İnkaya Mağarası ve çevresindeki pleistosen dönem buluntu alanlarının coğrafi bilgi sistemleriyle değerlendirilmesi
Evaluation of pleistocene period find areas in Inkaya Cave and its around with geographic information systems
- Tez No: 812386
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL ÖZER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Arkeoloji, Coğrafya, Anthropology, Archeology, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Paleoantropoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Paleolitik dönem insan topluluklarının yaşam sürdükleri mekanların ve kültürel materyallerinin coğrafi bilgi sistemleriyle analizinin yapılması bu konuda kullanılan yeni yöntemlerden bir tanesidir. Bu tez çalışmasında, 2014-2021 yılları arasında Çanakkale İlinde yapılan yüzey araştırmalarında tespit edilen Paleolitik dönem buluntu alanlarından ve 2017-2022 yılları arasında yapılan İnkaya Mağarası Kazılarından elde edilen yontmataşların mekân içerisindeki konumları coğrafi bilgi sistemleri ile analiz edilmiştir. İnkaya Mağarası, yapılan tarihlendirmelere göre Paleolitik dönem insanları tarafından yaklaşık 86 bin ile 40 bin yılları arasında aralıksız kullanılmıştır. Mağarada yapılan kazılarda 11.217 ve mağara çevresinde yapılan yüzey araştırmalarında 4078 yontmataş buluntu teknolojik ve tipolojik olarak tanımlandıktan sonra Voxler, ArcGIS, Surfer ve QGIS yazılımları ile analiz edilmiştir. Yapılan bu analizler sonucunda İnkaya Mağarası'nda ve Çanakkale ilinin genelinde insan topluluklarının yayılım sınırları, hareket sistemleri, hammadde kaynakları ve termal su kaynakları ile olan ilişkileri, mağara içindeki alan kullanımı ve mekân içindeki insan davranışları anlaşılmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler ışığında İnkaya Mağarası'nda yaşamış insan gruplarının ürettikleri yontmataşların Anadolu'nun ve Dünya'nın diğer bölgelerinde bulunan yontmataş kalıntılarla olan benzerlikleri değerlendirilmiştir. Buna göre İnkaya Mağarası'nda tespit edilen yontmataşların Levant bölgesindekilere benzemediğini ve daha çok Balkan ve Avrupa kökenli olabileceği yönünde değerlendirmeler yapılmıştır. İnkaya Mağarası insan topluluklarının yaşadıkları tarihler düşünüldüğünde, bu tarihler arasında meydana gelen ekolojik ve iklimsel olaylardan büyük oranda etkilenerek mağarayı uzun yıllar ve kesintisiz olarak bir sığınak olarak kullanmış olabilecekleri düşünülmektedir. Çan İlçesinde yapılan yüzey araştırmalarından elde edilen veriler ışığında Paleolitik dönem insanlarının İnkaya Mağarasını yerleşim alanı merkezi olarak kullandıklarını söylemek mümkündür. Çan'da, İnkaya Mağarası ile diğer buluntu alanları arasındaki en uzak mesafe yaklaşık 10 km'dir. Buzul ve buzul arası dönemlerde İnkaya Mağarası'nda yaşamış insan topluluklarının mağaranın çevresindeki hammadde kaynaklarından, sıcak su kaynaklarından ve besin kaynaklarından yararlandıklarını söyleyebiliriz. İnkaya Mağarası'nda ele geçen yontmataşların açmalardaki dağılımlarını coğrafi bilgi sistemleriyle değerlendirdiğimizde bazı alanların özel aktivitelerde kullanılmış olabileceği tespit edilmiştir. Mağaranın batı yönündeki açmalardaki yontmataşların teknolojik ve tipolojik özellikleri ile alandaki yoğunlukları buranın bir üretim alanı olabileceğini düşündürmüştür. Ayrıca Yol-2 ve Yol-3 araştırma birimlerinde tespit edilen sapa takılan uçların varlığı da mağaranın bu kısmının deri ve ahşap işçiliğinin yapıldığı yerler olabileceği kanısını oluşturmuştur. Mağaranın diğer bölümlerinde şimdilik belirgin bir özelleşmenin varlığı kanıtlanamamıştır. Bu bulgulara ek olarak İnkaya Mağarası'nda yaşam süren insan topluluklarının ya Avrupa üzerinden ya da tam tersi bir hareket rotasını takip ettikleri ihtimali üzerinde durulmaktadır. Avrupa'da yaygın olarak görülen Dişlemeli Mousterian kültürünün İnkaya Mağarası'nda da bulunması, İnkaya sakinlerinin Avrupa kökenli bir topluluk olabileceği yönündeki ilk ihtimali güçlendirmektedir.
Özet (Çeviri)
One of the new methods used in this regard is the analysis of the space and cultural materials of the Paleolithic Age population with geographic information systems. In this thesis, the location of the lithics found in the Paleolithic period found areas and İnkaya Cave Excavation, which was determined during the surveys carried out in Çanakkale Province between 2014-2021, in the space were analyzed with geographic information systems. İnkaya Cave was used by the people of the Paleolithic Period between about 86 thousand and 40 thousand years, although it is not certain according to the dates made. 11,217 lithics find in the excavations around the cave and 4078 lithics found in the surveys around the cave were analyzed with Voxler, ArcGIS, Surfer, and QGIS software after they were examined technologically and typologically. As a result of these analyses, it has been tried to understand the distribution area of the human population, their mobility, relations with raw material sources and thermal water sources, the use of space in the cave, and human behavior in the space in the İnkaya Cave and throughout the province of Çanakkale. In light of the data obtained, the similarities and differences between the lithics produced by the human groups living in İnkaya Cave with the lithics remains found in Anatolia and other parts of the world were examined. Accordingly, it is thought that the lithics found in İnkaya Cave may not be of Levant origin, but rather of Balkan and European origin. Considering the dates inhabited by the human groups settled in İnkaya Cave, evaluations were made based on the possibility that they might have used the cave as a shelter for many years by being greatly affected by the ecological and climatic events that took place between these dates. As a result of the information obtained from the surveys conducted in Çanakkale province and its surroundings, it is possible to say that the Paleolithic Period people who lived in Çanakkale took shelter in İnkaya Cave. The furthest distance from İnkaya Cave and other finds was determined at a distance of 10 km. Accordingly, we can say that the human communities that lived in İnkaya Cave during the glacial and interglacial periods benefited from the raw material resources, hot water resources, and food resources available around the cave. When we examined the distribution of the chipped stones found in İnkaya Cave in the area with geographical information systems, it was determined that some areas were used for special activities. Technological and typological features of the lithics in the trench to the west of the cave and their density in the area suggested that this area might be a production area. It was concluded that the lithics found in the Yol-2 and Yol-3 research units may be the places where leather and woodworking were done in this part of the cave. In addition to the results, the possibility of a movement route of the human groups living in the İnkaya Cave to the west of Anatolia, either through Europe or vice versa, is emphasized. The presence of the Denticulate Mousterian culture, which is common in Europe, and also in the İnkaya Cave strengthens this possibility.
Benzer Tezler
- Classification of printed characters with nevral networks
Başlık çevirisi yok
IŞIL İNKAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA GÜNDÜZALP
- Atık plastiklerin karayolunda kullanımı
Use of waste plastics in road pavements
NİMET İNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
İnşaat MühendisliğiSüleyman Demirel Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SALTAN
- Farklı azadirachtin oranlarının Pimpla turionellae L. erginlerinde yaşam süresi ve yumurta verimine etkileri
The effects of azadirachtin on the life span and egg efficiency of Pimpla turionellae L. adult
SÜHEYLA İNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
BiyolojiÇukurova ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PINAR ÖZALP
- Bazı siklobütanlı bileşiklerin deneysel ve teorik yöntemlerle incelenmesi
Investigation of the crystal and molecular structures of some cyclobutane complexes by experimental an theoretical methods
ERSİN İNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Fizik ve Fizik MühendisliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM DİNÇER
- A methodology of swarm intelligence application in clustering based on neighborhood construction
Kümelemede komşuluk kurmaya dayalı sürü zekası uygulama metodolojisi
TÜLİN İNKAYA
Doktora
İngilizce
2011
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Bölümü
PROF. DR. NUR EVİN ÖZDEMİREL
PROF. DR. SİNAN KAYALIGİL