An intervention to increase electricity savings in the context of energy consumption: Implementation intention and transtheoretical model
Energy tüketimi bağlamında elektrik tüketimini azaltmaya yönelik bir müdahale: Niyet aşılama ve transteoretik değişim modeli
- Tez No: 818079
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BURCU TEKEŞ TOLUNGÜÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: niyet aşılama, değişime hazır olma, elektrik tasarrufu, çevre yanlısı davranış, implementation intention, transtheoretical model, readiness to change, electricity saving, pro-environmental behavior
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
İklim değişikliği ve küresel ısınmanın neden olduğu zarar uzun süredir araştırılan ve bilinen bir sorundur. Elektrik, en çok kullanılan ve ihtiyaç duyulan enerji türü olarak tanımlanmaktadır ve Türkiye'de elektrik tüketiminin emisyonlara önemli ölçüde katkıda bulunduğu aynı zamanda küresel ısınmanın neden olduğu zararlara olan katkısı bilinmektedir. Niyet aşılama ve değişime hazır olma, davranış değişiminde etkili bulunan modellerdir ve çevre dostu davranışlarla ilgili literatürde çeşitli uygulamalara sahiptirler. Bu nedenle, niyet aşılama ve değişime hazır olmanın katılımcıların elektrik tasarrufuna yönelik tutum, motivasyon ve davranışları üzerindeki etkisi 2 (deney ve kontrol) x 2 (ön x son) x 2 (tasarruf yapan x tasarruf yapmayan) karma desen tekrarlı ölçümlü ANOVA ile incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 18 yaşından büyük 92 kişi oluşturmakta ve ön ve son ölçümler arasında iki haftalık bir zaman aralığı bulunmaktadır. Çalışmanın sonuçlarına göre, beklenilenin aksine niyet aşılama yalnızca dışsal motivasyon değişime hazır olma ise ekoyönetim davranışı, öz-belirlenen motivasyon, içe yansıtılmış motivasyon üzerinde anlamlı bir etki yaratmıştır. Daha önemlisi, niyet aşılama ve değişime hazır olmanın ikna davranışı üzerinde ortak etkisi olduğu bulunmuştur. Bu durum, niyet aşılama modelinin değişime hazır olma ile birlikte ele alındığında tasarruf yapan bireyler üzerinde daha etkisi olduğunu göstermektedir. İleriki çalışmalarda, niyet aşılama modeli uygulanmadan önce bireylerin değişim aşamaları modelinde eylem aşamasına gelmeleri sağlanabilir.
Özet (Çeviri)
The damage caused by climate change and global warming has been a long-studied and known issue. Electricity is defined to be the most used and needed type of energy and it is known that electricity consumption contributes significantly to emissions in Turkey therefore the occurred damages of the global warming. Implementation intention and readiness for change are models that are found to be effective in behavior change, and they have various applications in the literature on pro-environmental behaviors. Thus, the effect of implementation intention and readiness to change on participants' attitudes, motivations and behaviors toward electricity-saving were examined through 2 (experiment vs. control) x 2 (baseline x follow-up) x 2 (action x contemplation) mixed model repeated measures ANOVA. The sample of this research consists of 92 individuals who are above 18 years of age and there was a two-week time interval between pre and post measures. The results indicated that contrary to expected, implementation intention only influenced external motivation and readiness to change only influenced behavior, eco-management behavior, motivation, self-determined motivation, introjected motivation. The dominant effect of readiness to change was not unexpected. More profoundly, it was found that implementation intention and readiness to change had a significant interaction on persuasion behavior. This result showed the effectiveness of implementation intention paired with readiness to change and the effect of implementation intention increases when implemented to individuals in action stage of change together with the importance of individuals' stage of change in terms of effectiveness of implementation intention. For future studies and practical implications, before providing implementation intention intervention, individuals' transition to action stage from contemplation stage can be procured.
Benzer Tezler
- Otomotiv endüstrisinde iklim değişikliğı kapsamında karbonsuzlaştırma fırsatlarının araştırılması
Researching decarbonization opportunities in the automotive industry within the scope of climate change
FEVZİYE SEDA ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ERDEM GÖRGÜN
- Mesken elektrik aboneleri için enerji yönetimi sistemi kullanımı
Utilization of energy management systems for residential electricity consumers
HÜSNÜ ALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELGİN TÜRKAY
- Evidence-based analysis of Türkiye's energy efficiency obligation scheme: sectoral applications, energy poverty, flexibility options and policy implications
Türkiye enerji verimliliği yükümlülükleri sisteminin kanita dayali analizi: sektörel uygulamalar, enerji yoksulluğu, esneklik seçenekleri ve politika çikarimlari
RABİA CİN
Doktora
İngilizce
2025
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERMİN ONAYGİL
- İstanbul'da mevcut bir büro yapısının enerji etkin yenilemesi
A case study on the energy efficient retrofittig of an existing office building in Istanbul
ÖZGECAN KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KOÇLAR ORAL