Kazan Hanlığı dönemi şairi Möhemmedyar ve Tuhfe-i Merdan adlı eseri -inceleme, metin, aktarma, dizin-
The poet of the Kazan Khanate Möhemmedyar and his work Tuhfe-i Merdan -review, text, transmission, index-
- Tez No: 808608
- Danışmanlar: PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 259
Özet
Möhemmedyar, Kazan Hanlığı döneminin en önemli şairlerinden birisi olmasına rağmen Türkiye'de bu zamana dek henüz araştırılmamıştır. Bu çalışmada Çağatay Türkçesinin Kazan Hanlığı çevresinde yetişmiş olan yazarın Tuhfe-i Merdan adlı eseri Latin harfleriyle verilmiş ve bu eser Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Metnin genel söz dağarcığının Çağatay Türkçesi olduğu görülmüştür ancak metinde Kazan diyalekti unsurları da çoktur. Eserde Çağatay yazı dilinin özelliklerinin yanı sıra yerel özellikler, diyalektikal unsurlar da vardır. Örneğin isim-fiil eki olarak -uv ekinin karşımıza çıkması, 3. teklik kişi zamirinin hal eklerine göre çekimleri (anı, anga, anda, anıng), acayib ve alamet gibi Arapça kelimelerin ayın harflilerin yanı sıra metinde gayın harfli olarak yazılmışlarının da karşımıza çıkması bunlardan bazılarıdır. Çağatay yazı dilinde üçüncü kişi iyelik eklerinden sonra kullanılmayan zamir n'si, metinde karşımıza iki türlü çıkmaktadır. Metinde zamir n'si çoğunlukla kullanılmış ancak bazen de kullanılmamıştır. Ancak metinde günümüz Kazan diyalektindeki y-j ikilemi yoktur.
Özet (Çeviri)
Although Möhemmedyar was one of the most important poets of the Kazan Khanate period, he has not yet been researched in Turkey until this time. Tuhfe-i Merdan, which is wrote in Kazan dialect of Chagatai by Möhemmedyar, has been given in Latin letters and this work has been translated to Turkish in this thesis. It has been seen that the general vocabulary of the text is Chagatai language, but there are also many elements of Kazan dialect in the text. In addition to the features of the Chagatai written language, there are local features and dialectical elements in the work. For example, the appearance of the suffix -uv as a noun-verb suffix, case suffixes of third person pronoun (anı, anga, anda, anıng), some Arabic words (like acayib and alamet) written with gayin letters are some of them. Pronoun n which is not used after third person possessive suffixes in Chagatai language, appears in this text in two ways. In this text, the pronoun n is mostly used, but sometimes not. In addition , there is no y-j dilemma in today's Kazan dialect in the text.
Benzer Tezler
- Türk dünyasında inanç turizmi: Ahmed Yesevi Türbesi ve Türkistan örneği
Faith tourism in the Turkish world: The tomb of Ahmed Yesevi and the case of Türkistan
GULDANA BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TurizmEge ÜniversitesiTurizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERAP ÖZDÖL KUTLU
- Fazlullah Ruzbihân el-Huncî'nin 'Mihmân-nâme-i Buhârâ' adlı eserinin tercüme, tahlil ve değerlendirmesi
Translation, analysis and evaluation of Fazlullah Ruzbihân el-Huncî's work which named 'Mehman-nama-i Bukhara'
REMZİYE ÇELİK
Doktora
Türkçe
2021
Sanat Tarihiİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN GEMİCİ
- Tatar Halk Edebiyatında Bulgar ve Kazan Hanlığı konulu anlatmalar (İnceleme-metinler)
The narrations about Khanate of Kazan and Bulgarian in Tatar Folk Literature (Research-texts)
DİLEK KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıKırklareli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT BAYRAM
- Hadi Atlasî'nin 'Kazan Hanlığı' adlı eseri giriş-inceleme-transkripsiyonlu metin-dizin
The work of Hadi Atlasi: 'Khanete of Kazan' introduction-research- transcripted text-index
AHMET ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TOKER
- Muallim ve Mektep dergilerine göre Kazan Türklerinde eğitim
Education among Kazan Turks according to Muallim and Mektep Magazines
NUREFŞAN ÇETİNTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiGenel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR TÜMEN SOMUNCUOĞLU