Seyfü Zü'l-yezen-nam padişahın hikâyesi tercümesi ve eserde geçen ikilemeler üzerine gramatikal tahliller
The translation of Saif dhi-yazan Sultan's story and grammatical analyses on the hendiadyses in the work
- Tez No: 813097
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ŞEFİK ŞENLİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Seyfü zü'l-Yezen, ikileme, cihet-i camia, sıralı ikileme, bağlaçlı ikileme, Saif Dhi-Yazan, hendiadys, archisememe, sequential hendiadys, conjunctive hendiadys
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 509
Özet
Bu çalışmada 19. yüzyılda Osmanlı Dönemi'nde tercüme edilmiş Seyfü zü'l-Yezennam Padişahın Hikâyesi adlı eserin bir tanıtımı, transkripsiyonu ve hikâyede geçen ikilemeler üzerine dilbilimsel bir inceleme yapılmıştır. Hikâyenin nüshaları, tercümeleri, tarihî ve edebî bağlamı, edebî türü, tercüme sebebi, muhtevası, dil ve üslubu hakkında bilgiler verilmiştir. Metnin transkripsiyonu, J. W. Redhouse'un Turkish and English Lexicon adlı sözlüğü aracılığıyla yapılmıştır. Sözlükteki kısa ve uzun ünlü değerleri yazılmış ve transkripsiyon karşılıkları belirlenmiştir. Modern kullanımdan farklı kelimeler için vulgarize biçimleri dipnotlarda verilmiştir. Transkripsiyonu yapılan metin, ikilemeler yönünden incelenmiştir. İkilemeler, Türkçenin her döneminde çok kullanılmış bir dil formudur. Bu sık kullanılan formlar üzerine bir araştırma tarihi verilmiştir. Literatürde, ikilemeler hakkında birçok terim önerisi mevcuttur. Bu bağlamda, çalışmada esas alınan terim ikileme terimidir. İkilemeler konusunda muhtelif tasnifler söz konusudur. Bu yapıların, fonolojik, morfolojik, sentaktik, semantik, etimolojik, stilistik ve edebî açılardan vs. incelendiği görülmektedir. Tercihen, bu çalışmada ikilemeler anlamsal, biçimsel ve kökensel açıdan incelenmiştir. Bu tezde, adı geçen metindeki 526 ikileme üzerine inceleme yapılmıştır. Semantik tahlilde, cihet-i camia teorisi üzerinden bir tasnif yapılmıştır. Böylelikle anlamsal tasnif için yeni bir öneri sunulmuştur. Morfolojik analizde, ikilemeler, sıralı ve bağlaçlı olmak üzere iki grupta incelenmiştir. Etimolojik analizde, Türkçe, Arapça ve Farsça kökenli kelimeler için dokuz kombinasyon oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
In this study, an introduction, transcription and a linguistic analysis on the hendiadyses in the story of Saif Dhi-Yazan Sultan's Story, which was translated in the Ottoman Period in the 19th century, have been made. Information about the copies, translations, historical and literary context, literary genre, reason for translation, content, language and style of the story has been given. The transcription of the text has been carried out through J. W. Redhouse's Turkish and English Lexicon. Short and long vowel values in the dictionary have been written and transcription equivalents have been determined. For words different from modern usage, vulgarised forms have been given in footnotes. The transcribed text was analysed in terms of hendiadyses. Hendiadys is a language form that has been widely used in every period of Turkish. A research history has been given on these frequently used forms. In the literature, there are many term suggestions about hendiadyses. In this context, the term taken as a basis in this study is the term“ikileme”. There are various classifications about hendiadyses. It is observed that these structures are examined from phonological, morphological, syntactic, semantic, etymological, stylistic and literary perspectives etc. Preferably, this study analyses the hendiadyses in terms of semantic, morphological and etymological aspects. In this thesis, 526 hendiadyses in the relevant text have been analysed. In the semantic analysis, a classification has been made based on the theory of cihet-i camia. Thus, a new proposal for semantic classification has been presented. In the morphological analysis, the hendiadyses have been analysed in two groups: sequential and conjunctive. In etymological analysis, nine combinations have been created for words of Turkish, Arabic and Persian origin.
Benzer Tezler
- Seyfu'd-din Amidi'ye göre nübüvvetin ispatı
Proving of profhethood to Seyfu'd-din al-Amidi
AHMET ERKOL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULBAKİ TURAN
- Seyfü'l-Mülûk ile Bedi'ü'l-Cemâl hikâyesi bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük
The story of Seyfu'l-Muluk and Bedi'u'l-Cemal context index and functional dictionary
SEVDA EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBitlis Eren ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE ÖZDİL
- Seyfü'l-mülûk ve Saʿîd İbn-i Sâlih Hikâyesi: Kitâb-ı Gülistân-nâme (inceleme-metin-işlevsel sözlük)
Seyfü'l-mülûk and Saʿîd İbn-i Sâlih Story: Kitâb-ı Gülistân-nâme (analysis-text-functional gGlossary)
HİLAL YAĞMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ
- Seyfü'd-din Amidî'de nübüvvet anlayışı
Prophethood understanding by Amidi
OSMAN TURGUT DİLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİDDİN BAĞÇECİ
- Seyfü'd-Dîn Âmidî ve Kelamî görüşleri
Seyfü'd-Dîn Âmidî and utterance opinions
MEHMET EMİN GÜNEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERAFETTİN GÖLCÜK