Son bin yıldaki iklimsel ve hidrolojik değişimlerin Sakarya Nehri (KB Anadolu) taşkın ovası çökellerinde çoklu vekil veriler ile belirlenmesi.
Understanding the climatic and hydrological changes during the last milennium by using multi-proxy data from Sakarya River (NW Anatolia) flood plain sediments.
- Tez No: 814974
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MELTEM ÇELEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Jeoloji Mühendisliği, Geography, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Antroposen, Çoklu Vekil Yaklaşımı, Hidrolojik Ekstremler (HEX), Küçük Buz Çağı, Ortaçağ İklim Anomalisi, Anthropocene, Hydrological Extremes(HEX), Little Ice Age, Medieval Climate Anomaly, Multi-proxy Approach
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gebze Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yer ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Hidrolojik ekstrem ve kritik olaylar (HEX), genellikle bir nehrin debisinin, ortalama değerinin çok üstünde (sel) ya da çok altında (kuraklık) akışa sahip olması şeklinde tanımlanır. HEX çalışmaları günümüzde aletsel ölçümlerden öteye uzanarak tarihsel kayıtların derlenmesi ve flüviyal kaydın değerlendirilmesi ile bir akarsu havzasında geçmiş hidroloji ve iklim değişimlerinin ortaya konulmasını hedeflemektedir. Bu tez çalışmasında Adapazarı Ovası'nın güney kesiminde Sakarya Nehri'nin güncel taşkın ovasına ait çökel paketler detaylandırılmıştır. Ovanın özgün tektonik özellikleri Geyve Boğazı'nın çıkışında MS 1365'den itibaren günümüze kadar 4.5 metrelik ince taneli taşkın ovası çökelinin depolanmasına izin vermektedir. Bu zaman aralığı, Kuzey Avrupa için önemli bir kurak ve soğuk dönem olan Küçük Buz Çağı (LIA) ve aynı zamanda da Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenlik süresine karşılık gelir. Bu çalışma ile detaylandırılan kesit kapsamında yapılan çok disiplinli ve çoklu vekil araştırmalar (tane boyu, mineraloji, jeokimya, mikroplastiklerin bulgulanması) nehrin geçmiş akış rejimine yönelik ve detayda da HEX olaylarının tanımlanmasını sağlamıştır. Tanımlanan tüm olaylar; dendrokronoloji, radyokarbon, lüminesans ve olay bazlı tarihlendirme ile detaylı bir zaman ölçeğine yerleştirilmiştir. Hedef akarsu çökel kaydının detaylandırılması ile inceleme alanında Sakarya Nehri'nin son 600 yılda geçirdiği belirgin uzun dönem optimum akış, görece kurak dönemler ile ani sel ve şiddetli kurak dönemler tanımlanmıştır. Bu zaman dilimi içerisinde belirsizlik aralıkları ile 1350 yılından 1950 yılına dek üç kurak üç optimum hidrolojik rejim saptanmıştır. Bu hidrolojik rejimler içerisinde ekstrem olarak tanımlanabilecek 9 kuraklık dönemi ve 10 sel olayı bulgulanmıştır. Elde edilen sonuçlar literatürdeki geçmiş iklim kayıtları ile uyum göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Hydrological Extremes and Critical Events (HEX) are often described as situations where a river experiences flow above (floods) or below (droughts) its average discharge. HEX studies aim to go beyond instrumental measurements by compiling historical records and evaluating fluvial archives to reveal past hydrological and climatic changes in a river basin. In this thesis, sedimentary packages from the contemporary floodplain of Sakarya River in the southern part of Adapazarı Basin are detailed. The unique tectonic features of the basin have allowed the deposition of a 4.5-meter-thick fine-grained floodplain sediment since AD 1365. This time interval corresponds to the Little Ice Age (LIA), a significant cold and dry period for Northern Europe, as well as the reign of the Ottoman Empire. The characterization of past flow regimes of the river and the detailed identification of HEX events within the studied section have been facilitated through a multidisciplinary and multi-proxy approach (grain size, mineralogy, geochemistry, microplastic analysis). All identified events have been precisely dated using dendrochronology, radiocarbon, luminescence, and event-based dating techniques. The focus sedimentary record revealed that the Sakarya River experienced distinct long-duration optimum flow and drought episodes with intermittent flooding events for the last 600 years. Within this time frame, with intervals of uncertainty, three dry and three optimal hydrological regimes have been identified from the year 1350 to 1950. Within these hydrological regimes, 9 periods of extreme drought and 10 flood events have been identified. These episodes are closely comparable with the published local and regional paleo-climatic record.
Benzer Tezler
- Late holocene high resolution multi-proxy climate and environmental records from Lake Van, Eastern Turkey
Van Gölü'nün geç holosen'deki yüksek çözünürlüklü iklim ve çevresel kayıtları
FUNDA BARLAS ŞİMŞEK
Doktora
İngilizce
2015
Deniz Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEMET NAMIK ÇAĞATAY
- Gemlik körfezi'nde geç pleistosen-holosen dönemi deniz seviyesi ve paleo-iklim değişimleri
Late pleistocene to holocene paleoceanographic and paleo-climatic changes in gulf of gemlik, sea of Marmara, Turkey
BETÜL FİLİKCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜRŞAD KADİR ERİŞ
- High-resolution sediment records of Lake Salda (SW anatolia) for the last millennium: Past climate changes driven by solar forcing
Salda Gölü'nün son bin yildaki yüksek çözünürülüklü çökel kayıtları: Güneş etkisiyle oluşan geçmiş iklim değişimleri
ILIYA BAUCHI DANLADI
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Jeoloji MühendisliğiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SENA AKÇER ÖN
YRD. DOÇ. DR. BEDRİ KURTULUŞ
- Türkiye'de ortaöğretim kademesi ile ilgili son on yıldaki sayısal değişmeler (2000-2009)
Changes in educational indicators of last decade related to upper secondary education in Turkey (2000-2009)
HALİME ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL KAVAK
- Internal and external dimensions of the foreign intervention: The case of Libya following the Arab Spring
Dış müdahalenin iç ve dış boyutu: Arap Baharı sonrası Libya örneği
ALI BIN NASR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Uluslararası İlişkilerYeditepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİN GÜRSES