Özel gereksinimli öğrencilerin ev ortamında sergiledikleri problem davranışlar ve ebeveynlerin kullandıkları önleyici stratejilerin belirlenmesi
Problem behaviors exhibited by students with special needs in the home environment and determination of preventive strategies used by parents
- Tez No: 806332
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEHRA ATBAŞI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Zihin Engelliler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Bu araştırmanın amacı, özel gereksinimli bireylerin ev ortamında sergiledikleri problem davranışlar ve ebeveynlerin kullandıkları önleyici stratejilerin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda Konya ilinde farklı yaş ve engel gruplarına dahil olan çeşitli özel eğitim okullarında eğitim gören ve ev ortamında problem davranış sergileyen 12 erkek ve 8 kız toplam 20 öğrenci belirlenmiştir. Araştırmamızın çalışma grubunu bu öğrencilerin ebeveynleri oluşturmaktadır. Çalışmamızda nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik yaklaşım tercih edilmiştir. Ebeveynlerin ev ortamında sergilenen problem davranışlara ilişkin görüşlerinin alınabilmesi ve kullandıkları önleyici stratejilerin belirlenebilmesi için yarı yapılandırılmış görüşme formu ve örnek olay kullanılarak veriler toplanmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formuna ait verilen analizi betimsel analiz ile ve örnek olay görüşme formuna ait verilerin analizi içerik analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular incelendiğinde özel gereksinimli öğrencilerin ev ortamında sergiledikleri problem davranışların en çok saldırganlık/vurma davranışı olduğu belirlenmiştir. Ev ortamında sergilenen diğer davranışlar ağlama, aşırı yeme, bağırma, çevresine/eşyalara zarar verme, soyunma, korkma ve kendine zarar verme davranışları olarak belirlenmiştir. Bu davranışların genel olarak günde 5 defadan fazla ve 15-60 dakika arasında süreyle sergilendiği belirlenmiştir. Bu problem davranışların işlevlerine ilişkin görüşleri incelendiğinde en çok nesne veya etkinliğe ulaşma işlevi olduğu belirlenmiştir. Ev ortamında sergilenen problem davranışlarda aile üyelerinin öyleydi strateji olarak en çok seçerek sunmayı tercih ettikleri belirlenmiştir. Sonrasında ise sırayla; ortamdan uzaklaştırma ve fiziksel engeller koyarak problem davranışı önlemeyi tercih ettikleri belirlenmiştir. Ev ortamında sergilemeyen problem davranışlarda aile üyelerinin davranışa müdahale olarak en çok görmezden gelme olacak şekilde sırasıyla; ceza vermek çocukların istediklerini verme (problem davranışın işlevini yerine getirme), ortamdan uzaklaşma davranışını sergiledikleri belirlenmiştir. Ev ortamında sergilenen problem davranışlarda aile üyelerinin davranış sonrasında müdahale olarak pekiştireç vererek problem davranışın tekrar etme süresini uzatmayı tercih ettikleri belirlenmiştir. Ev ortamında sergilenen problem davranışların aile yaşantısının olumsuz etkilediği ailenin kendisini toplumdan soyutlamayı tercih ettiği ve kendilerini yorgun hissettikleri belirlenmiştir. Katılımcıların ev ortamında sergilenen problem davranışları içeren örnek olaylarda kullanılması gereken önleyici stratejilere ilişkin en çok önerdikleri stratejinin seçenek sunma olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların ev ortamında sergilenen problem davranışları içeren örnek olaylarda kullanılması gereken davranış sonrası müdahale yöntemlerine ilişkin önerdikleri yöntemler; görmezden gelme, ortamdan uzaklaşma, problem davranışların işlevini yerine getirmeme ve ceza yöntemleri olarak belirlenmiştir. Katılımcıların ev ortamında sergilenen problem davranışları içeren örnek olaylarda kullanılması gereken davranış sonrası müdahale yöntemlerine ilişkin önerileri; problem davranışın işlevini yerine getirme ve alternatif pekiştireç vererek sakinleştirme yönünde olmuştur. Kazanç olarak özel gereksinimli öğrencilerin en çok sergiledikleri problem davranışların diğer ortamlarda sergilenen problem davranışlarla benzerlik gösterdiği belirlenmiştir. Katılımcılarının problem davranışlara yönelik önleme müdahale stratejilerinde yeterince bilgi sahibi olmadıkları belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların kullandıkları ve önerdikleri stratejilerin genel olarak örtüşmediği belirlenmiştir. Bilgi düzeyi yüksek olan ebeveynlerin ise stratejileri uygulamada sorun yaşadıkları dikkat çekmiştir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to identify problem behaviors and preventive strategies used by parents which individuals whit special needs exhibit in the home enviroment. For this purpose, 12 boys and 8 girls who have been educated in various special education schools in Konya province and who have been involved in different age and obstacle in various special education schools in the home environment have been determined as 20 students. The working group of our research constitutes the parents of these students. In our study, phenomenological approach was preferred from qualitative research methods. Data were collected using a semi-structured interview form and case study so that parents can get their views on problem behaviors exhibited in the home environment and identify the preventive strategies they use. Analysis of data from the semi-structured interview form and analysis of the data belonging to the case study form were analyzed by the content analysis method. When the findings obtained as a result of the research were examined, it was determined that the problem behaviors exhibited by the students with special needs were the most aggressive / striking behavior. Other behaviors exhibited in the home environment have been identified as crying, overeating, shouting, harming the environment/ech, dressing, fear and self-harm. It has been determined that these behaviors are generally exhibited more than 5 times a day and for 15-60 minutes. When opinions about the functions of this problem behavior are examined, it is determined that it is the most object or activity to reach the activity. It has been determined that family members prefer to offer the most options as a preventive strategy in problem behaviors exhibited in the home environment. Then, in turn; It has been determined that they prefer to avoid problem behavior by removing it from the environment and putting physical barriers. In the problem behaviors exhibited in the home environment, the family members will be most ignored as an intervention in behavior; It has been determined that they demonstrate the behavior of punishment, giving children what they want (problem behavior), moving away from the environment. In problem behaviors exhibited in the home environment, it has been determined that family members prefer to extend the repetition of problem behavior by reinforcing it as an intervention after behavior. It has been determined that the problem behaviors exhibited in the home environment negatively affect family life, the family prefers to isolate itself from society and feel tired. It has been determined that the strategy most recommended by the participants regarding the preventive strategies that should be used in case studies involving problem behaviors exhibited in the home environment is to offer options. The methods proposed by the participants regarding the intervention methods that should be used in case studies involving problem behaviors exhibited in the home environment; It has been determined as ignoring, moving away from the environment, not performing the function of problem behavior and criminal methods. Participants' suggestions regarding post-behavioral intervention methods that should be used in case studies involving problem behaviors exhibited in the home environment; The problem was to perform the function of the behavior and to calm down by giving alternative reinforcements. As a result, it has been determined that the problem behaviors exhibited by students with special needs are similar to the problem behaviors exhibited in other settings. It has been determined that the participants do not have enough information in the prevention and response strategies for problem behavior. In addition, it has been determined that the strategies used and proposed by the participants do not overlap in general. It is noteworthy that parents with high knowledge have problems implementing strategies.
Benzer Tezler
- Sınıf öğretmenlerinin risk taşıyan öğrenciler için gönderme öncesi sürece ilişkin görüşleri
The views of the teachers on pre-referral process for student at risk
ZEKİYE TUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIZ GÜVEN
YRD. DOÇ. DR. NUR AKÇİN
- Çeviri dersinde yapılaşma (uygulama sorunları-yöntem önerileri)
Strukturierung im übersetzungsunterricht (probleme der praxis-vorschlage zur methodik)
A. TURGAY KURULTAY
Doktora
Türkçe
1989
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF.DR. ŞARA SAYIN
- İşitme kaybı olan öğrencilerin Türk İşaret Dili ile eğitimleri sürecinin incelenmesi
An investigation of the education process of students with hearing impairment in Turkish Sign Language
TÜNCAY TUTUK
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN GÜRGÜR
- Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin kendi öz düzenleme becerilerine ilişkin görüşleri
Opinions of elementary school students with spesific learning disabilities about self-regulation skills
BETÜL BEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERAL MELEKOĞLU
- Farklılaştırılmış öğretim yaklaşımına ilişkin bir durum çalışması
A case study of differentiated instruction approach
SAADET ZORALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ EKBER ŞAHİN