Кыргыз жана Tүрк тилиндеги уңгу этиштер
Kırgızca ve Türkçede kök fiiller / Root verbs in Kyrgyz and Turkish languages
- Tez No: 812140
- Danışmanlar: PROF. DR. BURUL SAGINBAYEVA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Root verb, Verb, Kyrgyz language, Turkish language
- Yıl: 2023
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 962
Özet
Çalışmanın temeli Kırgızca ve Türkçedeki ortak kök fiillerin ses ve anlam bilgisine dayanmaktadır. Türk dilinin tarihî dönemlerine ait belli başlı yazılı metinleri derlenerek karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Birinci bölümde fiil, kök ve kök fiil hakkında teorik bilgiler verilmiş, ardından kısa bir değerlendirme yapılmıştır. İkinci bölümde iki dildeki ortak kök fiillerin tarihi dönemlerde ve günümüzdeki fonetik farklılıkları ile benzerlikleri gösterilmiştir. Bunlar da sınıflandırılırken öncelikle günümüzdeki durumları temel alınmıştır. Sonrasında ortak kök fiillerin fonetik durumlarıyla ilgili birtakım tespitlerde bulunulmuştur. Üçüncü bölümde ortak kök fiillerin anlam özellikleri incelenmiştir. Burada anlam daralması, anlam genişlemesi, anlam değişmesi ve aynı/benzer anlamlar üzerine durulmuştur. Genel olarak dört başlık altında incelenmiş olup önce tarihî dönemlerdeki, ardından da günümüzdeki durumları karşılaştırılmıştır. En sonunda ise karşılaştırmalar sonucu ortaya çıkan bazı sonuçlar belirtilmiştir. Yapılan çalışmanın neticesinde benzerlikler ve farklılıklar ortaya konularak bu gibi farklı çalışmalara da kaynaklık etmesi amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The study is based on the phonetic and semantic knowledge of common root verbs in Kyrgyz and Turkish. The important written texts of the historical periods of the Turkish language were compiled and analyzed comparatively. In the first chapter, theoretical information about verb, root and root verb are given, and then some results are given. In the second part, the phonetic similarities and differences of the common root verbs in the two languages in historical periods and today are shown. While these were classified, first of all, their current situation was taken as a basis. Afterwards, some determinations were made about the phonetic situations of common root verbs. In the third chapter, the semantic features of common root verbs are examined. Here, semantic narrowing, semantic enlargement, semantic change and same/similar meanings are emphasized. In general, it has been examined in four parts, and its situations in historical periods and then in the present have been compared. Then, some results that emerged as a result of the comparisons are stated. As a result of the study, similarities and differences were revealed and it was aimed to be a source for such different studies.
Benzer Tezler
- Кытай тарыхый булактарында кыргыздар жана Кыргызстан тууралуу маалымыттардын изилденишинин тарыхнаамасы
Çin tarihi kaynaklarında Kırgız ve Kırgızistan hakkında bilgi çalışmasının tarih yazımı
KANATBEK ABDUCAPAR UULU
Yüksek Lisans
Kırgızca
2025
Kırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ANVARBEK MOKEEV
- Кыргыз популяциясында семирүүгө жакындуулукту аныктоочу генетикалык маркерлерди издөө
Kırgız nüfusundaki obeziteye yatkınlıgı belirleyen genetik markörlerin araştırılması
ADİNAY KARIPOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
BiyoteknolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KADIRBAY ÇEKİROV
PROF. DR. CAYNAGÜL İSAKOVA
- Mar Bayciyev'in 'Angemeler Cana Povestter' adlı eserindeki hikayelerinde yer alan kahramanların tahlili
Başlık çevirisi yok
ELİF BİLGE AKTAŞ
Yüksek Lisans
Kırgızca
2011
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDILDACAN AKMATALİYEV
- «дивану лугат-ит-түрк» сөздүгү кыргыз тилинин тарыхый өнүгүшүн изилдөө булагы(фонологиялык жана морфонологиялык изилдөө)
Kırgız dilinin tarihi gelişiminin araştırılmasında bir kaynak olarak Divanü Lugati't-Türk (Fonolojik ve morfonolojik inceleme)
NEGİZBEK ŞABDANALİYEV
Doktora
Kırgızca
2015
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADIRALI KONKOBAYEV
- Махмуд Кашгаринин 'Диван Лугат ит-Түрк' сөздүгү кыргыз элинин культурогенези боюнча тарыхый-этнографиялык булак катары'
Kırgızların kültür tarihinin kaynağı olarak Kaşgarlı Mahmud'un 'Divanü Lugat it-Türk' sözlüğü
NURSULTAN ABDİMİTALİB ULUU
Doktora
Kırgızca
2023
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ANVARBEK MOKEEV