Geri Dön

Dersimlilik fenomeni bağlamında Tunceli'de Alevilik anlayışındaki değişimin müzik üzerindeki yansıması

The reflection of the change in the understanding of Alevism on music in Tunceli in the context of the Dersim phenomena

PDF İndir

  1. Tez No: 818740
  2. Yazar: AZİZ ERDOĞAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. NAZİFE OYA LEVENDOĞLU, PROF. DR. CENK GÜRAY
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
  6. Anahtar Kelimeler: Tunceli, Dersimlilik, Alevilik, Müzik, Fenomenoloji, Tunceli, Dersimlilik, Alevism, Music, Phenomenology
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Erciyes Üniversitesi
  10. Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Müzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 511

Özet

Bu çalışmada Tunceli'de Alevilik anlayışında meydana gelen değişim ve bu değişimin müzik üzerinden takip edilebilidiği var sayılan Dersimlilik fenomeni temel hareket noktası olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda çalışmanın temel amacı“Dersim Aleviliğinde meydana gelen değişimin müzik üzerindeki yansıması”şeklinde belirlenmiştir. Çalışmanın yöntemi ise fenomenoloji deseni kapsamında görüşmecilerin Dersimlilik ve Alevilikle ilgili deneyimlerinin ortak anlamları ortaya konduktan sonra bu anlamların müzik üzerindeki yansıma biçimlerine ulaşmayı hedefleyen nitel bir çalışma olarak tasarlanmıştır. Bu minvalde yarı yapılandırılmış görüşme, katılımcı gözlem ve yazılı kaynaklar araştırmanın veri toplama araçları olarak belirlenmiştir. Görüşmecilerle gerçekleştirilen görüşmeler, Alevilik uygulamalarına dair alandan elde edilen veriler ve çalışmanın bütününde tutulan günlükler içerik analizine tabi tutulmuştur. Söz konusu analizler Alevilik yönelimleri bağlamında önceden belirlenen ana temalar etrafında anlamlı bütünler haline dönüştürülmüştür. Ayrıca içerik analizinde görüşmecilerin Alevilik ve Dersimliliğe dair görüşlerinde ön plana çıkan, Aleviliği ve Dersimliliği görünür kıldığı düşünülen bütün simgeler tespit edilmeye çalışılmıştır. Böylece farklı Alevilik yönelimlerinde; hangi simgelerin ön plana çıkarıldığı, hangilerinin arka plana itildiğine bakılarak hatırlayan öznelerin ve hatırlanan nesnelerin Alevilik yönelimlerindeki pozisyonları hakkında fikir edinme imkânı ortaya çıkmıştır. Buradan hareketle sözlü kaynak olarak belirlenen 5, örneklem grubu olarak belirlenen 26 kişiyle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Söz konusu 5 kişiden, kendilerinden alınan bilgilerle ilgili olarak isimlerinin çalışmada geçmesi hususunda gerekli izinler alınmış ve ilgili görüşmelerin tarihi ve yeri hakkındaki bilgiler sözlü kaynaklar kısmında belirtilmiştir Müzikal analizler ise fenomonolojik yaklaşımın gereklerine uygun olarak iki farklı aşama için tasarlanmıştır. Bunlardan birincisi 1944 ile 2000'li yıllar arasında 90 farklı kişinin seslendirdiği eserler üzerinde simgesel, makamsal (motif ve çekirdek analizleri), çalgı tipi, perde yapısı ve ses sistemlerine yönelik analizler gerçekleştirilmiş; bu analizlerde ön plana çıkan karakteristikler ve bu karakteristiklerin simgelerle oluşturduğu birliktelik tipleri tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci aşamada ise benzer bir yaklaşım, Alevilik yönelimlerine göre kategorilendirilen 17görüşmeciye ait müzikal kayıtlar üzerinde gerçekleştirilmiştir. Böylece ortaya çıkan sonuçlar birinci aşamada elde edilen verilerle karşılaştırılarak müzik, simge ve anlam ilişkisi Dersimlilik ve Alevilik ilişkisi bağlamında değerlendirilmiştir. Burada birinci aşamada elde edilen veriler bağlamında müzik, simge anlam ilişkisi açısından nasıl bir tarihsel sürekliliğin olduğu ortaya konmuş; ikinci aşamada ise bu tarihsel sürekliliğin Alevilik yönelimlerindeki izdüşümü takip edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarından bazıları şöyle özetlenebilir: Alevilik anlayışındaki değişime rağmen simge, anlam ve müzikal algılama açısından belirli simgelerin müziğin belirli yapısal unsurlarıyla (ağırlıklı olarak Nevruz, Huzi ve Hüseyni makamlarına ait belirli makamsal motif tipleriyle) birliktelik ve süreklilik oluşturması söz konusudur. Ancak bu birliktelik ve süreklilik temelli bütünselliğin Dersimlilik- Alevilik ilişkisi kapsamındaki işlevselliği ve işaret ettiği anlam boyutu ise değişkenlik arz etmektedir. Bu değişkenliği görünür kılmak açısından Dersimlilik ve Alevilik ilişkisine dair inanç yönelimli, kültürel yönelimli, etnik kimlik yönelimli ve bireysel yönelimli Alevilik anlayışları olarak dört ana kategori belirlenmiştir. Örneğin bireysel yönelimli Alevilik anlayışına sahip olduğu düşünülen görüşmecilerde bu bütünsellik, kolektif hatırlamaya zemin oluşturan bir anlam boyutundan ziyade müzik –simge ilişkisindeki estetik boyutların ön plana çıkarıldığı bir hatırlama biçimine işaret etmektedir. Dolayısıyla bu kategorideki görüşmecilerin simgelerle ve bu simgelerin anlamlarıyla sadece müzikle ilişkili ortamlarda temaslarının olduğu ileri sürebilir.

Özet (Çeviri)

In this study, it was determined the understanding of Alevism in Tunceli and the phenomenon of being from Dersim, and the change in this subject throughout the music. In this respect,“the reflection of the change in Dersim Alevism on music”& was the main focus of this context. The method of the study was designed as a qualitative study aiming to reach the reflection forms of these meanings on music after revealing the common meanings of the participants'experiences of being Dersimli and Alevism within the scope of the phenomenology design. Thesemi-structured interview, participant observation and written sources were determined as datacollection tools of the research. The interviews with the participants, the data obtained from thefield on Alevism practices and the diaries kept throughout the study were subjected to contentanalysis. The aforementioned analyzes have been transformed into meaningful wholes around the predetermined main themes in the context of Alevism orientations. In addition, in the content analysis, all the main symbols related to Alevism and belng to Dersim were tried to be determined during the interviews with the participants.Thus, in different Alevism orientations, it has become possible to get an idea about the Alevism orientations of the remembering subjects and the remembered objects by looking at which symbols are brought into the forefront and which ones are pushed into the background. Regarding this, it was conducted in-depth interviews with 30 people. Musical analyzes are designed for two different stages in accordance with the requirements of the phenomenological approach. The first of these was the analysis of symbolic, maqam (motif and core analysis), instrument type, pitch structure, and sound systems on the works performed by 90 different people between 1944 and 2000. The characteristics that come into the forefront in these analyses and the types of associations formed by these characteristics with symbols were tried to be determined. In the second stage, a similar approach was carried out on the musical recordings of 17 participants categorized according to their Alevism orientation. Thus, the results were compared with the data obtained in the first stage and the relationship between music, symbol and meaning was evaluated in the context of the relationship between being from Dersim and Alevism. At this point, in the context of the data obtained in the first stage, it has been revealed what kind of historical continuity there is in terms of the relationship between music and symbol and meaning, and in the second stage, the projection of this historical continuity in Alevism orientations has been tried to be followed. It could be summarized some of the results of the study as follows: Despite the change in the understanding of Alevism, certain symbols in terms of symbol, meaning, and musical perception create unity and continuity with certain structural elements of music (predominantly with certain modal motif types belonging to Nevruz, Huzi and Hüseyni makams). However, the functionality of this unity and continuity-based holism within the scope of the being from the Dersim-Alevism relationship and the dimension of the meaning that it indicates can be changed. In order to make this variability visible, four main categories were determined regarding the relationship between being from Dersim and Alevism as belief-oriented, cultural identity-oriented, ethnic identity-oriented and individual-oriented Alevism. For instance, in participants who are thought to have an individually oriented Alevism understanding, this holism points to a way of remembering in which aesthetic dimensions in the music-symbol relationship are emphasized, rather than a meaning dimension that creates a basis for collective remembrance. Therefore, it would be resulted that the participants in this category had contact with symbols and their meanings only in music-related environments.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    331920

    Cultural memory in post -1937-1938 Dersim laments: Reflections on trauma and violence

    1937-1938 sonrası Dersim ağıtlarında kültürel bellek: Travma ve şiddet yansımaları

    YILDIZ YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    Siyasal Bilimlerİstanbul Teknik Üniversitesi

    Siyaset Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MARKUS DRESSLER

  2. Tez No

    347301

    A critique of world-system inspired historiography of transition to capitalism in the Ottoman Empire

    Osmanlı İmparatorluğu'nda kapitalizme geçiş üzerine dünya-sistemi temelli tarih yazımının eleştirisi

    BEYHAN ERKURT

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ATTİLA AYTEKİN

  3. Tez No

    263016

    Re-invention of identity: The case of Dersim Community Association in Berlin

    Kimliğin yeniden keşfi: Berlin Dersim Cemaati Derneği örneği

    MUSTAFA AKÇINAR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2010

    SosyolojiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. AYKAN ERDEMİR

  4. Tez No

    865917

    Trauma and memory as elements of identity in politics: Dersim 38 case

    Kimlik unsurları olarak siyasette travma ve hafıza: Dersim 38 örneği

    GÖKÇE ERGİN CEMEL

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    PsikolojiYıldız Teknik Üniversitesi

    İnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KEREM KARAOSMANOĞLU

  5. Tez No

    664347

    Hayat, ölüm ve intihara yüklenilen anlamlar üzerine inceleme: Tunceli örneği

    A study on the meaning of life, death and suicide: The case of Tunceli

    FATMA DEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    SosyolojiMunzur Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MURAT CEM DEMİR

Geri Dön