Endüstri mirası kapsamında yer alan yapılarda işlev değişikliğinin mekan ve kimlik algısı üzerine etkileri hakkında bir araştırma İstanbul örneği
An investigation on the impact of functional changes on the perception of space and identity in structures within the context of industrial heritage: A case study of Istanbul
- Tez No: 807481
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA SEDES
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Endüstri Mirası, Yeniden İşlevlendirme, Mekân algısı, Kültürel Bellek, Kimlik Algısı, Industrial Heritage, Refunctioning, Perception of Space, Cultural Memory, Identity Perception
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 256
Özet
Endüstri yapıları, toplumsal gelişimin ve teknolojik ilerleyişin tarihsel dışavurumunda, sadece mimari düzen ve fiziksel mekân kurgusu bakımından değil aynı zamanda kentsel entegrasyonu ile birlikte oluşan bölgesel yapılaşmaya ve sosyo-kültürel yapıya olan etkileri bakımından da korunması gerekli varlıklardır. Sanayi devrimi ile kent içerisinde veya çeperlerinde üretilen endüstri yapıları 1950'li yıllardan itibaren gelişen teknolojiye adapte olamama, üretimlerinin zaman içerisinde tercih değerini kaybetmesi veya kamu idaresi politikaları sebebiyle ekonomik avantajlarını yitirmesi gibi sebeplerle terk edilmiş, işlevlerini sürdürememişlerdir. Bu alanlar endüstrileşmenin ve toplumsal ilerleyişin şahitleri olarak endüstri mirası kapsamında koruma altına alınmıştır. Endüstriyel yapıların toplumsal sanayi hareketini ifade eden mekanlar olmasının yanı sıra toplumsal hafızanın da önemli bir unsuru olduğu unutulmamalıdır. Kültürel değerlerin aktarılmasında fiziksel çevrenin rolü kadar sosyal değerlerin etkisi de önemlidir. Bu bakımdan endüstri mirası yapılarının gelecek kuşaklara aktarılmasında, belirlenen yeni işlevin özgün kimlik unsur ve değerlerini yok etmeden varlık bulması önem taşımaktadır. Çalışma alanının ve analiz örneklerinin İstanbul İli kapsamında yürütülmesinde; İstanbul'un ülkenin endüstriyel gelişiminde önemli bir ağırlık noktası olması ve bu sebeple endüstri yapılaşmasının da diğer kentlere kıyasla daha yoğun ve daha çevre etkileşimli olması öncelikli sebeplerdir. Ayrıca, endüstri mirası kapsamında toplumsal bellek unsuru olarak yer bulan bu yapı ve alanlar, günümüzde işlevsel değerini koruyamasalar da büyüyen kent içerisinde konum olarak ekonomik değerlerini korudukları görülmektedir. Bu bağlamda örnek seçilen yapılara kazandırılan yeni işlevin toplumsal belleğin sürdürülmesi ve günümüz yaşantısında yeni kimlikleri ile edindikleri sosyal ve ekonomik değerin kullanıcının mekân ve kimlik algısı değerlendirmesi ile analizi amaçlanmıştır. Tez çalışması; endüstri mirası kapsamında bulunan, kent içerisinde yüksek yapılaşmanın ve nüfus yoğunluğunun bulunduğu bölgelerde yer alan, toplumsal hafızada önemli bir yere sahip ve yeni işlevleri ile yaşamında devam eden örnekler belirlenerek, yeni işlev kullanıcılarının yapıların tarihsel kimliğini mekân algısı üzerinden ölçerek analiz etmektedir. Bu kapsamda yeniden işlevlendirilen endüstri mirasının mekan ve kimlik algısı değerlendirilmesinde bütüncül bir yaklaşımla ele alınabilmesi amacıyla okuma, literatür ve mevzuat araştırması, örnek incelemesi ve ölçek çalışması ile değerlendirme yöntemi sunulmuştur. Ölçek çalışmasında Bomonti Bira Fabrikası (Bomontiada), Zeytinburnu Fabrika-i Hümayun Fişek Fabrikası (Fişekhane) ve Hasanpaşa Gazhanesi çalışma alanı olarak seçilmiştir. Tez çalışması kapsamında hazırlanmış ölçek soruları teze özel olarak hazırlanmış olup farklı anket ve yayınlardan edinilmemiştir. 172 kişi üzerinden yapılan ölçek çalışmasında IBM SPSS Statistics 23 versiyonu kullanılmıştır. Ölçekte yer alan sorular için ayrıca Multinominal Lojistik Regresyon Analizi yapılmış ve bunun sonucunda araştırmada kullanılan ölçeğin istatistiksel olarak anlamlı bir model olduğu ortaya konmuştur. Veriler toplamda 21 soru üzerinden üç farklı yapı özelinde değerlendirilerek, kullanıcı verileri ile örnekler arasında ve örnek özelinde analiz modeli oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
Industrial buildings are protection needed structures not only for architectural form and regulation or physical site organization but also their effect on urban development and socio-cultural fabric, with public integration, as historical reflections of social and technological improvements. Industrial buildings constructed inside or on the outside of the settlement during the Industrial Revolution abandoned and not able to keep their identities and functions according to causes such as failing to adapt to new technology since the 1950s, loss of value and usage over time, or the loss of their economical benefits due to government policies. These areas witnesses to the process of industrialization and social cultural advancement. It should be emphasised that industrial heritage, along with being areas performing the social and cultural improvement, are also an significant part of memory. The impact of cultural and social values is as uniq as the part of the physical environment in carrying the memory from past to future. Hence, it is essential for industrial buildings to have original caharacteristic structure in transferring to next terms, protecting the special values and functions. The reason to perform the study in the scope of Istanbul is initially due to Istanbul's uniq lead in the country's industrial development and therefore more powerful and connected industrial fabric compared to others cities and settlements. In addition to this, eventhough these old buildings and sites, which are known as parts of social and cultural memory in the definition of industrial heritage, are not preserving their functions today, they maintain their economic values in the developing urban consept. In this context, the purpose of analyzing the recent economic and social situations of the chosen buildings through the spatial and identity perception of user's is to maintain social memory and classify their new identities in modern life. This study analyzes buildings which are located in areas with high density urbanization within the city, which are part of industrial heritage, have uniq importance in social memory, and preserve their existence with new functions, by examining the historical identity of the buildings through the perception of place. In this context, an extensive approach is presented for the evaluation of the spatial and identity perception of reused industrial heritage through reading, literature and legislation research, example examination, and scale study. The Bomonti Beer Factory (Bomontiada), Zeytinburnu Imperial Ammunition Factory (Fişekhane), and Hasanpaşa Gasworks were selected as the study areas. The scale questions formed for the study are especially created for this thesis and are not taken from other publications and surveys. IBM SPSS Statistics 23 version was used for the study with 172 individuals. Furthermore, a multinomial logistic regression analysis was used for the questions in the scale, and as a result, it was determined that the scale used in the research is statistically significant. The data were evaluated in three different structures through a total of 21 questions, and an analysis model was created between user data and examples as well as for each example.
Benzer Tezler
- Yeniden kullanılan endüstri tesislerinde yeni işlev ile yapı alt sistemlerinde görülen müdahaleler arasındaki ilişkinin Türkiye'deki örnekler üzerinden incelenmesi
Examining the relationship between new function in reused industrial facilities and interventions in building sub-systems on the case of Turkey
HATİCE YASEMİN ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FETHİYE ECEM EDİS
- Yeniden işlevlendirme kapsamında bir endüstriyel miras örneği olan Seka Kâğıt Müzesi'nin iç mekân analizi
An industrial heritage example within the scope of re-functionalization: Seka Paper Museum interior design analysis
NİHAN KONAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İç Mimari ve DekorasyonKocaeli Üniversitesiİç Mimarlık Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. DİDEM ERTEN BİLGİÇ
- Endüstri mirasının yeniden işlevlendirilmesi Bursa Merinos Enerji Müzesi örneği
Başlık çevirisi yok
HİCRAN KERTLEZ YANIKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İç Mimari ve DekorasyonBaşkent Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAN MEHMET HERSEK
- Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK), Zonguldak Üzülmez Taşkömürü İşletme Müessesesi (TİM) Asma lojmanları restorasyon projesi
The restoration project of Asma housing buildings in theZonguldak Üzülmez Hard Coal Mining Establishment (TIM) of Turkish Hard Coal Enterprise (TTK)
GÜLCE KÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. IŞIL POLAT PEKMEZCİ
- Konya yem fabrikasına endüstri mirası kapsamında yeni işlev önerisi
New function proposal for Konya feed factory within the scope of industrial heritage
KÜBRA KAVAF
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkKTO Karatay ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN DEMİRKAN TÜREL