Özel gereksinimli çocuklarda anne-baba stres düzeyi ile aile güçlendirme ilişkisinin güçlendirme yaklaşımı çerçevesinde incelenmesi
An investigation of the relationship between parental stress level and family empowerment in children with special needs in the framework of empowerment approach
- Tez No: 815991
- Danışmanlar: DOÇ. DR. REYHAN SAYDAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 203
Özet
Amaç: Bu çalışmada, Berry ve Jones tarafından 1995 yılında geliştirilen Anne Baba Stres Ölçeği ile Paul E. Koren, Neal DeChillo ve Barbara J. Friesen tarafından 1992 yılında geliştirilen Aile Güçlendirme Ölçeği'nin Türkçeye uyarlaması amaçlanmaktadır. Geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılarak Türkçe uyarlaması gerçekleştirilen, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu kabul edilen ölçeklerin çeşitli demografik değişkenlerle ilişkisi ve Anne baba stres düzeyi ile aile güçlendirme düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi bu çalışmanın temel amacıdır. Yöntem: Araştırma nicel araştırma deseninde, tarama modelinde, karşılaştırma yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Ölçek geçerliliği için Doğrulayıcı Faktör Analizleri (DFA), ölçek yapı geçerliği için Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), Varimax ve Direct Oblimin döndürme yöntemleri kullanılmıştır. Cronbach's alfa değerleri ile güvenirlik katsayıları hesaplanmıştır. Anne baba Ssresi düzeyi ile aile güçlendirme düzeyi arasındaki ilişkiyi keşfetmeyi amaçlayan ikinci çalışmada, iki grup karşılaştırmaları için bağımsız örneklem t testi, ikiden fazla grup karşılaştırmaları için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. İlişkisel analizlerde ise Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Ölçek uyarlama çalışmasında, ölçek madde sayları dikkate alınarak 515 anne babaya, Anne baba stres düzeyi ile aile güçlendirme düzeyi arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik yapılan ikinci çalışmada örneklem belirlenmesi ise G*Power 3.1.10 programı ile hesaplanmış ve 290 anne babaya ulaşılmıştır. Bulgular ve Sonuç: Çalışma kapsamında Anne Baba Stres Ölçeği'nin uyarlamasında, ölçeğin orijinalinde olduğu gibi 4 faktörlü bir yapı sergilediği, 15 maddeden oluştuğu ve Cronbach's alfa değerleri ile incelenen güvenirlik katsayısının ise ölçeğin tümü için .793 olduğu belirlenmiştir. Aile Güçlendirme Ölçeği'nin uyarlamasında 6 faktörlü bir yapı sergilediği, 26 maddeden oluştuğu ve Cronbach's alfa değerleri ile incelenen güvenirlik katsayısının ise ölçeğin tümü için .913 olduğu saptanmıştır. Bu bulgular ışığında bu iki ölçeğin de geçerli ve güvenilir olduğu saptanmıştır. Anne Baba Stres Ölçeği puanlarının çocuğun cinsiyetine, tanısına; çalışmaya katılan anne babaların yaşları, çalışma durumları, gelir düzeylerine göre anlamlı düzeyde farklılık göstermediği; çocukların yaşına göre karşılaştırılmasında ABSÖ genel puanlarıyla negatif yönde anlamlı düzeyde ilişkili olduğu belirlenmiştir. Aile Güçlendirme Ölçeği puanların çocuğun cinsiyetine, tanısına ve eğitim durumuna; çalışmaya katılan anne babaların cinsiyetine, eğitim düzeyine göre karşılaştırılmasında, AGÖ puanlarının anlamlı düzeyde farklılık göstermediği; çocuğun yaşına göre karşılaştırılmasında pozitif yönde anlamlı düzeyde ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada Anne Baba Stres Ölçeği (ABSÖ) toplam puanlarının, Aile Güçlendirme Ölçeği (AGÖ) toplam puanlarıyla negatif yönde, anlamlı düzeyde ilişkili olduğu belirlenmiştir. ABSÖ' den alınan puanlar arttıkça AGÖ' den alınan puanların düştüğü başka bir deyişle anne baba stres düzeyi arttıkça aile güçlendirme düzeyinin azaldığı sonucuna varılabilir.
Özet (Çeviri)
Objective: This study aims to adapt the Parental Stress Scale developed by Berry and Jones in 1995 and the Family Empowerment Scale developed by Paul E. Koren, Neal DeChillo, and Barbara J. Friesen in 1992 into Turkish. The main purpose of this study is to investigate the relationship between the scales, which are accepted to be a valid and reliable measurement tools after being adapted into Turkish, and various demographic variables, as well as the relationship between the level of parental stress and the level of family empowerment. Method: The research was conducted using a quantitative research design, survey model using a comparative method. Confirmatory Factor Analyses (CFA) were used for scale validity, while Exploratory Factor Analysis (EFA), Varimax, and Direct Oblimin rotation methods were used for scale construct validity. Reliability coefficients were calculated with Cronbach's alpha values. In the second study, which aimed to explore the relationship between the level of Parental Stress and the level of Family Empowerment, independent sample t test was used for two group comparisons and one-way analysis of variance (ANOVA) was used for more than two group comparisons. Pearson correlation analysis was used for correlational analysis. In the scale adaptation study, taking into account the number of scale items, 515 parents were reached, and in the second study to determine the relationship between the level of Parental Stress and the level of Family Empowerment, the sample determination was calculated with the G*Power 3.1.10 program and 290 parents were reached. Findings and Conclusion: Within the scope of the study, it was determined that the adaptation of the Parental Stress Scale exhibited a 4-factor structure as in the original version, consisted of 15 items, and the reliability coefficient examined through Cronbach's alpha was .793 for the entire scale. Regarding the adaptation of the Family Empowerment Scale, it was found to exhibit a 6-factor structure, consisting of 26 items, and the reliability coefficient examined through Cronbach's alpha was .913 for the entire scale. Based on these findings, it was concluded that both scales are valid and reliable. The scores of the Parental Stress Scale did not show significant differences according to the child's gender and diagnosis, as well as the age, employment status, and income levels of the participating parents. However, when compared with the child's age, the overall scores of the Parental Stress Scale were significantly negatively correlated. For the Family Empowerment Scale, the scores did not show significant differences according to the child's gender, diagnosis, and education status, as well as the gender and education level of the participating parents. However, when compared with the child's age, the scores were significantly positively correlated. In the research, it was determined that the total scores of the Parental Stress Scale (PSS) were significantly negatively correlated with the total scores of the Family Empowerment Scale (FES). It can be concluded that as the scores from the PSS increase, the scores from the FES decrease, indicating a decrease in family empowerment level as the level of parental stress increases.
Benzer Tezler
- Özel gereksinimli çocuklara sahip ebeveynlerin aile stres düzeyi ile aile yılmazlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of family stress level and family resilience levels of parents with children with special needs in terms of various variables
CHAIRI APTOUL CHALIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEngelli Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP AKKUŞ ÇUTUK
- Özel gereksinimli çocuğa sahip annelerin yaşadığı stres ve hissettikleri aile yükünün çocuk yetiştirme stilleri üzerindeki etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of stress and feeling family burden on children's reaching styles of mothers with special needs children
ZEHRA IŞIKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÜsküdar ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALE DERE ÇİFTÇİ
- Normal zekalı kardeşlerin zihinsel engelli kardeşe yönelik kabul düzeyleri
Determination of acceptance leveles of mentally normal children towards mentally discorded sublings
ALEV GİRLİ
- Otizm spektrum bozukluğu ve mental retardasyonu olan çocuğa sahip annelerin ve normal gelişim gösteren çocuğa sahip annelerin kaygı düzeylerinin karşılaştırılması
The comparison of the anxiety levels of the mother having kids being diagnosed with autism spectrum disorder and mental retardation and the mothers whose kids having normally developments
İNCİ ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURPER ÜLKÜER
- Çocukların gelişimi ile ilgili ebeveynlerin stres düzeyleri ve bilinçli farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between stress levels and conscious awareness of parents regarding the development of children
BÜŞRA DURMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiKTO Karatay ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE YALÇIN