Hümanizm ve tarih yazımına etkisi
Humanism and its impact on historiography
- Tez No: 803906
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM ŞİRİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 86
Özet
Yazının ortaya çıktığı dönemden itibaren insanlar tarihi parşömenlere, taşa ve hatta papirüslere dahi aktarmıştır. Bu ilgi ve merak yazının da gelişmesiyle birlikte tarih,“büyük adamların”hayat ve başarılarının aktarıldığı bir araç haline dönüşmüştür. Tarihin ideolojik ve siyasi bir vasıf taşıdığı bu dönemin ardından Orta Çağ'da Tanrı perspektifiyle yazılan bir anlayış karşımıza çıkmıştır. Kilisenin hegemonyası altında geçen tarih, sınırlı ve öznel olgularla ortaya konulmuştur. Rönesans ve Aydınlanma döneminden itibaren tarihin bir bilim vasfı kazanması yazım standartlarının değişmesine neden olmuştur. Beşeri bilimlerde yaşanan gelişmeler, tarihin nedensellik ölçüsüyle ele alınmasını ve farklı disiplinlerle bir araya getirilerek değerlendirilmesini sağlamıştır. İnsanlık tarihinin en köklü düşünce akımlarından biri olan hümanizm, Antik Çağ'dan itibaren bireye yapılan vurgulamaların artmasıyla birlikte merkezine insanı ve insana ait olan her şeyi dahil eden bir yaşayış biçimi olmuştur. Bu yaşam biçimi Orta Çağ'da dinle bağdaştırılmış, dünyaya günahkar bir varlık olarak gelen insan, kendi“kurtuluşunu”elde etmeye çalışmıştır. Rönesans döneminden itibaren Grekçe ve Latince öğreniminin artması, klasik eserlere dönüşü sağlamış, matbaanın kullanım alanlarının artmasıyla birlikte okuyan ve sorgulayan yeni bir insan tipi ortaya çıkmıştır. İnsanın özüne ve değerine vurgu yapan hümanizm, 16 ve 17. yüzyıla büyük bir kültürel hareket ve yenilik getirmiştir. 19. yüzyıla gelindiğinde tarih, sıradan insanların yaşamına değinen, toplumsal faktörlerin göz önünde bulundurulduğu, diğer disiplinlerle olan bağlantı analizlerinin ortaya konulduğu bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Bu durumun önemli sebeplerinden biri, hümanizmdir. Hümanizmle beraber tarih yazımında idealizm etkisini yitirmiş, tarihin merkezine insan figürü yerleşmiştir. Tarih yazımındaki bu yeni solukla beraber insan ve onun çevresinde gelişen tüm olay ve olgular realisttik bir bakış açısıyla dönemin koşulları göz önünde bulundurularak yeniden değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Since the emergence of writing, people have transferred history to parchment, stone and even papyrus. With the development of this interest and curiosity literature, history has turned into a tool in which the lives and achievements of“great men”are conveyed. After this period in which history had an ideological and political character, we came across an understanding written with the perspective of God in the Middle Ages. The history passed under the hegemony of the church has been revealed with limited and subjective facts. Since the Renaissance and Enlightenment periods, the fact that history has gained a science qualification has caused the writing standards to change. Developments in the humanities have enabled history to be handled with the measure of causality and to be evaluated by bringing it together with different disciplines. Humanism, one of the most deep-rooted currents of thought in the history of humanity, has become a way of life that includes human and everything that belongs to human beings in its center with the increasing emphasis on the individual since Antiquity. This way of life was associated with religion in the Middle Ages, and the human being, who came to the world as a sinful being, tried to achieve his own“salvation”. Since the Renaissance period, the increase in Greek and Latin learning has provided a return to classical works, and with the increase in the usage areas of the printing press, a new type of person who reads and questions has emerged. Humanism, emphasizing the essence and value of human beings, brought a great cultural movement and innovation to the 16th and 17th centuries. In the 19th century, history was handled from a perspective that touched on the lives of ordinary people, took into account social factors, and analyzed the connection with other disciplines. One of the important reasons for this situation is humanism. Along with humanism, idealism lost its effect in historiography, and the human figure was placed in the center of history. With this new breath in historiography, man and all the events and phenomena that developed around him were re-evaluated from a realistic point of view, taking into account the conditions of the period.
Benzer Tezler
- 1950-1970 dönemi tarih müfredat programları ve tarih ders kitaplarında tarihçilik anlayışı
History curriculum and historiography in the history text books between 1950-1970
DERYA AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA AKSOY
- Tacitus'un Annales'te beliren tarihçiliği ve humanizmi
Başlık çevirisi yok
BEDİA DEMİRİŞ
Doktora
Türkçe
1990
Tarihİstanbul ÜniversitesiLatin Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MÜZEHHER ERİM
- 1970-1980 dönemi lise tarih kitaplarında tarihçilik anlayışı
Understanding of history in the textbooks in the period of 1970-1980
ASLI TEHMEN SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. DURSUN DİLEK
- 1930-1950 dönemi orta öğretim tarih ders kitaplarında tarihçilik anlayışı
Historical understanding in history lesson books between the period of 1930 and 1950
KİBAR AKTIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA AKSOY
- Re-membering citizenship: The deportation of Greeks of Istanbul in 1964-65
Vatandaşlığın hatırlanması: 1964-65 yıllarında İstanbul Rumlarının sınırdışı edilmesi
ELİF KEVSER ÖZER ALBAYRAK
Doktora
İngilizce
2024
AntropolojiBoğaziçi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR TOLGA CORA
PROF. DR. ARZU ÖZTÜRKMEN YILMAZ