Özel eğitim öğretmenlerinin meslekteki tükenmişlik düzeylerinin, bilinçli farkındalık ve psikolojik ihtiyaçları tarafından yordanması
The effect of mindfulness and psychological needs on the prediction of professional burnout levels of special education teachers
- Tez No: 811863
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZERRİN BÖLÜKBAŞI MACİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Amaç: Bu araştırmanın temel amacı, özel eğitim öğretmenlerinin mesleki tükenmişlikleri üzerinde bilinçli farkındalık ve psikolojik ihtiyaçlarının etkisini incelemektir. Yöntem: Araştırmanın katılımcıları Millî Eğitim Bakanlığına bağlı özel ve resmi özel eğitim kurumlarında çalışan 163 erkek ve 340 kadın özel eğitim öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma verileri, Maslach Tükenmişlik Envanteri, Bilinçli Farkındalık Ölçeği, Temel Psikolojik İhtiyaçların Tatmini ve Engellenmesi Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanmış olan Kişisel Bilgi Formu aracılığıyla toplanmıştır. Bu araştırmada nicel yöntem takip edilmiş ve ilişkisel tarama yöntemi ile veriler analiz edilmiştir. Özel eğitim öğretmenlerinin cinsiyet, meslekteki çalışma yılı ve çalışılan öğrenci grubu değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesinde bağımsız t testi, ikiden fazla bağımsız grup karşılaştırılmasında tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Ayrıca mesleki tükenmişlik, psikolojik ihtiyaç ve bilinçli farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Bulgular: Araştırma bulgularına göre, bilinçli farkındalık ve psikolojik ihtiyaçlar cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Tükenmişliğin duyarsızlaşma alt boyutu cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermektedir. Özel eğitim öğretmenlerinin tükenmişlik, psikolojik ihtiyaç ve bilinçli farkındalık düzeyleri ile meslekteki çalışma yılları arasında anlamlı bir farklılaşma bulunmamaktadır. Özel eğitim öğretmenlerinin bilinçli farkındalık ve tükenmişlik düzeyleri ile çalıştıkları öğrenci grubu arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Özel eğitim öğretmenlerinin psikolojik ihtiyaçlarının ilişkisellik alt boyutuna ait ortalama puanları ile çalıştıkları öğrenci grubunun düzeyi anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Sonuç ve Öneriler: Hafif düzey engele sahip öğrencilerle çalışan özel eğitim öğretmenlerinin ilişkisellik puanlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Özel eğitimin önemli bileşenlerini oluşturan aile ve çocuk ile öğretmen arasında iletişimi arttırmaya yönelik sosyal etkinliklerin planlanması önemli görülmüştür. Özel eğitim öğretmenlerinin tükenmişliğinde rol oynayan etmenler yöneticiler, diğer öğretmenler, öğrenciler ve aileler eksenli olduğundan dolayı sorunların önüne geçmeye yönelik çözüm odaklı yöntemlere başvurulması ve sağlıklı bir iletişimin sağlanması önemli görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Purpose: The main purpose of this study is to examine the effect of mindfulness and psychological needs on the professional burnout of special education teachers. Method: The participants of the study consisted of 163 male and 340 female special education teachers working in private and public special education institutions affiliated to the Ministry of National Education. The data were collected through Maslach Burnout Inventory, Mindfulness Scale, Satisfaction and Inhibition of Basic Psychological Needs Scale and Personal Information Form prepared by the researcher. In this study, quantitative method was followed and the data were analyzed with relational survey method. Independent t-test was used to determine whether the special education teachers showed significant differences according to gender, years of service in the profession and student group variables, and one-way analysis of variance was used to compare more than two independent groups. In addition, correlation analysis and multiple regression analysis were conducted to reveal the relationship between professional burnout, psychological need and mindfulness levels. Results: According to the research findings, mindfulness and psychological needs do not show a significant difference according to gender. Depersonalization sub-dimension of burnout shows a significant difference according to gender. There is no significant difference between burnout, psychological needs and mindfulness levels of special education teachers and years of working in the profession. There is no significant difference between special education teachers' mindfulness and burnout levels and the student group they work with. There is a significant difference between the mean scores of the relationality sub-dimension of the psychological needs of special education teachers and the level of the student group they work with. Conclusion and Suggestions: Special education teachers working with students with mild disabilities had higher relationality scores. It was seen important to plan social activities to increase communication between the teacher and the family and the child, which constitute important components of special education. Since the factors that play a role in the burnout of special education teachers are based on administrators, other teachers, students and families, it is important to apply solution-oriented methods to prevent problems and to ensure healthy communication.
Benzer Tezler
- Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin öz yeterlik ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi
Investigation of self-efficacy and burnout levels of physical education teachers working in special education and rehabilitation center
RAMAZAN BOĞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAksaray ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİH NURİ SALMAN
- Sağlık Meslek Lisesi yöneticilerinin liderlik vasıfları ile meslek dersi öğretmenlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between the leadership features of the administrators in The Medical Vocational High Schools and vocational teachers job satisfaction and feeling exhausted
BURCU GÜNEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HATİCE VATANSEVER BAYRAKTAR
- Özel eğitim öğretmen adaylarının ve öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ile kaygı ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi
Examining special education pre-service teachers' and special education teachers' perceptions of self-efficacy, anxiety and burnout levels
HAMDİ GÖNÜLDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM KAYA
- Resmi ve özel ilköğretim okullarındaki sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi
Investigation of fatigue levels of primary teachers who works at state and private schools
BERNA YILMAZ
- Rehber ğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi
The inspection of occupational burnout level of guidance counselors
SERKAN AKTEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BİROL YİĞİT