1326 h/1908 m aydın vilayet salnamesinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
Transcription and evaluation of the 1326 H/1908 M Aydın Vilayet Salnames
- Tez No: 804024
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET EMİN ELMACI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Aydın Vilâyet Sâlnâmesi, İzmir, Sancak, Kazâ, Nâhiye, Karye, Levanten, Gayrimüslim, İslam, Rûm, Musevi, Vâridât, Aydın Vilâyet Sâlnâme, İzmir, Sanjak, Kazâ, Nâhiye, Karye, Levantine, Non-Muslim, Islam, Greek, Jewish, Vâridât
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 842
Özet
Sâlnâme, bir senelik olup bitenleri anlatan, özel ve devlet kurumları tarafından hazırlanan istatistik eserlere verilen isimdir. 1864 Vilâyet Nizamnâmesi'nin ilan edilmesi sonrasında vilâyetler oluşturulmaya başlanmasıyla sâlnâmeler de hazırlanmaya başlanmıştır. 1876 yılında tanzim edilmiş bir nizamnâme ile İzmir, Saruhan, Aydın ve Menteşe sancaklarından İzmir vilâyet merkezi olmak üzere Aydın vilâyeti oluşturulmuştur. Tarih boyunca birçok istilaya uğrayan İzmir, Türklerin hakimiyetine geçtikten sonra Türklerle Rûmların ve Musevilerin birlikte yaşadığı kentte 17. yüzyıldan itibaren, daha sonra“Levanten”olarak adlandırılan Avrupalı tüccar aileler de eklenmiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısında Aydın vilâyetinin ekonomisini ele geçiren Levantenler, daha sonra yerli Gayrimüslim halk ile iş birliğine gitmişlerdir. Askere gitmek zorunda kalan Türkler, savaştan döndüklerinde borçlarını ödeyemedikleri için mülklerini kaybederken yerlerini, Rûm, Musevi ve Levanten nüfusu almaktadır. Buna rağmen Aydın Vilâyetinde Türk nüfusu hep egemen olmuştur. Vali Faik Bey Efendi'nin isteği üzerine hazırlanan 1324 Hicrî Aydın Vilâyet Sâlnâmesi, Sultan II. Abdülhamid'e övgü ile bahseden bir giriş ile başlar. Vilayet, sancak, kazâ, nâhiye, karye gibi birimlere ayrılmıştır. Tarihi ve coğrafi bilgilerin de olduğu sâlnâmede, vilâyetin maarif yapılanması, sağlık hizmetleri hakkında bilgi verilmektedir. Okullar, devlet, hususi ve gayrimüslim olarak ayrılırken Türkçe, tüm okullarda zorunlu kılınmıştır. Bu okullara ek olarak dini eğitimin verildiği medreseler de vardır. Aydın vilâyetinde belediye hizmetleri, yerli ve yabancılar tarafından kurulan şirketler ile yürütülmektedir. Şirketlerin kuruluşu ve imtiyazların verilmesi, padişahın izni ile gerçekleşmektedir. Liman inşaatı ile birlikte vapur kumpanyaları kurularak Ege, Yunanistan, Romanya, Ukrayna, Gürcistan, Mısır, Lübnan ve Danimarka kıyılarına kadar yolculuk etmek mümkün kılınmıştır. Osmânlı Aydın Timuryolu, İzmir – Kasaba ve Temdîdi Osmânlı Timuryolu üzerinde taşınan değerli madenler ve tarım ürünleri, limandan yurt dışına ihraç edilmektedir. Her kazânın İslam, Rûm, Musevi ve ecnebi nüfusu verilmektedir. Sâlnâmedeki milletlere göre verilen nüfus ve vâridât verileri 1323 Rûmi yılı tahririne dayanmaktadır. Sâlnâmenin sonunda 1324 Rûmi yılı tahririne göre yeni nüfus ve vâridât verileri verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Sâlnâme is the name given to statistical works prepared by private and state institutions describing the events of a year. After the 1864 Provincial Ordinance was announced, sâlnâmes were also started to be prepared as provinces were formed. In 1876, the province of Aydın was formed from the sanjaks of İzmir, Saruhan, Aydın and Menteşe with İzmir as the provincial centre. Izmir has been subjected to many invasions throughout history, and after the city came under Turkish rule, European merchant families, later called“Levantines”, were added from the 17th century onwards in the city where Turks, Greeks and Jews lived together. In the second half of the 19th century, the Levantines took over the economy of the Aydın province and later collaborated with the local non-Muslim population. Turks who were forced to serve in the army lost their properties due to their inability to pay their debts when they returned from the war, and were replaced by the Greek, Jewish and Levantine populations. Despite this, the Turkish population was always dominant in Aydın Province. The 1324 Hijri Aydın Vilâyet Sâlnâme, prepared upon the request of Governor Faik Bey Efendi, begins with an introduction praising Sultan Abdülhamid II. The province is divided into units such as sanjak, kazâ, nâhiye and karye. In the sâlnâme, which also contains historical and geographical information, information is given about the education structure of the province and health services. Schools were divided into public, private and non-Muslim, and Turkish was compulsory in all schools. In addition to these schools, there were also madrasas where religious education was provided. In Aydın province, municipal services were carried out by companies established by local and foreigners. The establishment of companies and the granting of concessions were carried out with the permission of the sultan. With the construction of the harbour, steamship companies were established, making it possible to travel to the coasts of the Aegean, Greece, Romania, Ukraine, Georgia, Egypt, Lebanon and Denmark. Precious metals and agricultural products transported on the Ottoman Aydın Timuryolu, Izmir - Kasaba and Temdîdi Ottoman Timuryolu were exported abroad from the port. The population of each town is given for Islam, Rûm, Jews and foreigners. Population and vâridât data given by nationality in the Sâlnâme are based on the 1323 Rûmi year survey. At the end of the yearbook, new population and vâridât data are given according to the 1324 Rûmi year.
Benzer Tezler
- XX. Yüzyıl Başlarında Aydın Vilayet Salnamelerine Göre Saruhan( Manisa) Sancağı
Saruhan (Manisa) Sanjak According to Aydın Provincial Yearbooks in the Early 20th Century
AYŞEGÜL YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihİZMİR BAKIRÇAY ÜNİVERSİTESİYakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DEMET KARASU
- Salnamelere göre Beyrut (H.1310/M.1893- H. 1326/ 1908)
According yearsbooks Beirut [h.1310/m.1893- h. 1326/ 1908)
HAYRİYE BAYAZIDOĞLU
- Mardin Zairi (Şeyh Muhammed Zarrar) Cami
Mardin Zairi (Sheigh Muhammed Zarrar) Mosque
MEHTAP ALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLÜN DEĞİRMENCİ TURAL
- 271 Numaralı Hısn-ı Mansur (Adıyaman) Kadı Sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
Transcription and assesment of Kadi Registry, Hısn-ı Mansur( Adiyaman) Numbered 271
SONGÜL ÖZELMİŞ
- H.1326-1330 / M.1908-1912 tarihli 424 numaralı Manisa Şer'iyye Sicili'nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
Transcription and evaluation of Manisa Court Register numbered 424 dated Hijri 1326-1330 / Gregorian 1908-1912
ÖZÜM İLGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihManisa Celal Bayar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUZAFFER TEPEKAYA