve Okul Tükenmişlik Ölçeği olmak üzere dört ölçek kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin çözümlenmesinde bağımsız gruplar için t-testinden, ANOVA, Pearson Korelasyonu ve çoklu regresyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda ele edilen bulgulara göre araştırmaya katılan ortaöğretim öğrencilerinin orta düzeyde bir ebeveyn başarı baskısına maruz kaldıkları görülmektedir. Başarı baskısı çeşitli değişkenler açısından incelenmiş ve erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre daha çok başarı baskısına maruz kaldıkları tespit edilmiştir. Sınıf değişkenine göre baskı en yüksek onuncu sınıfta görülürken sırasıyla dokuzuncu, on birinci ve on ikinci sınıf şeklinde azalarak devam etmektedir. Öğrenciler günlük ders çalışma süresine göre değerlendirildiğinde başarı baskısı en çok hiç ders çalışmayan öğrenciler üzerinde görülürken ders çalışma süresi arttıkça öğrenciler üzerindeki başarı baskısının azaldığı anlaşılmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin anne ve baba eğitim düzeyi ile başarı için ebeveyn baskısı arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin gelecek kaygısıdurumu ile başarı için ebeveyn baskısı arasında anlamlı farklılık bulunmuş olup ebeveyn baskısı geleceğinden kaygı duyan öğrenciler üzerinde anlamlı şekilde daha fazladır. Araştırmadan elde edilen diğer sonuçlara göre ortaöğretim öğrencilerinin aile-öğretmen beklentileri, kendine ilişkin beklentiler alt boyutları ve akademik stres genel ortalaması düzeylerinin orta değerin üzerinde olduğu görülmektedir. Cinsiyete göre kız öğrencilerin erkek öğrencilere oranla daha çok akademik stres yaşadığı görülürken sınıf değişkenine göre sadece kendine ilişkin beklentiler alt boyutunda anlamlı farklılık vardır ve öğrenciler en fazla onuncu sınıfta akademik stres yaşarken en az dokuzuncu sınıfta yaşamaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin ortalama ders çalışma süreleri ile akademik stresin ilk alt boyutu olan aile-öğretmen beklentileri arasında pozitif yönlü ilişki bulunmaktadır. Ders çalışma süresi arttıkça aile ve öğretmen beklentilerinin de arttığı ve öğrenci üzerindeki akademik stresin artmasına neden olduğu görülmüştür. Ortaöğretim öğrencilerinin not ortalamaları ile akademik stres arasında anlamlı farklılık bulunmazken anne ve babanın eğitim düzeyi arttıkça akademik stresin düştüğü sonucuna ulaşılmıştır. Ortaöğretim öğrencilerinin gelecek kaygısı durumu ile akademik stres arasındaki farklılık incelendiğinde anlamlı farkın gelecek kaygısı taşıyan öğrenciler üzerinde olduğu görülmektedir. Araştırmada elde edilen diğer bir bulguya göre araştırmaya katılan ortaöğretim öğrencilerinin orta düzeyde bir okul tükenmişliği yaşadıkları görülmekte olup kız öğrencilerin okul tükenmişliği düzeyi daha yüksektir. Öğrencilerin sınıf seviyesi arttıkça tükenmişlik düzeylerinin de arttığı görülmektedir. Ortaöğretim öğrencilerinin not ortalamaları ile okul tükenmişliği arasındaki ilişki incelendiğinde tükenmişlik en az not ortalaması yüksek öğrencilerde görülürken en fazla not ortalaması düşük olan öğrencilerde görülmektedir. Öğrencilerin günlük ders çalışma süreleri ile okul tükenmişliği arasındaki ilişki incelendiğinde tükenmişlik en az günlük hiç ders çalışmadığını belirten öğrencilerde görülmektedir. Araştırmaya katılan öğrencilerin anne ve baba eğitim düzeyleri ile okul tükenmişlikleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Son olarak gelecek kaygısı taşıyan öğrencilerin okul tükenmişliği düzeylerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Araştırmadaki değişkenlerin birbirleriyle olan ilişkileri incelendiğinde ebeveyn başarı baskısı ile akademik stres arasında pozitif yönlü, istatistiksel olarak anlamlı ve düşük düzeyde, ebeveyn baskısı ile okul tükenmişliği arasında pozitif yönlü, istatistiksel olarak anlamlı ve orta düzeyde, akademik stres ile okul tükenmişliği arasında pozitif yönlü, düşük düzeyde ve anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Ebeveyn başarı baskısı ve akademik stresin okul tükenmişliğini yordama düzeyi %12,2 olarak tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the role of parental achievement pressure in understanding the concepts of academic stress and school burnout, which pose a great risk to the educational processes of secondary school students, was examined. The study employed a relational screening model, one of the quantitative research designs. The sample consisted of 984 volunteer students studying in 3 schools in the city center of Düzce, selected through the purposive determination method. After obtaining the necessary legal permissions, the research data were collected using four scales: the Parental Academic Achievement Pressure and Support Scale, the Stress Inventory Scale for Academic Expectations, the Maslach Burnout Inventory, and the School Burnout Scale. Data analysis included t-tests for independent groups, ANOVA, Pearson Correlation, and multiple regression analysis. According to the research findings, it was observed that secondary school students participating in the study experience a moderate level of parental achievement pressure. Achievement pressure was analyzed considering various variables, and it was determined that male students experience greater achievement pressure compared to female students. In terms of grade, the pressure was highest in the tenth grade and gradually decreased in the ninth, eleventh, and twelfth grades. When evaluating students based on their daily study time, it was found that achievement pressure ishighest among students who do not study at all, and it decreases as the study time increases. There was no significant difference between the level of education of students' mothers and fathers and parental pressure for success. However, a significant difference was found between students' future anxiety levels and parental pressure for success, indicating that parental pressure is significantly higher among students who are anxious about their future. Regarding other research results, it was found that secondary school students have above-average levels of family-teacher expectations, sub-dimensions of self-expectations, and overall academic stress. Female students experience more academic stress than male students, while significant differences were observed only in the sub-dimension of expectations about oneself based on the grade variable. Students experience the highest academic stress in the tenth grade and the lowest in the ninth grade. There is a positive relationship between students' average study time and the first sub-dimension of academic stress, family-teacher expectations. It was observed that as study time increases, family and teacher expectations also increase, leading to an increase in academic stress among students. While there was no significant difference between the grade point averages of secondary school students and academic stress, an increase in the educational level of the mother and father was found to be associated with an increase in academic stress.
Benzer Tezler
- Lise öğrencilerinin yaşadığı ebeveyn başarı baskısının okul tükenmişliği ve iyi oluş üzerindeki etkisinin incelenmesi
Examining the effect of parental academic pressure experienced by high school students on school burnout and well-being
ŞEYMA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET BUĞRA ÖZHAN
- Sosyoekonomik açıdan dezavantajlı yüksek başarılı öğrencilerin fen okuryazarlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi
Investigation of factors affecting the science literacy of socioeconomically disadvantaged highly successful students
YURDAGÜL ÖNDER ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimMehmet Akif Ersoy ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE ÖNDER
- Ergenlerde kişilik özellikleri ve algılanan ebeveyn akademik başarı baskısı ile psikolojik istismar arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examination of relationships between personality traits and perceived parental academic success pressure and psychological abuse in adolescents
ŞERİFE ÇAMURCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KEZİBAN BÜŞRA KAYNAK EKİCİ
- Yüksek başarılı öğrencilerde psikolojik belirtilerin birey, aile ve okul ile ilgili değişkenler tarafından yordanması
Predicting psychological symptoms in high-achieving students by individual, family and school-related variables
NAMIK KEMAL HASPOLAT
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN YALÇIN
- ABİDE 2016 fen başarısının yordanmasında MARS ve BRT veri madenciliği yöntemlerinin karşılaştırılması
Predicting the ABIDE 2016 science achievement: The comparison of MARS and BRT data mining methods
HİKMET ŞEVGİN
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitimde Ölçme ve Değerlendirme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE ÖNEN