Geriatri polikliniğine başvuran hastalarda antikolinerjik ilaç kullanım sıklığı ve antikolinerjik yükün değerlendirilmesi
Evaluation of anticholinergic load and the frequency of anticholinergic drug use in patients applying to the geriatrics outpatient clinic
- Tez No: 808306
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF ERTUNA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eczacılık ve Farmakoloji, Pharmacy and Pharmacology
- Anahtar Kelimeler: Klinik eczacı, yaşlı, antikolinerjikler, polifarmasi, uygunsuz reçeteleme, geriatrik değerlendirme, Clinical pharmacist, elderly, anticholinergics, polypharmacy, inappropriate prescription, geriatric assessment
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Eczacılık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Eczacılık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Bireylerin yaşam süresi giderek uzamakta ve yaşlı nüfus giderek artmaktadır. Yaşa bağlı olarak gelişen farmakodinamik ve farmakokinetik değişikler sonucu yaşlılar ilaçların oluşturabileceği olası yan etkilere daha açık hale gelmektedir. Hastalık sayısının artmasıyla birlikte kullanılan ilaç sayısı da artmakta ve polifarmasi kaçınılmaz olmaktadır. İlaç sayısı arttıkça antikolinerjik ilaç kullanımı da artmaktadır. Kümülatif olarak oluşan antikolinerjik ilaca maruziyet antikolinerjik yük olarak tanımlanmaktadır. Antikolinerjik yük yaşlı hastalarda birçok istenmeyen yan etkiyi de beraberinde getirmektedir. Bu tez çalışmasının amacı, Türkiye'de ayakta bakım alan geriatrik hastalarda antikolinerjik ilaç kullanım sıklığının, hangi antikolinerjiklerin daha sık kullanıldığının ve antikolinerjik yükün retrospektif olarak değerlendirilmesidir. Kesitsel retrospektif tek merkezli olarak planlanan bu çalışmaya 01.01.2018 – 01.03.2021 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları Geriatri Polikliniğine başvuran ve en az bir ilaç kullanan 65 yaş ve üzeri kadın ve erkek gönüllü hastalar dahil edilmiştir. Hasta dosyasında bulunan demografik bilgileri (yaş, cinsiyet, öğrenim durumu, yaşam koşulları), düşme öyküsü kaydedilmiştir. Hasta dosyasında mevcutsa; Mini Mental Durum Değerlendirme Testi (MMSE) skoru, Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği veya Lawton–Brody Enstrümental Günlük Aktivite Ölçeği skoru, Geriatrik Depresyon Ölçeği-kısa form skoru, Mini Nutrisyon Değerlendirme Testi-kısa form (MNA-SF) skoru gibi geriatrik değerlendirmelere ait skorlar kaydedilmiştir. Hastaların reçeteleri Amerikan Geriatri Derneği (AGS) Beers 2019 ve GheOP3S 2016 (Ghent Older People's Prescriptions community Pharmacy Screening) kriterlerinde listelenen antikolinerjik ilaçların varlığı açısından taranmıştır. Hastaların kullandığı ilaçların antikolinerjik yükleri Antikolinerjik Kognitif Yük Skalası (ACB), Antikolinerjik İlaç Skalası (ADS) ve Antikolinerjik Risk Skalası (ARS)'na göre hesaplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 25 ve MS Excel programlarından yararlanılmıştır. Kategorik değişkenler için frekans ve yüzde hesaplanmıştır, sürekli değişkenler ortalama±SH olarak ifade edilmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler uygulanmıştır. Gruplar arasındaki karşılaştırmalar için Bağımsız örneklem T testi, ANOVA ve Mann-Whitney U testi; değişkenler arası ilişkinin saptanması için Ki-kare ve Pearson korelasyon testleri kullanılmıştır. Tüm istatistiksel analizlerde P ≤ .05 anlamlı kabul edilmiştir. Çalışmaya toplam 257 hasta dahil edilmiştir. Yapılan analizlerle yaş arttıkça polifarmasinin arttığı görülmüştür. Polifarmasi olan hastalarda ve yaştan bağımsız olarak kadın cinsiyette antikolinerjik ilaç kullanımı fazladır. Yaş ile birlikte antikolinerjik ilaç kullanımı artmamaktadır. Polifarmasi olanlarda hastalık sayısı ve Charlson skoru yüksektir. Başvuru anında antikolinerjik şikayetleri bulunan hastaların Beers veya GheOP3S kriterlerine göre antikolinerjik ilaç kullanıyor olma olasılığı daha yüksektir. Antikolinerjik ilaç kullanımı ve antikolinerjik yük günlük yaşam aktivitelerini etkilememektedir. Lawton-Brody'e göre yarı bağımlı olanlarda, MMSE kategorilerine göre orta veya şiddetli demans olanlarda, depresyonu olanlarda veya polifarmasi durumu olanlarda GheOP3S'a göre antikolinerjik ilaç kullanımı daha fazladır. Depresyonu olan kişilerde antikolinerjik yük daha fazladır. Antikolinerjik ilaç kullanımı ve antikolinerjik yük düşmeyi, demans varlığını ve nutrisyonel durumu etkilememiştir. Geriatrik hastalarda polifarmasi varlığını, antikolinerjik ilaç kullanım sıklığını ve antikolinerjik yükü değerlendirmek önemlidir. Klinik pratikte güvenli ve etkili ilaçların belirlenmesi için kriterlere ve antikolinerjik yük skalalarına başvurulabilir.
Özet (Çeviri)
The life expectancy of individuals is prolonged and the elderly population is gradually increasing. As a result of age-related pharmacodynamic and pharmacokinetic changes, the elderly become more susceptible to possible side effects of drugs. With the increase in the number of diseases, the number of drugs used also increases and polypharmacy becomes inevitable. As the number of drugs increases, the use of anticholinergic drugs also increases. Cumulative exposure to anticholinergic drugs is defined as anticholinergic load and it causes various undesirable side effects in elderly. The aim of this thesis is to evaluate the frequency of anticholinergic drugs use, which anticholinergics are used more frequently, and the anticholinergic load in geriatric outpatients in Turkey. In this cross-sectional retrospective single-centered study, male and female patients aged 65 and over who applied to the Internal Medicine Geriatrics Outpatient Clinic of Ege University Faculty of Medicine Hospital between 01.01.2018 and 01.03.2021 and were using at least one drug were included. Demographic information (age, gender, education level, living conditions), and history of falls in the patient file were recorded. If available; geriatric assessments such as Mini Mental State Assessment Test (MMSE), Katz Activities of Daily Living, Lawton–Brody Instrumental Daily Activity, Geriatric Depression Scale-short form, Mini Nutrition Assessment Test-short form (MNA-SF) scores were recorded. Patients' prescriptions were screened for the presence of anticholinergic drugs listed in the American Geriatrics Society (AGS) Beers 2019 and GheOP3S 2016 (Ghent Older People's Prescriptions Community Pharmacy Screening) criteria. The anticholinergic loads of the drugs used by the patients were calculated according to the Anticholinergic Cognitive Burden (ACB) scale, Anticholinergic Drug Scale (ADS) and Anticholinergic Risk Scale (ARS). SPSS 25 and MS Excel programs were used to analyze the data. Frequency and percentage were calculated for categorical variables, continuous variables were expressed as mean±SEM. Descriptive statistics were used in the analysis of the data. Independent sample T test, ANOVA and Mann-Whitney U test were used for comparisons between groups; Chi-square test and Pearson's correlation test was used for determining the relationship between variables. P≤ .05 was considered significant in all statistical analyses. A total of 257 patients were included in the study. Polypharmacy increased with increasing age. Anticholinergic drug use is high in patients with polypharmacy and in female gender regardless of age. The use of anticholinergic drugs does not increase with age. The number of diseases and the Charlson score are high in those with polypharmacy. Patients with anticholinergic complaints at the time of admission are more likely to be using anticholinergic drugs according to the Beers or GheOP3S criteria. Anticholinergic drug use and load do not affect activities of daily living. Anticholinergic drug use according to the GheOP3S is higher in those who are semi-dependent according to Lawton-Brody scale, those with moderate or severe dementia according to the MMSE, those with depression or those with polypharmacy. Anticholinergic load is higher in people with depression. Anticholinergic drug use and anticholinergic load did not affect the presence of falls or dementia, and nutritional status. It is important to evaluate the presence of polypharmacy, frequency of use of anticholinergic drugs and anticholinergic load in geriatric patients. In clinical practice, criteria and anticholinergic load scales can be to determine safe and effective drugs.
Benzer Tezler
- Yaşlı hastalarda antikolinerjik yükün değerlendirilmesi
Evaluation of anticholinergic burden in elderly patients
HİLAL GÖKÇAY SAZ
Eczacılıkta Uzmanlık
Türkçe
2022
Eczacılık ve FarmakolojiHacettepe ÜniversitesiKlinik Eczacılık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH KUTAY DEMİRKAN
PROF. DR. MELTEM GÜLHAN HALİL
- Üriner inkontinanslı yaşlı kadın hastalarda yaşam kalitesi, anksiyete ve depresyonun değerlendirilmesi
Evaluati̇on of quality of life, anxiety and depression in elderly woman patients with urinary incontinence
ARİF AKSAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
GeriatriGaziantep Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEL ABİDİN ÖZTÜRK
- Geriatrik hastalarda dehidratasyonun sıklığı, risk faktörleri ve klinik sonuçları
Frequency, risk factors and clinical reflections of dehydration in geriatric patients
KÜBRA ATCIYURT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
GeriatriBezm-i Alem Vakıf Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PINAR SOYSAL
- İç hastalıkları polikliniğine başvuran hastalarda QT aralığı uzatma riski olan ilaç kullanımının değerlendirilmesi
Evaluation of QT-interval prolonging drug use in internal medicine outpatient clinic
HANİFE EBRU ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eczacılık ve FarmakolojiEge ÜniversitesiKlinik Eczacılık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ZUHURİ ARUN
- Geriatri polikliniğine başvuran atrial fibrilasyon tanılı hastalarda kırılganlığın arteriyel tromboembolik olay ve kanama üzerine etkisi
Başlık çevirisi yok
YASİN YILDIZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
GeriatriMarmara Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI TUFAN ÇİNÇİN