Geri Dön

Yaygın din eğitiminde cami görevlilerinin yeri ve fonksiyonları

The Position and the functions of the mosque staff in the common religion education

  1. Tez No: 81129
  2. Yazar: HAYATİ TETİK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. M. FARUK BAYRAKTAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Eğitim ve Öğretim, Religion, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1997
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 272

Özet

IV. BÖLÜM: SONUÇ VE ÖNERİLER Araştırmanın bu bölümünde, çeşitli problemlerle ilgili bulguları özet leyerek, bazı genellemeler yapacak ve muhtemel çözüm önerilerinde bu lunacağız. A. ÖZET 'Yaygın Din Eğitiminde Cami Görevlilerinin Yeri ve Fonksiyonları“ nı ele alan bu araştırmada elde edilen bulguları kısaca şöyle özetlemek müm kündür. Ankete katılan toplam 500 cami görevlisinin 300'ü Imam-Hatip, 200'ü Müezzin-Kayyımdır. Araştırmaya katılan cami görevlilerinin yaş du rumlarına göre, (167 cami görevlisi), 26-35 yaşları, (166 cami görevlisi), 36-45 yaşları arasında olduğu, 108 cami görevlisinin 46-55 yaş arasında, 45 cami görevlisinin 56 yaş ve yukansı, 13 cami görevlisinin ise, 25 ve daha aşağısı olduğu ve böylece cami görevlilerinin büyük çoğunluğunun 26-45 yaşları arasında dağıldığı tespit edilmiştir. Cami görevlilerinin doğum yeri ve medeni durumları bakımından köyde doğanlann çoğunlukta olduğu (%64.4), bu en kalabalık guruptan sonra ise ilçe doğumlu olanların (%16.8) geldiği anlaşılmaktadır. Bulgular ankete katılanların %94.4'ünün evli, %4.2'nin bekar, %.8'inin dul, %.6'sının ise boşanmış olduğu, ailedeki çocuk sayısı bakımından en kalabalık gurubu %33'le üç çocukluların oluşturduğu, bunu %26.4'le iki çocuklular, %16'la dört çocuklular, %10.2'le beş ve daha yukarı olanlar ve %10'la bir çocuklu olanlar takip etmektedir. Böylece cami görevlielerinin büyük çoğun luğunu % 33'le üç çocuklu olanların oluşturduğu anlaşılmıştır. (Tablo 2-3-4) 238Cami görevlilerinin görev yaptıkları cami ve mesleki kıdem bakımın dan %74.6'sının mahalle camiinde, %17'sinin selatin camiinde, %7.8'inin ise mescitlerde görev yaptığı tespit edilmiştir. Görev yılı bakımından araştırmaya katılanların %40.6'sı 10-19 yıl; %28.4'ü 20-29 yıl;% 18.6'sı 1-9 yıl; %11.2'sinin ise 30 yıldan fazla mesleki kıdeme sahip oldukları görül müştür, öte yandan araştırmaya katılanların yarıya yakını 1-5 yıl, %26'sı 6- 10 yıl, %13.4'ü 16 yıldan fazla bir zamandan beri aynı terde görev yaptığı, %11.4'ünün ise 11-15 yıl arasında aynı camide görev yaptığı anlaşılmış- tır.(Tablo 7-9) Cami görevlilerinin öğrenim durumları ile ilgili tespitlere gelince, an kete katılanların %45'i Imam-Hatip/Lise mezunu, %16'sı orta okul, %14.8'i fakülte, %12'si yüksek okul, %11.8'inin ise ilkokul mezunu olduğu ortaya çıkmıştır. Diğer taraftan deneklerin yarıdan fazlasının (%50), mesleği ken di istekleri ile seçtiğini, %27'si dini bilgileri öğrenme ve öğretme arzusuyla, %13.4'ü de ailesinin isteği ile seçtiğini belirtmiştir. Yarıdan fazlasının kendi istekleri ile mesleği seçmeleri memnuniyet vericidir. Zira insanın mesleği severek ve isteyerek yapması başarıyı beraberinde getirir. Ayrıca cami gö revliliği için önemli bir özellik sayılan hafızlık durumu açısından araştırma mıza katılan cami görevlilerinin %52'i hafız olduğunu, %45.6'sı hafız olma dığını beyan etmiştir. Hafız olanların %67.8'ini müezzinler, %32.2'sint ise imamlar oluşturmaktadır. Buda mihraba geçen imamlar açısından iç açıcı bir şey değildir. Zira bugün imamların ençok tenkit edildikleri yönlerinden biri Kur*an okuyuşlarıdır. (Tablo 8,10,11) Ankete katılanların beyanlarına göre, Arapça bilenler %51.8'lik oran la enkalabalık gurubu oluştururken, %20.2'lik oranla İngilizce bilenler ikinci sırayı almaktadır. Buna göre, cami görevlilerinin Arapça bilmeleri önemlidir. Ancak batı dili olarak da ingilizce ve Fransızcaya eğilimin olduğu söylene bilir. Keza yabancı dilleri bilme dereceleri ile ilgili beyanlarına göre cami görevlilerinin %65.2'sinin orta, %12.2'sinin iyi, %1.8'inin de ileri derecede 239yabancı dil bildiği anlaşılmaktadır. Buna göre cami görevlilerinin çoğu, orta derecede yabancı dil bilmektedir. Ancak kanaatimizce burada cami görev lileri mesleğinin ifası açısından önemli bir eksiklik ortaya çıkmaktadır. Çün kü, cami görevlilerinin dini kaynaklara inebilmesi, gerektiğinde okuduğu bir mihrabiyenin anlamını cemaate anlatabilmesi için Arapçayı iyi bilmelerini gerektirir. Oysa, bu verilere göre bu amacın gerçekleştiğini söylemek zor dur. Bu da cami görevlileri problemleri ile cami görevlilerinin bilgi müktese- batları arasında bir ilişki olduğu noktasındaki görüşümüzü teyit etmektedir. (Tablo 12-13) Cami görevlileri sosyo-ekonomik durum ve aile yapısı bakımından, büyük çoğunluğunun (%59) orta derecede bir sosyo-ekonomik aile yapı sına sahip olduğu, %49.6'sı eşi ve çocukları ile birlikte oturduğu anlaşıl mıştır. Bunun yanında, yine kendi beyanlarına göre %69'unun meşru- ta(Lojman) da, %16.6'sının kirada, % 12.8'inin ise kendi evinde oturduğu, bununla birlikte meşrutada oturanların oturdukları lojmanın %41.4'ünün ihtiyaca cevap vermediği ve %30.4'ünün de kısmen verdiği tespit edilmiştir. (Tablo 14,15,16,17) İmam ve müezzinlerin bilgi seviyelerinin artması için önemli sayılan hizmetiçi eğitim kursuna cami görevlilerinin %82.60'sının katıldığı, kursa katılanların %48'inin kurs hakkındaki kanaatlerinin olumlu olduğu, %30.6'- lık bir kısmının ise katıldığı kursu yetersiz, %15.4'ünün ise kursu çok faydalı buldukları tespit edilmiştir. (Tablo 18-19) Cami görevlilerinin %42'sinin Hacca (S.Arabistan'a), %10.2'sinin Avrupa'ya, %1.4'ünün ise Asya'ya görevli olarak yurt dışına gittikleri anla şılmaktadır. Bu bulgular ışığında, Diyanet İşleri Başkanlığının gerek yurt dışında çalışan işçilerimizin gerekse hacca giderken hacı adaylanmı-zın dini konularda aydınlatılmaları için uygulamaya koyduğu irşad prog ramlarının bir neticesi olduğunu ve bu uygulamayı daha sistemli bir hale getirmenin faydalı olacağı kanaatindeyiz. (Tablo 20) 240Cami görevlileri mesleklerini ifa ederken büyük bir çoğunluğu (%62.2) bir engelle karşılaştığını, karşılaşılan bu engellerin başında (%65) ekonomik zorlukların birinci sırayı aldığını, sosyal engellerin ise (%13.8) ikinci sırayı aldığını, bunu (%12.8'le) kanuni engellerin takip ettiğini görüyo ruz. (Tablo 21-22) Araştırma bulgularına göre, sosyal faaliyet olarak cami dışında cami görevlilerinin % 41.2'sinin sohbet ettiği, %18.8'inin hafız yetiştirdiği, %15.2'sinin hayır kurumları ile ilgilendiğini, %8.6Sının Arapça okuttuğunu ve %4.2'sinin ise Orta Okul ve Liselere derse gittiği anlaşılmaktadır. (Tablo23) Ankete katılanlara göre, cami görevlilerinin tahsil durumları İlahiyat Fakültesi olmalıdır diyenler (%42) birinci sırayı, İlahiyat Meksek Yüksek Okulu diyenler (%20.8) ikinci sırayı, hafız olmak şartıyla ilkokul mezunuda olabilir diyenler (%20.4) ise üçüncü sırayı almaktadır. Başarılı bir imam ve müezzinde bulunması gereken nitelikler ve din görevlisinin dikkat etmesi gerken hususlarla ilgili bulgular şöyledir. ”«.Kerimi düzgün okumalı, mesleki bilgi, kültür düzeyi, görev yaptığı yerin sosyal yapısını bilmesi,“ gibi niteliklerin hepsi bulunması diyenlerin oranı %89.5'dir. Diğer taraftan, ”Allah'ın rızası ön pilanda tutulmalı, her hareke tiyle cemaata örnek olmalı ve çevresiyle iyi diyalog kurmalı, aşırılıklardan kaçınmalı“ diyenlerin oranı ise %90'dır.(Tablo 25,26,27) Araştırmanın bulgularına göre, cami görevlilerinin %41.6'sı her yıl aynı hutbeler işlendiği için cemaatın ilgisini çekmediğini, %23.4' hutbe konuların aktüel olmadığını, %18.8'i görevlilerin şahsi kanaatlerinden ziyade dini bütünlüğü sağladığını, %11.4'ü ise cemaatin kültür ve eğitim seviyesine dikkat edildiğini ifade etmişlerdir. (Tablo 28) Araştırmaya katılan cami görevlilerinin %58.8'i camilerinde kendileri nin vaaz ettiğini, %16.6'sı merkezi sistemle vaaz edildiğini, %15.4'ü ise, disarıdan vaiz geldiğini, buna mukabil %68.1'i kendi yaptığı vaazın, 241%23.6'sı dışarıdan gelen vaiz'in yaptığı vaazı, %4.4'ü de, merkezi sistemle yapılan vaazın daha tesirli olduğunu ifade etmiştir. Bu da günümüzde yaygınlaşmaya başlayan merkezi sistemle yapılan vaazların ne derece faydalı olabileceğini göstermeye kafi olsa gerek. Diğer taraftan cami görev lileri tesirli bir vaaz için ”işlenecek konoya vakıf olunmasını, vaazdan önce eksersiz yapılmasını, hoşgörü prensibibe dikkat edilmesini ve cemaati sıkacak hareketlerden sakınılmasını“ ön pilana çıkarmaktadırlar. (Tablo 29,30,31) Cami görevlilerine göre, resmi görevlerinin dışında camaatin beklen tileri ile ilgili bulgular şöyledir: ”Çocuk ve yetişkinlere K. Kerim okutmak dini bilgiler öğretmek, ev sohbetlerinde bulunmak, mevlit.cenaze, nikah, düğün, sünnet gibi merasimlerde bulunmak, okul, cami, K. Kursu gibi hayır kurum larına yardımcı olmak“ gibi niteliklerin cami görevlileri tarafından öne çıka rıldığı görülmektedir. (Tablo 32) Araştırmanın bulgularına göre araştırmaya katılan cami görevlilerinin %73.6'sı her zaman mesleğini severek yaptığını, din görevlisi olma sebibi, bilinen yabancı dilin derecesi, deneklerin hizmetiçi eğitim kursuna katıl maları ve katıldıkları hizmetiçi eğitim kursu hakkındaki kanaatleri arasında bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. (Tablo 33a,34b,35c,36d,37e,-38f) Araştırmanın verilerine göre, cami görevlilerinin %74.8'i kendilerini mesleki formasyon açısından yeterli görürken, yarıdan çoğu (%64.8) mesleğinde başanlı olabilmek için hiçbir zaman psikoloji, sosyoloji ve eği tim psikolojisiyle ilgili eserleri okumadığını ifade etmiştir. (Tablo 39a,42a) Cami görevlilerinin mesleklerini saklamaları ile ilgili verilere gelince, %79'u cemiyet içinde mesleğini gizlediğini ve son mezun oldukları okul ile medeni durumun mesleği gizlemekle ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. (Tablo 44a,45b) Bilgi ve becerileri kullanabilme bakımından deneklerin % 84.2'i bilgi ve becerilerini kullanabildiklerini, %92.6'sı camide üstlendikleri görevi yeri- 242ne getirebildiklerini; %60.6'sı vaaz ve hutbeleri yeterli ve doyurucu bul duklarını ifade etmişlerdir. (Tablo 46, 47a, 49a) Bu araştırmanın bulgularına göre, cami görevlilerinin %80.8'i söy ledikleri ile davranışları arasında bir tutarlılığın gözlendiğini, yarıdan çoğu görev arkadaşları ile ilişkilerinin iyi olmadığını; yine yarıdan çoğu %56.8' karşılaşılan problemlerin giderilmesinde idarecilerin ellerinden geleni yapmadığını;%58.8'ide denetçilerin görevini yapmadığını; %56.4'de müf tülük personelinin görevini iyi yapmadığını;%84.6'sı da üstün gayret ve başarılarından dolayı mükafatlandırılmadıklarını belirtmişlerdir. (Tablo 56, 57a, 63.64a.70a) Araştırmanın verilerine göre, cami görevlilerinin %88 2 gibi büyük çoğunluğu dini hizmetler karşılığı para aldıkları anlaşılmaktadır, imam ve müezzin'lerin % 81' cemaatle rahat diyalog kurabildiğini; %71.8'i cami dışında cemaatle ilgilendiğini; %82.4'ü cemaatin kırıcı olmaktan ziyade, hoş görülü davranışlardan hoşlandığını;%56.42ü ise cemaatin eleştirilerinden rahatsız oldukları anlaşılmıştır. (Tablo 75a,77,a,78,79a,83) Ankete katılanların beyanlarına göre, %78.6'sı cemaatin faaliyet lerine (mevlit, nişan, düğün, sünnet gibi) isteyerek katıldığını; %78.4'ü mesleklerine toplum tarafından değer verildiğini;%88.6 gibi büyük bir ço ğunluk cami cemaatinin cami görevlisine değer verdiğini; %88.2'si cami görevlilerinin görev arkadaşlarına değer verdiğine katıldığını; %75.6'sı ise cami görevlilerinin görev arkadaşlarının görev yaptığına katılmadığı- nı;%71.8'i ise cami görevlilerinin görev arkadaşları arasındaki ilişkilerin ye tersiz olduğuna katıldığını;%49.4'ü müftü ve müftülük personelinin cami görevlilerine değer vermediğini ifade etmişlerdir. (Tablo 84,85a,87a,93a,- 95,96a,98) Araştırmanın bulgularına göre, cami görevlilerinin büyük çoğunluğu (%87) toplum nezdinde itibarlarının azalmasının nedenlerinin başında mes leki yetersizlikleri ve toplumun sosyo-ekonomik ve kültürel değişmelerinin 243rolü olduğuna;%92.2 gibi bir çoğunluğu ise ezanın güzel okunmasının din leyenlere tesir ettiğne katıldıklarını ifade etmişlerdir. Ankete katılanların %49.4'ü cami derneklerinin camiin fonksiyonlarını yerine getirmede etkili olduğuna katılmadıklarını, bunun yanında diğerleri ise (%49.8) yerine getir diğini beyan etmişlerdir. Aslında cami görevlileri cami derneklerinden ziyade, cami demeğinde görev yapanların imam ve müezzinlerin üzerinde söz sahibi olmaya kalkışmalarından rahatsızlık duymaktadırlar.(Tablo 99, 100a, 102) Yine bu araştırmanın bulgularına göre, cami görevlilerinin çoğunluğu (%75) camilerde para toplamalarından rahatsızlık duyduklarını ve cemaatin nezdinde görevlilerin itibarını zedelediğine katıldığını ifade ederken ; %87.6 gibi bir çoğunlık ise, camilerde açılan yaz Kur'an kurslarının amacına ulaş madığını beyan etmişlerdir. (Tablo 103,104a) Bu sonuçlardan sonra, aşağıda araştırmamızla ilgili bazı genelle meler verilecektir. B. GENELLEMELER Araştırmanın sonunda karşımıza çıkan ve cami görevlilerinin çoğun luğunun kanaatini yansıtan bulguları maddeler halinde şöyle sıralamak mümkündür 1. Cami görevlilerinin çoğunluğu yeterli düzeyde eğitim düzeyine sahip değildir. Buna karşılık yeterli mesleki tecrübeye ve orta seviyede sosyoekonomik düzeye sahiptirler. Cami görevlilerinin problemleri, mesleki kıdem ve ailenin sosyo-ekonomik durumlarından ziyade eğitim gibi olgusal durumdan kaynaklanmaktadır. Böylece ”Cami görevlilerinin problemleri ile olgusal durumları arsında ilişki vardır" hipotezinin (hipotez-1) kısmen doğ rulanmış olduğu görülmektedir. 2. Cami görevlilerinin büyük çoğunluğu, bugünkü tahsil durumlarını yeterli görmeyip, öğrenim durumlarının ilerletilmesi fikrindedirler. Bunun yanında cami görevlileri hutbelerin cemaatin dikkatini çekecek seviyede 244

Özet (Çeviri)

Özet çevirisi mevcut değil.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    142597

    Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi

    Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque

    EVREN YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE

  2. Tez No

    161991

    Türkiye'de din adamlarının yeterliliği ve vatandaşların din adamlarından beklentileri (Antalya, Balıkesir, Denizli ve İzmir örneği)

    Sufficieny of religous personnel in Turkey and public sufficieny from religious personnel. (example Antalya, Balıkesir, Denizli and İzmir)

    HASAN YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    DinSakarya Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. RECEP KAYMAKCAN

  3. Tez No

    289487

    Emekli din görevlilerinin, cami hizmetleri ve görevlilerine bakışı (Eskişehir ili örneği)

    The vıew of the retıred relıgıous employees about current mosque servıces and actıve relıgıous employees (Eskişehir case)

    NURULLAH KARAKAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    DinSüleyman Demirel Üniversitesi

    Felsefe Grubu Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RAMAZAN BUYRUKÇU

  4. Tez No

    515418

    Belçika Türk toplumunda yaygın İslam din eğitimi faaliyetleri hakkında öğretici görüşleri (Antwerpen ili örneği)

    A didactic opinion about how the Turkish society in Belgium offers common Islamic religious education (The research area concerns antwerp city)

    MEHMET TÜRKMENOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    DinNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA TAVUKÇUOĞLU

  5. Tez No

    16850

    Birinci ve ikinci dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde din eğitimi din hizmetleri ve dini yayın konularında yapılan müzakereler üzerine bir araştırma

    Başlık çevirisi yok

    MEHMET BULUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1991

    DinAnkara Üniversitesi

    İslam Medeniyeti ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BEYZA BİLGİN

Geri Dön