Endüstriyel kazaların kök nedenlerine göre kuruluş kaza riskinin analitik hiyerarşi prosesi (AHP) ile değerlendirilmesi
Evaluation of accident risk of organizations according to the root causes of industrial accidents with analytical hierarchy process (AHP)
- Tez No: 805681
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SALİHA ÇETİNYOKUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Kazalar, Kimya Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering, Accidents, Chemical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kazaların Çevresel ve Teknik Araştırması Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin en aza indirilmesi tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin olduğu gibi ülkemizin de öncelikli iş sağlığı ve güvenliği konuları arasında yer almaktadır. Bu tez çalışmasında, endüstriyel kazaların kök nedenlerine göre kuruluş kaza riskinin çok kriterleri karar verme yöntemlerinden (ÇKKV) olan Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır. İlk aşamada, kök neden kriterlerini belirlemek amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) istatistikleri kullanılarak kimya sektöründe 2015-2020 yılları arasında yaşanmış ölümlü ve uzuv kayıplı iş kazası verileri Pareto analizi ile değerlendirilmiştir. Analiz sonucunda, sektörde yaşanan kazaların %80'ini oluşturan ana kriterler belirlenmiştir. Ardından, literatür araştırması ve beyin fırtınası çalışmaları yürütülerek endüstriyel kaza kök nedeni olabilecek nihai ana ve alt kriterler tespit edilmiş ve belirlenen bu kriterler AHP analizi kullanılarak ilgili uzman görüşleri üzerinden ağırlıklandırılmıştır. Ana kriterlerden biri olan insan hataları, %35 önem ile en önemli kriter olarak belirlenmiştir. Bunu %20 önem ile ekipman hataları, %19 önem ile proses hataları izlemiştir. İkinci aşamada, yine AHP analizi ile örnek 3 üst seviyeli endüstriyel kuruluşta, aynı kök neden ana ve alt kriterleri üzerinden saha uygulaması yapılmıştır. Kuruluşlar, endüstriyel kaza riski açısından ayırt edici bir sıralama sergilemiştir (B Kuruluşu= 0,420>, A Kuruluşu= 0,354 >, C Kuruluşu= 0,226). Önerilen metodolojinin, birden çok kriterin karşılaştırılmasını amaçlayan bu tür problemlerde uygun olduğu gösterilmiştir. AHP analizi ile nicel ve nitel değerlendirme kriterleri eş zamanlı olarak modele dâhil edilerek, uzman görüşleri üzerinden objektif bir sonuç sağlanmıştır. Tez çalışmasında elde edilen bulguların, İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) profesyonellerine rehberlik edeceği ve önemli bir kaynak teşkil edeceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Prevention of industrial accidents and minimizing their effects are among the highest priority occupational health and safety issues in our country as well as in all developed and developing countries. In this thesis, it is aimed to evaluate the accident risk of organizations according to the root causes of industrial accidents with Analytical Hierarchy Process (AHP) which is one of the multi-criteria decision-making methods (MCDM). In the first stage, in order to determine the root cause criteria, the data of occupational accidents with death and loss of limb between 2015-2020 in the chemical industry were evaluated with Pareto analysis using SGK statistics. As a result of the analysis, the main criteria that make up 80% of the accidents in the sector were determined. Then, the final main and sub-criteria that could be the root cause of industrial accidents were determined by conducting literature research and brainstorming studies, and these criteria were weighted over the opinions of the relevant experts using AHP analysis human errors, one of the main criteria, were determined as the most important criterion with 35% importance. This was followed by equipment errors with 20% importance and process errors with 19% importance. In the second stage, field application was carried out on the same root cause main and sub-criteria in the sample 3 high-level industrial establishments, again with the AHP analysis. Establishments showed a distinctive ranking in terms of industrial accident risk (Establishment B= 0.420>, Establishment A= 0.354 >, Establishment C= 0.226). The proposed methodology has been shown to be suitable for such problems aiming to compare multiple criteria. With the AHP analysis, quantitative and qualitative evaluation criteria were included in the model simultaneously, and an objective result was obtained through expert opinions. It is thought that the findings of this thesis are the guides to Occupational Health and Safety (OHS) professionals and they are important resources.
Benzer Tezler
- Türkiye'de meydana gelen büyük endüstriyel kazaların analizi: Veri tabanı geliştirilmesi
Analysis of major industrial accidents in Türkiye: Database development
ANIL ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
KazalarGazi ÜniversitesiKazaların Çevresel ve Teknik Araştırması Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇAKMAK
- Hata ağacı analizi için java tabanlı bir programın geliştirilmesi ve LPG, ham petrol ve dizel tankları için uygulanması
Developing a software program based on java for fault tree analysis and its application to LPG, cruid oil and diesel tanks
İLKAY YAVUZ
Doktora
Türkçe
2018
KazalarGazi ÜniversitesiKazaların Çevresel ve Teknik Araştırması Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATİLLA MİRATİ MURATHAN
- DOW yangın ve patlama indeksi ve DOW kimyasal maruziyet indeksi ile tehlikeli ekipmanların belirlenmesi ve etki alanlarının incelenmesi: kömürle üretim yapan termik santrale yönelik bir uygulama
Determining hazardous equipment and examining the areas of impacts with DOW fire and explosion index and DOW chemical exposure index: an application for a thermal power plant producing with coal
RAMAZAN KÜÇÜKÇIRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiÜsküdar Üniversitesiİşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACER KAYHAN
- Petrol rafinerisinde atmosferik damıtma kolonunda kaza riski değerlendirmesi
Accidental risk assessment in atmospheric distillation column in oil refinery
NESLİHAN BABAARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Kimya MühendisliğiAnkara ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ALPBAZ
- Kimyasal proses endüstrisi için risk değerlendirme
Risk assessment for the chemical process industry
NURŞAN DAĞLI TANRIVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Kimya MühendisliğiAnkara ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAHYA SUYADAL