Ebû Mansûr el-İsfahânî ve Nehcü'l-Hâss'ı: Metin ve inceleme
Abu Mansur al-Isfahani and his Nahj al-Khass: Text and textual analysis
- Tez No: 814902
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUAMMER CENGİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Ebû Mansûr el-İsfahânî, Tasavvuf, Sûfî, Nehcü'l-Hâss, Haller ve Makamlar, Abu Mansur al-Isfahani, Sufism, Sufic, Nahj al-khass, Ahwāl and Maqāmāt
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
Hicrî IV. asır tasavvuf tarihi içerisinde özel öneme sahip olan bir dönemdir. Günümüzde tasavvuf klasikleri olarak adlandırdığımız eserler bu dönemde kaleme alınmaya başlanmış, tasavvufun önemli sûfîleri ve müellifleri bu dönemde yetişmiştir. Ebû Mansûr el-İsfahânî de hayatını ve ilmî faaliyetlerini bu dönemde sürdürmüş bir sûfîdir. Çalışmamızın temel inceleme konusu Ebû Mansûr el-İsfahanî 'nin Nehcü'l-Hâss adlı eserinin tasavvuf literatürüne etki ve katkılarını tespit etmektir.Bunun yanı sıra Ebû Mansûr'un Nehcü'l-Hâss'ın müellifi olması bakımından hayatı ve eserleri de ayrıca incelenmiştir. Bu çerçevede çalışma, giriş, bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın konusu, amacı, çalışmanın önemi ve izlenecek yöntem belirtildi. Devamında ise çalışmada yararlanılan kaynaklara değinildi. Birinci bölümde öncelikle Hicrî IV. asır İsfahan'ının siyâsi, sosyal ve dinî durumu ortaya kondu. Ardından Ebû Mansûr el-İsfahanî'nin hayatı, ilmî çevresi ve eserleri incelenerek onun sûfî portresi ve etki-katkı bağlamında tasavvuf tarihindeki yeri tespit edildi. İkinci bölümün ana merkezinde Nehcü'l-Hâss yer aldı. İlk olarak tasavvufta hal ve makam kavramlarına değinildi ve bu kavramları ihtiva eden literatürün oluşum serancamı konu edildi. Ardından Nehcü'l-Hâss şekil ve muhteva bakımından tüm hususiyetleriyle incelendi. Bu bağlamda eserin literatür içerisindeki yeri, kendisinden sonra yazılan eserlere etki ve katkıları sunulan örneklerle ortaya kondu. Üçüncü bölümde Nehcü'l-Hâss'ın muhtevasına daha da âşina olmak gayesiyle Arapça metnine ve tarafımızdan yapılan Türkçe tercümesine yer verildi. Nehcü'l-Hâss'ın elimizde mevcut olan üç nüshasını karşılaştırmak suretiyle lafız farkları incelendi ve belirtildi. Çalışmanın sonunda Ebû Mansûr'un tasavvuf anlayışının Kur'ân ve sünnet merkezli sahv ekolü olduğu, kendisinden sonra yaşayan müellifleri fikri bakımdan etkilediği, bu etkilerin onların eserlerinde görüldüğü ve Nehcü'l-Hâss'ın kendisinden sonra kaleme alınan eserleri şekil ve muhteva bakımından etkilediği sonuçlarına varıldı.
Özet (Çeviri)
The 4th century of the Islamic calendar is a period of special importance in the history of Sufism. The works that we now refer to as Sufi classics were written during this period, and important Sufis and authors emerged during this time. Abu Mansur al-Isfahani is also a sufi who continued his life and scientific activities in this period. The main subject of our study is to determine the effects and contributions of Abu Mansûr al-Isfahani's work called Nahj al-Khass to the sufi literature. In addition, Abu Mansûr's life and works were also examined in terms of being the author of Nehcü'l-hâss. In this framework, the study consists of introduction, chapter and conclusion parts. The introduction section presents the subject, purpose, significance, and methodology of the study. It also provides an overview of the sources used in the research. In the first chapter, the political, social, and religious situation of Isfahan during the 4th century of the Islamic calendar is examined. Subsequently, the life, scholarly environment, and works of Abu Mansur al-Isfahani are studied to determine his Sufi portrait and his place in the history of Sufism in terms of influence and contributions. The second chapter focuses on Nahj al-Khass. Firstly, the concepts of spiritual states and stations in Sufism are discussed, along with the development of literature encompassing these concepts. Then, Nahj al-Khass is thoroughly examined in terms of its form and content. The position of the work within the literature, as well as its impact and contributions to subsequent works, are presented with examples. The third chapter includes the Arabic text of Nahj al-Khass and its Turkish translation, aiming to further familiarize the reader with its content. By comparing three available copies of Nahj al-Khass any variations in wording are analyzed and highlighted. In the conclusion of the study, it is concluded that Abu Mansur's understanding of Sufism was centered on the Quran and the teachings of the Prophet, and that his ideas influenced subsequent authors, as evidenced in their works. It is also concluded that Nahj al-Khass influenced later works in terms of form and content.
Benzer Tezler
- Tasavvufun teşekkülüne dair bir eser olarak Edebü'l-mülûk ve kaynak değeri
Adab al-mulûk as a Work on the Formation of Sufism and Its Source Value
İSMAİL ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI BAYRAM BAŞER
- نظم الحكم و الإدارة في شمال الجزيرة الفراتية الدولة المروانية إنموذجاً (380هـ - 478هـ/ 990م-1086م)
Mezopotamya'nın kuzeyindeki yönetim ve idare sistemine model olarak Mervani Devleti (380-478 HJ/990-1086M) / The governance and administration systems in Mesopotamia the Marwanid State as a model (380-478 /990-1086)
BEHEŞTİ GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Arapça
2024
TarihMardin Artuklu ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NARJES KADRO
- Ebû Mansûr el-Mâturîdî'nin fikrî arka planı
Abu mansur al-Maturidi's intellectual background
AHMET ATEŞYÜREK
- Ebû Mansûr el-Mâtürîdî'nin hadis yorumculuğu
The hadith conmen tatorshit of Ebû Mansûr al-Mâtürîdî
MERYEM SARIGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinKafkas ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPARSLAN KARTAL
- Ebû Mansûr el-Mâtürîdî ile Nûreddin es-Sâbûnî'nin nübüvvet anlayışlarının mukayesesi
Comparison of the conceptions of prophethood of Abu Mansûr al-Māturīdī and Nūr al-Dīn al-Sābūnī
HACI İSMAİL DOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH DEMİR