Türkiye'nin komşu ülkelerle dış ticaretinin açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler çerçevesinde analizi (2013-2021)
Analysis of Turkey's foreign trade with neighboring countries in terms of revealed comparative advantages (2013-2021)
- Tez No: 822323
- Danışmanlar: PROF. DR. ADEM ÜZÜMCÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İşletmecilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Bu tez çalışması, Türkiye'nin komşu ülkelerle olan dış ticaretinde hangi ürün gruplarında açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük avantajına ya da dezavantajına sahip olduğunu belirlemeyi amaçlamaktadır. Türkiye'nin sınır komşularıyla olan dış ticaret ilişkileri, coğrafi yakınlık, kültürel bağlar ve ticaret anlaşmaları gibi faktörlerle yakından ilişkilidir. Bu nedenle, Türkiye'nin komşu ülkelerle olan dış ticaretindeki rekabet gücünün belirlenmesi, bölgesel işbirliği ve ekonomik entegrasyon potansiyelini görmek açısından önem taşımaktadır. Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler (AKÜ), bir ülkenin genel olarak ürün veya endüstri bazındaki net ihracat durumunun o ülkenin karşılaştırmalı üstünlük veya dezavantajını yansıtmasıdır. Dış ticaret dengesi pozitif olan ülkelerin o mal veya üründe karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğu, dış ticaret dengesi negatif olan ülkelerin ise rekabet gücünden yoksun olduğu kabul edilmektedir. Bu çalışmada Türkiye'nin komşusu ülkeler Yunanistan, Bulgaristan, İran, Irak, Gürcistan, Azerbaycan, Ukrayna, Rusya Federasyonu ve Romanya ile olan dış ticaretindeki rekabet gücünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Komşu ülkeler kapsamında iç savaş ve ikili diplomatik ilişkilerin kesilmesi nedeniyle dış ticaret verilerinin güvenilir olmadığından dolayı Suriye ve Ermenistan dahil edilmemiştir. Türkiye'nin komşu ülkelerle dış ticaretine ilişkin istatistiksel veriler, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ve ITC trademap veri tabanı üzerinden elde edilmiş, bu çerçevede 2013-2021 dönemi verileriyle harmonize sistemde fasıllar itibarıyla iki basamaklı (HS2) biçimde 99 ürün grubu üzerinde ayrı ayrı analizler yapılmıştır. Balassa tarafından ileri sürülen açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler endeksi kullanılarak Türkiye'nin her bir komşu ülke ile hangi ürünlerde rekabet avantajına sahip olduğu tespit edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, Türkiye'nin tekstil ürünleri, hazır giyim, otomotiv, elektrikli makina ve beyaz eşya gibi sektörlerde rekabet avantajına sahip olduğu görülmektedir. Özellikle tekstil, giyim, motorlu kara taşıtları, halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamaları fasıllarında Türkiye'nin komşu ülkeler karşısında rekabet üstünlüğünün belirgin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca gemi ve suda yüzen taşıtlar, hava ve uzay taşıtları, metal cevheri ve savunma sanayi ürünleri fasıllarında Türkiye'nin, Rusya Federasyonu haricindeki komşu ülkeler karşısında rekabet avantajına sahip olduğu gözlemlenmiştir. Ancak, enerji kaynakları, tütün, orman ürünleri, meşrubat ve bazı gıda ürünleri gibi fasıllarda Türkiye'nin rekabet avantajının olmadığı ya da daha düşük düzeyde olduğu görülmüştür. Bu alanlarda Türkiye'nin dezavantaj yaşadığı ve rekabet gücünün zayıf olduğu belirlenmiştir. Çalışmanın bulguları, Türkiye'nin dış ticaretindeki rekabet gücünü anlamak ve geliştirmek için önemli bir temel oluşturmaktadır. Türkiye'nin komşu ülkelere karşı avantajlı olduğu fasıllarda rekabet üstünlüğünü koruması ve daha da güçlendirmesi gerekmektedir. Dezavantajlı olduğu fasıllarda ise uygun politikalar ve stratejiler geliştirilerek komşu ülkelere karşı rekabet gücü artırılabilir.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to determine which product groups Turkey has a revealed comparative advantage or disadvantage in its foreign trade with neighboring countries. Turkey's trade relations with its border neighbors are closely related to factors such as geographical proximity, cultural ties, and trade agreements. Therefore, determining Turkey's competitiveness in its foreign trade with neighboring countries is important in terms of seeing the potential for regional cooperation and economic integration. Revealed Comparative Advantages (RCA) reflect a country's comparative advantages or disadvantages, generally at the product or industry level, based on its net export situation. It is accepted that countries with a positive trade balance have a comparative advantage in that good or product, while those with a negative trade balance are considered to lack competitiveness. This study aims to determine the competitiveness in foreign trade with neighboring countries Greece, Bulgaria, Iran, Iraq, Georgia, Azerbaijan, Ukraine, Russian Federation and Romania. Within the scope of neighboring countries, Syria and Armenia are not included as the foreign trade data is unreliable due to the civil war and the interruption of bilateral diplomatic relations. Statistical data related to Turkey's foreign trade with neighboring countries were obtained from the Turkish Statistical Institute (TUIK) and the ITC Trademap database, and separate analyses were conducted on 99 product groups in a two-digit (HS2) format in the harmonized system, based on data from 2013-2021. Using the Revealed Comparative Advantage index proposed by Balassa, it was determined in which products Turkey has a competitive advantage with each neighboring country. According to the results, Turkey has a competitive advantage in sectors such as textile products, ready-to-wear clothing, automotive, electrical machinery, and white goods. Turkey's competitive superiority is prominent in chapters such as textiles, clothing, motor vehicles, carpets, mats matting and tapestries. Turkey has a competitive advantage against neighboring countries, excluding the Russian Federation, in industries such as ships and floating structures, air and space vehicles, metal ores, and defense industry products. However, it has been observed that Turkey has no competitive advantage or is at a lower level in sections such as energy resources, tobacco, forest products, soft drinks and some food products. The findings of the study form an important basis for understanding and improving Turkey's competitiveness in foreign trade. It is necessary for Turkey to maintain and strengthen its competitive superiority in the chapters where it is advantageous against neighboring countries. In the industries and products where it is disadvantaged, competitive power can be increased against neighboring countries by developing appropriate policies and strategies.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin komşu ülkeleri ile olan dış ticareti ve geliştirilmesinde eğitimin rolü
Turkey's foreign trade with its neighbouring countries and the role of education in its improvement
YASEMİN KURTBÖRÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
İşletmeGazi Üniversitesiİşletme Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. UFUK KAYA
- Sınır ticaretinin Ardahan ili üzerine etkileri
Effects of border trade on Ardahan province
HATİCE TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiMardin Artuklu Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAVVA YAĞCI
- The political economy of Turkey's trade relations: Expensive enmities and cheap amities
Türkiye'nin ticari ilişkilerinin ekonomi politiği: Külfetli husumetler ve zahmetsiz dostluklar
EMRULLAH CAN KILIÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Uluslararası İlişkilerHacettepe ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ITIR İMER
- Bir entegrasyon olarak serbest ticaret anlaşmaları (STA) ve Türkiye'nin komşu ülkelerle (Gürcistan ve Suriye )yaptığı STA'ların dış ticarete etkileri
As a integration free trade agreements(FTA)and neighboring countries of Turkey (Georgia and Syria) the effects of foreign trade by FTAs
ÖZNUR ÖZDEMİR
- 1994-2004 yılları arasında Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Suriye ve Irak arasında gerçekleşen sınır ticaretinin bölge ekonomisine etkisi
Between the years of 1994-2004, realization of boundary trade among South Eastern of Turkey, Syria, Iraq and its economical affects to the region
RIZA KÖKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
EkonomiMarmara ÜniversitesiOrtadoğu İktisadı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TİĞİNÇE OKTAR