Para arzının içselliği, etkileri, merkez bankalarının değişen rolü ve Türkiye'de gelişmeler
Endogeneity of money supply, its effects, changing role of central banks and developments in Turkey
- Tez No: 81627
- Danışmanlar: PROF. DR. ERCAN UYGUR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 272
Özet
ÖZET Bu doktora tezinde, 1970'lerden itibaren uluslararası para sisteminde ve finansal piyasalarda yaşanan gelişmelere paralel olarak para teorisinde ve politika uygulamalarındaki gelişmeler ele alınarak, bunların merkez bankalarının rolü ve para politikasına etkileri ampirik olarak test edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda özellikle 1980'lerin başından itibaren yapısal değişikliklerin ve finansal serbestleşmenin yaşandığı Türkiye'de para arzının içselliğini test etmek ve para arzındaki değişikliğin nedenlerini incelemek için fon akışı yaklaşımına paralel olarak bir parasal model tahmin edilmiştir. Öncelikle para arzının içselliğinin temelinde yatan para-gelir ilişkisini ve parasal gelişmeleri anlayabilmek için, para teorisinde Klasik, Keynesgil ve Monetarist yaklaşımlar ele alınmıştır. Para arzının içselliğine ilişkin teorik temelin ardından içsellik kavramı; tarihçesi, farklı yaklaşımları, ampirik testler ve makroekonomik etkileri ile ayrıntılı olarak incelenmiştir. İçsellik kavramı açısından önemli olan finansal piyasalarda gelişmeler ve merkez bankalarının rolü üzerine etkilerinin ardından, Türkiye'de para politikasında gelişmeler, finans sistemi ve Merkez Bankası'nın değişen rolü, 1980 sonrası dönemde ekonomide yaşanan yapısal değişiklikler dikkate alınarak incelenmiştir. Ampirik testler sonucunda, Türkiye'de para arzındaki değişmelerin açıklanmasında kamu açıklarına ilişkin göstergelerin ve özel kesime açılan kredilerin önemli bir rol oynadığı, net dış varlıkların etkisinin ise daha zayıf olduğu, bunun 221nedeninin de Türkiye'nin dışa açık ve istikrarsız ekonomik yapısı olabileceği sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak, Türkiye'de para arzının içsel olduğu ve bu içselliğin büyük ölçüde kamunun aşırı kaynak talebine dayandığı söylenebilir. Kamu maliyesindeki disiplinsizlik nedeniyle TCMB parasal büyüklükleri kontrol edememekte ve normal şartlarda merkez bankalarının temel amacı olan fiyat istikrarını sağlayıcı önlemleri uygulayamamaktadır. Miktar değişkenleri kontrol etmekte zorlanan TCMB, bu şartlarda doğru bir tercih olarak, fiyat değişkenleri olan döviz kuru ve faiz oranları aracılığıyla ve açık piyasa işlemleri ve döviz-efektif piyasası işlemleriyle piyasalarda istikran sağlamaya çalışmaktadır. Ampirik sonuçların yanı sıra, TCMB'nin piyasalarda uyum sağlayıcı bir yaklaşım içinde olması, Hazine'nin kolay borçlanmasını sağlamaya çalışması ve istikrarı ön planda tutmasının para arzının içselliğini desteklediği sonucuna varılmıştır. Ayrıca, Türkiye'de para arzının içselliğinin özel kesimin yanı sıra kamunun kaynak talebinden kaynaklandığı belirtilmiştir. Yapısal önlemler içeren kapsamlı bir program uygulanarak kamu açıkları azaltılmadığı sürece TCMB'nin sağlıklı bir para politikası uygulaması mümkün görünmemektedir. Bunun temel şartı da siyasi istikrarın sağlanması ve yapısal önlemleri uygulayabilecek bir iktidarın işbaşına gelmesidir. 222
Özet (Çeviri)
SUMMARY In this dissertation, developments in monetary theory and policy implementations, in parallel to developments in international monetary system and financial markets that have taken place since 1970's, have been examined and effects of these developments have been tried to be tested empirically. In this context, a monetary model in parallel to the flow of funds approach has been estimated in order to test endogeneity of money supply in Turkey, in which structural changes and financial liberalization have been experienced since the beginning of 1980' s. In order to understand monetary developments and money-income relationship on which endogeneity of money supply is based, classical, Keynesian and monetarist approaches in monetary theory have been studied. After the theoretical background regarding money supply endogeneity, the issue of endogeneity has been examined in detail taking into account its history, different approaches, empirical tests and its macroeconomic influences. After studying the developments in financial markets, which are important for endogeneity, and their effects on the role of central banks, monetary policy developments in Turkey, financial system and changing role of the Central Bank of Turkey have been examined taking into account the structural changes taken place in the economy in the post- 1980 period. As a result of empirical tests, it has been concluded that public sector deficit financing and credit extended to private sector have played an important role 223in explaining money supply in Turkey, that the effects of net foreign assets on money supply has been relatively weaker, and that the reason for this mihgt have been forward looking and instable economic structure of Turkey. As a result, it can be stated that money supply in Turkey is endogenous and this endogeneity is based, to a great extent, on excessive demand of the public sector for financial sources. As a consequence of huge public sector deficits, the Central Bank of Turkey can not control monetary aggregates and therefore can not implement the measures required for price stability which is the main aim of central banks under the normal circumstances. The Central Bank, that can hardly control the quantity variables, tries to enhance stability in the markets through exchange and interest rates which are price variables and through open market operations and exchange-banknote market transactions. It has been concluded that, in addition to empirical test results, accomodative approach of the Central Bank, its efforts to manipulate the markets for the Treasury to borrow easily, and its priority for the stability in markets have all supported the endogeneity of money. As long as a stability program including structural measures is implemented and public sector deficit is reduced, it is impossible for the Central Bank to implement a sound monetary policy. The basic requirement for this is to establish political stability and a government that can implement structural measures. 224
Benzer Tezler
- Para arzının içsellik-dışsallık sorunu ve Türkiye uygulaması
Endogeniety and exogeniety problems of money supply and its application in Turkey
AHPAR MAMATKULOV
- Para arzının kontrolü ve enflasyon ilişkisi: Para politikası uygulamaları ile analizi
The relationship between money supply control and inflation: Analysis with monetary policy applications
ESENGÜL ÖZDEMİR ALTINIŞIK
Doktora
Türkçe
2024
BankacılıkMarmara ÜniversitesiBankacılık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAŞAK TANINMIŞ YÜCEMEMİŞ
- Optimal para politikası enstrümanı seçimi: Türkiye uygulaması
Optimal policy instrument selection in monetary policy: Evidence from Turkey
AKMYRAT AMANOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Ekonometriİstanbul Üniversitesiİktisat Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET İNCEKARA
- Türk mali sistemi içerisinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve hazine ilişkilerinin rolü
The role of Central Bank of the republic of Turkey and treasury relations in Turkish financial system
CUMHUR AHMET NURCAN