İyi ve zayıf okuyucuların okuduğunu anlama performanslarının bilişsel ve dilsel faktörler açısından karşılaştırılması
Comparison of reading comprehension performances of good and poor readers in terms of cognitive and language factors
- Tez No: 804042
- Danışmanlar: PROF. DR. İSA BİRKAN GÜLDENOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Bu çalışmada, iyi ve zayıf okuyucularda okuma performansını yordayan bilişsel ve dilsel faktörlerin karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak araştırma, ilkokul ikinci sınıf düzeyinde 650 çocukla yürütülmüştür. Çocukların öncelikle sözel olmayan zekâ performansları TONİ-3 Sözel Olmayan Zekâ Ölçeği ile belirlenerek zekâ bölümü ortalama ve üzeri olmayanlar çalışma dışında tutulmuştur. Çalışmanın amacı doğrultusunda araştırmaya dahil edilen çocukların çözümleme, akıcılık ve okuduğunu anlama performanslarının belirlenmesinde Okuma Becerileri Değerlendirme Aracı (OBDA) kullanılmıştır. Dilin bileşenlerinin değerlendirilmesi ise Türkçe Okul Çağı Dil Gelişim Testi (TODİL) ile gerçekleştirilmiştir. Bilişsel faktör olarak ele alınan çalışma belleği performansının değerlendirilmesinde Çalışma Belleği Ölçeği (ÇBÖ) ve hızlı isimlendirme performansının değerlendirilmesinde Hızlı İsimlendirme Testi (HİT) kullanılmıştır. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemiyle oluşturulmuştur. Araştırma ilk sorusu bağlamında okuduğunu anlamayı yordayan bilişsel ve dilsel faktörlerin belirlenmesinde çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Bu doğrultuda çalışma grubundan elde edilen verilerin analiz varsayımları olan doğrusallık, hata varyanslarının normal dağılımı, eş varyanslılık, gözlemlerin bağımsızlığı, hata varyanslarının ilişkisiz olması ve çoklu doğrusal bağlantı problemi incelenmiş ve verilerin analiz varsayımlarını karşıladığı belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci amacı bağlamında“Çözümleme ve okuma akıcılığı kontrol altına alındığında okuduğunu anlamayı yordayan bilişsel ve dilsel faktör puanları ikinci sınıf düzeyindeki iyi ve zayıf okuyucularda farklılaşmakta mıdır?”sorusunu yanıtlamak için çok değişkenli kovaryans analizi (MANCOVA) yapılmıştır. Analiz öncesi MANCOVA'nın varsayımları olan gözlemlerin bağımsızlığı veri setinde uç değer bulunmaması, bağımlı değişkenlerin en az eşit aralık düzeyinde olması, çok değişkenli normal dağılım, varyans-kovaryans matris eşitliği ve ortak değişken ile bağımsız değişkenler arası ilişki olmamasıdır. Bu doğrultuda uç değer olarak belirlenen 6 katılımcı analiz dışında tutulmuş ve varsayımların karşılandığı belirlenmiştir. Araştırmanın ilk sorusu bağlamında yapılan çoklu doğrusal regresyon analizinde; dilsel faktörlerden anlam bilgisi (B = .19) ve morfosentaks (B = .03); bilişsel faktörlerden ise sözel çalışma belleği (B = .18) ve hızlı isimlendirme (B = -.01) okuduğunu anlamanın yordayıcıları olarak belirlenmiştir. İkinci araştırma sorusu içinse MANCOVA'da [Pillai's Trace = .22; F(8,403) = 14.49; p < .05; kısmi η2 = .223]; iyi ve zayıf okuyucu grupları arasında çözümleme ve akıcılık kontrol altına alındığında dilsel faktörlerden morfosentaks ve anlam bilgisinde; bilişsel faktörlerden ise sözel çalışma belleğinde, anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Okuduğunu anlamanın yordayıcı değişkenlerinden bilişsel bir faktör olarak ele alınan hızlı isimlendirmede gruplar arası fark olmadığı görülmüştür (p > .0125). Oluşan farkların etki büyüklükleri ise morfosentaks (η2 = .155) > anlam bilgisi (η2 = .126) > sözel çalışma belleği (η2 = .101) olarak sıralanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular alanyazın çerçevesinde tartışılarak çeşitli öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, it is aimed to comparatively examine the cognitive and linguistic factors that predict reading performance in good and poor readers. For this purpose, the research was conducted with 650 children at the second grade level of primary school. Children's non-verbal intelligence performance was determined by TONI-3 Non-Verbal Intelligence Scale, and those whose intelligence quotient was not average or higher were excluded from the study. In line with the purpose of the study, the Reading Skills Assessment Tool (RSAT) was used to determine the decoding, fluency and reading comprehension performances of the children included in the study. The evaluation of the components of the language was carried out with the Turkish Test of Language Development-Primary (T-TOLD-P). Working Memory Scale (WMS) was used to evaluate working memory performance, which is considered as a cognitive factor, and Rapid Naming Test (RAN) was used to evaluate rapid naming performance. The study group was formed by purposefull sampling method. Multiple linear regression analysis was used to determine the cognitive and linguistic factors predicting reading comprehension in the context of the first research questions. In this direction, the analysis assumptions of the data obtained from the study group, which are linearity, normal distribution of error variances, covariance, independence of observations, uncorrelated error variances and multicollinearity problem, were examined and it was determined that the data met the analysis assumptions. In the context of the second aim of the study, multivariate analysis of covariance (MANCOVA) was conducted to answer the question“When decoding and reading fluency are controlled, do cognitive and linguistic factor scores that predict reading comprehension differ between good and poor readers at the second grade level?”. The assumptions of MANCOVA before the analysis, which are the assumptions of the independence of the observations, are that there are outliers in the data set, the dependent variables are at least at the level of equal intervals, multivariate normal distribution, variance-covariance matrix equality, and there is no relationship between the covariate and the independent variables. In this direction, six participants determined as outliers were excluded from the analysis and it was determined that the assumptions were met. In the multiple linear regression analysis conducted in the context of the first question of the research; linguistic factors such as semantics (B = .19) and morphosyntax (B = .03); Among cognitive factors, verbal working memory (B = .18) and rapid naming (B = -.01) were determined as predictors of reading comprehension. For the second research question, [Pillai's Trace = .22; F(4.407) = 14.49; p < .05; partial η2 = .223]; morphosyntax and semantics among linguistic factors when decoding and fluency are controlled between good and poor reader groups; Among cognitive factors, it was determined that there was a significant difference in verbal working memory. It was observed that there was no difference between the groups in rapid naming, which was considered as a cognitive factor, one of the predictive variables of reading comprehension (p > .0125). The effect sizes of the differences were listed as morphosyntax (η2 = .155) > semantics (η2 = .126) > verbal working memory (η2 = .101). The findings obtained from the research were discussed within the framework of the literature and various suggestions were developed.
Benzer Tezler
- The effects of reading strategies on the improvement of inferential skills
Okuma stratejilerinin çıkarımsal okuma becerilerinin iyileştirilmesine etkisi
AHMET ŞAHAN
Doktora
İngilizce
2010
Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesiİngilizce Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURGUN AKAR
- İyi ve zayıf okuyucuların okuduğunu anlama becerilerinin okumanın bileşenleri boyutunda incelenmesi
Examination of reading comprehension skills of good an poor readers in dimension of components of reading
REŞAT ALATLI
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSA BİRKAN GÜLDENOĞLU
- Türkçe metinlerdeki bağlantı öğeleri ile okuyucuların okuduğunu anlama durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigating relationship between the connectives in Turkish texts and readers' reading comprehension levels
YUSUF GENÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimNiğde ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖKHAN ÇETİNKAYA
- Özel yetenekli ve tanılanmamış 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama stratejilerinin incelenmesi
Investigation of reading comprehension strategies of gifted and unidentified 4th grade students
MEHMET SENA ATAŞ
- New perspectives for introducing and developing reading skil is in E. L. T. for the lise I students at state high schools
Başlık çevirisi yok
SEVİNÇ TÜTÜNCÜ