Obsesif-Kompulsif Bozukluk belirtileri ve ı̇lişkili değişkenlerin yetişkin örnekleminde ı̇ncelenmesi: Bir deneyim örnekleme çalışması
Examination of Obsessive-Compulsive Disorder symptoms and associated variables in an adult sample: An experience sampling study
- Tez No: 811851
- Danışmanlar: PROF. DR. ORÇUN YORULMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: İstem Dışı Düşünceler, Kompulsiyon, Obsesif-Kompulsif Bozukluk, Duygusal Tepkiler, Kontrol, İnançlar, Benlik, Deneyim Örnekleme, Intrusive Thoughts, Compulsion, Obsessive-Compulsive Disorder, Emotional Reactions, Control, Beliefs, Self, Experience Sampling
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 294
Özet
Obsesif-Kompulsif Bozukluğa (OKB) ilişkin bilişsel, duygusal ve davranışsal bileşenlerin ekolojik yöntemler ile araştırılması doğru bir değerlendirme ve tedavi için önem taşımaktadır ve ekolojik yaklaşımlardan biri olan Deneyim Örnekleme Yönteminin (DÖY) kullanımı giderek artmaktadır. Mevcut çalışmada temel amaç istem dışı düşünceler, duygusal tepkiler ve kompulsif davranışları yordayan zamana bağlı değişim gösteren faktörleri ve yatkınlık faktörlerini incelemektir. Bu doğrultuda öncelikle DÖY Formu geliştirilmiştir ve Formun uygulanabilirliğinin sınanması amacıyla 55 yetişkin ile pilot çalışma yapılmıştır. Anlık ölçümler için DÖY Formu ve geriye dönük ölçümler için Obsesif İstem Dışı Düşünceler Envanteri (OİDE) kullanılmıştır. Çalışma sonuçları, DÖY değişkenlerinin birbirleri ve OİDE ile ilişkili olduğunu ve formun psikometrik özelliklerinin yeterli olduğunu ortaya koymuştur. Ana çalışmanın örneklemi ise, OKB tanısı olan (N = 67) ve bugüne kadar hiçbir tanı almamış olan yetişkinlerden (N = 70) oluşmuştur. Katılımcıların Beck Depresyon Envanteri, Beck Anksiyete Envanteri, Yale-Brown Obsesyon Kompulsiyon Ölçeği-Öz Bildirim Formu, Boyutsal Obsesif Kompulsif Ölçeği, Obsesif İnançlar Anketi-20, Benlik Korkusu Anketi-Kısa Form ve Benlik İkilemi Ölçeğinden oluşan anket setini doldurmaları istenmiştir. Sonrasında, 7 gün boyunca her günün belirli zaman aralıklarındaki 8 seçkisiz anda gönderilen DÖY Formu'nu doldurmaları beklenmiştir. Sonuçlar istem dışı düşünceler, duygusal tepkiler ve kompulsif davranışları yordayan bileşenlerin gruplara göre farklılaştığını ve kontrol grubunda daha az bileşenin açıklayıcı olduğunu göstermiştir. Çeşitli duygusal tepkilerin istem dışı düşünceler ve kompulsiyonlar üzerindeki etkisine yönelik yaygın bilinen bilişsel modellerden farklı sonuçlar ortaya konmuştur. Yatkınlık faktörlerinden benlik ikileminin etkisinin daha fazla olduğu görülmüştür. Bu çalışmanın hem literatüre hem de klinik uygulamalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Investigation of cognitive, emotional and behavioral components of Obsessive-Compulsive Disorder (OCD) with ecological methods is important for an accurate assessment and treatment, and Experience Sampling Method (ESM), one of the ecological approaches, is increasingly used. The main purpose of the current study is to examine the time-varying and predispositional factors that predict intrusive thoughts, emotional reactions and compulsive behaviors. Accordingly, at first, the ESM form was developed and a pilot study was conducted with 55 adults to test the applicability of the form. ESM form was used for momentary measurements and Obsessive Intrusive Thoughts Inventory (INPIOS) was used for retrospective measurements. The results of the study revealed that the ESM variables were related to each other and to the INPIOS, and that the psychometric properties of the form were qualified. The sample of the main study consisted of adults with a diagnosis of OCD (N = 67) and no diagnosis to date (N = 70). The participants were asked to complete the Beck Depression Inventory, Beck Anxiety Inventory, Yale-Brown Obsession Compulsion Scale-Self-Report Form, Dimensional Obsessive Compulsive Scale, Obsessive Beliefs Questionnaire-20, Fear of Self Questionnaire-Short Form, and Self Ambivalence Scale. Afterwards, they were expected to answer the ESM form sent at 8 random times at certain time intervals of each day for 7 days. Findings on the effect of various emotions on involuntary thoughts and compulsions have shown different results from commonly known cognitive models. It has been observed that the effect of self ambivalence as a susceptibility factor is higher. This study may contribute to both the literature and clinical applications.
Benzer Tezler
- Boyutsal obsesif kompulsif bozukluk belirtileri ve benlik korkusu: Yetişkin bir örneklemde ilişkili değişkenlerin incelenmesi
Dimensional obsessive compulsive disorder symptoms and fear of self: A research about related variables in an adult sample
GÖKÇE DEVRİM ADER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORÇUN YORULMAZ
- Kompulsif Biriktirmenin Bilişsel-Davranışçı Modeli'nin İncelenmesi ve Biriktirme Envanteri-Gözden Geçirilmiş Formu'nun Türkçeye Uyarlanması
Examination Of The Cognitive-Behavioral Model Of Compulsive Hoarding and Adaptation Of Saving Inventory-Revised Into Turkish
NİLÜFER DEMİRHAN
- Toplumsal değerler, cinsiyet rolleri, ahlak algısı ve bilişlerin obsesif kompulsif bozukluk semptomları ile ilişkisi
Relations of social values, gender roles, moral perception and cognitions with obsessive compulsive disorder symptoms
OYA KARAALİ AKTAŞ
- Association of relationship obsessive-compulsive symptoms with depression, anxiety and stress: Marriage and child related factors as moderators
İlişkisel obsesif kompulsif bozukluk ile depresyon, anksiyete ve stresin ilişkisi: Moderatör olarak evlilik ve çocukla ilgili faktörler
ELİF PARLAPAN BAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
PsikolojiBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE BİKEM HACIÖMEROĞLU
- Yetişkinlerdeki obsesif kompulsif bozukluk belirtilerinin üstbilişler, ruminasyon ve bilişsel esneklik çerçevesinde incelenmesi
The investigation of obsessive compulsive disorder symptoms in adults within the frame of metacognitions, rumination, and cognitive flexibility
AYŞE HİLAL ÖZMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZTÜRK