A sociological application of sen's capability approach to (dis)advantages in Turkey
Sen'in yapabilirlik yaklaşımı'nın Türkiye'deki (dez)avantajlara sosyolojik bir uygulaması
- Tez No: 822566
- Danışmanlar: PROF. DR. JAMES NAZROO, DR. WENDY BOTTERO
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: The University of Manchester
- Enstitü: Yurtdışı Enstitü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 214
Özet
Bu çalışma, Türkiye'deki çeşitli dezavantajları değerlendirmek için yapabilirlik yaklaşımının sosyolojik bir uygulamasını yapmayı amaçlamaktadır. Sen'in yapabilirlik yaklaşımı, insanların (dez)avantajlarının“değer vermek için nedenleri olan bir yaşam tarzına ulaşma yapabilirlikleri”açısından değerlendirilmesi gerektiğini savunur. Yapabilirlik yaklaşımı, son yirmi yıla yakın bir zaman diliminde refah ve kalkınma analizlerinde öne çıkan bir paradigma haline gelmiş olup, ana akım ekonomi anlayışına yönelik eleştirilerinde avantajın (ya da dezavantajın) sosyal belirleyicilerine açıkça gönderme yapması nedeniyle ilgili alanlarda“sosyolojik dönüşü”temsil etmektedir. Sosyolojik çeşitliliğe dönük farkındalığına rağmen, sosyoloji disiplininin kendisi yapabilirlik yaklaşımına nispeten uzak kalmıştır. Bunun nedeni, sosyolojik perspektifi kendi analitik argümanlarını genişletmek yerine öncelikle rakip sosyal adalet teorilerinin yetersizliklerini göstermede kullanan yapabilirlik yaklaşımının analitik dokusunda sadece yardımcı bir rol verilmiş olmasıdır. Bu durum kaçınılmaz olarak dezavantajın analizinde yapabilirlik yaklaşımının sosyal yapının rolüne daha az önem göstermesine yol açmaktadır. Fakat yapabilirlik yaklaşımının analitik yapısına sosyolojik bir bakış açısını entegre etmek için dikkate değer bir alan bulunmaktadır. Türkiye'nin sosyolojik olarak farklı üç şehrinden, daha açık bir ifadeyle Diyarbakır, Konya ve İzmir'den, iyi hayat anlayışına dair çoğunlukla zıt fikirlere sahip olan bireylerden toplanan nitel verilerin kullanıldığı bu çalışma, ilk olarak insanların neye değer verdiğine ve özellikle değer verdikleri pratiklere neden değer verdiklerine odaklanıyor. Sözkonusu bu değerleme davranışının arkasındaki nedensellikleri dikkate alan çalışma, insanların değer verdikleri şeyleri sosyal özellikleriyle ilişkilendiriyor ve değerlerinin anlamını sosyal bağlamlarına yerleştiriyor. Bu inceleme aracılığıyla çalışma ilk olarak Türkiye'de iyi bir yaşam için altı geniş alanın öneminine işaret etmektedir. İkinci olarak, bu çalışma, iyi bir hayata ulaşmada sosyal karakteristiklerin rolünü araştırma amacıyla bir adım daha ileri gidiyor. Cinsiyet, etnik köken, dindarlık ve dini aidiyet ile siyasi kimlik olmak üzere dört özelliğe odaklanarak insanların iyi bir yaşam elde etmeleri arasındaki ilişkiyi inceliyor. Üçüncüsü, bu çalışma insanların iyi bir hayata ulaşmada geçtikleri çeşitli sosyal süreçleri incelemektedir. Bu çalışma, iyi hayatı gerçekleştirmenin sosyal koşullarını inceleyerek, yapısal olarak dezavantajlı bireylerin, verili sosyal yapı içinde arzu edilen sosyolojik karakteristiklere sahip bireylerin ödemek zorunda olmadığı maliyetleri ödeyerek ve bu anlamıyla iyi hayata erişmek için eşitsiz bir sosyal süreçten geçmek zorunda olduklarını işaret etmektedir. Bu noktadan hareketle bu çalışma aynı zamanda yapısal olarak dezavantajlı kişilerin başarının eşit olmayan maliyetini ödeyememeleri durumunda nelerle karşılaştıklarını da bakmaktadır. Sözkonusu bu durumlarda, bireylerin dezavantajlarının hayatlarının diğer çeşitli alanlarına yayılan bir özellik gösterdiğini ve kalıcı dezavantajlar şeklini aldığının altı çizilmekte; bu gerçekliğin ise değerlerini ve tercihlerini dezavantajlı sosyal koşullara uyarlamalarına yol açtığı belirtilmektedir. Yaygın anlayışın aksine, bu çalışma, değerlerin bu şekilde uyarlanmasının, dezavantajlı kişilerin, kendi kısıtlayıcı koşulları hakkında gelişmiş ve eleştirel yargılama kapasitesinden yoksun olduğu anlamına gelmediğini ileri sürmekte; bu durumun tam tersine, bazı durumlarda bu tür bir uyarlamanın oldukça sofistike ve pragmatik bir değerlendirme sürecini yansıttığını ifade etmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to conduct a sociological application of the capability approach to assess various disadvantages in Turkey. Sen's capability approach advocates that people's (dis)advantage should be evaluated in terms of“their ability to achieve a kind of life that they have reason to value”. The capability approach has become a prominent paradigm in welfare and development analyses during last two decades and represents a“sociological turn”within these fields due to its explicit references to the social determinants of (dis)advantage in its criticisms of the mainstream economic understanding of (dis)advantage. Despite its relevance to certain sociological concerns, sociology itself has remained relatively distant from the capability approach. This is because, I argue, that the sociological perspective has been given an auxiliary role in the analytical texture of the capability approach which deploys it primarily in demonstrating incompetencies of rival theories of social justice, rather than using it to extend its own analytical arguments. This eventually leads to the capability approach becoming less attentive to the role of social structure in disadvantage. However, I argue, there is considerable room to integrate a sociological perspective to its analytical configuration. Drawing on qualitative data collected in three contrasting cities of Turkey, namely Diyarbakir, Konya, and Izmir, where residents have mostly contrasting conceptions of the good life, this study firstly, focuses on what people value with a particular attention on why they value what they value. Paying attention to people's reasonings in valuation, the study associates what people value with their social characteristics and situates the meaning of their values into their social context. Through this examination, the study addresses the significance of six broad domains for a good life in Turkey. Secondly, this study moves further to explore roles of social characteristics in achievement of a good life. Concentrating on four characteristics, which are gender, ethnicity, religiosity and religious belonging, and political identity, it examines people's achievement of a good life. Thirdly, this study examines various social processes that people pass through in their achievement of good life. Through examining various social processes of the achievement, this study addresses the unequal costs that structurally disadvantaged people have to pay to achieve the same ends that those whose social characteristics are favoured by the social structure achieve without extra cost to themselves. Departing from this point, this study also looks at what happens when structurally disadvantaged people are not able to pay the unequal costs of achievement. In such cases, their disadvantages spread to varied domains of their lives and take the form of persistent disadvantages. This leads them to adapt their values and preferences to their disadvantaged social conditions. Contrary to a prevalent understanding, this study argues that such adaptation of values does not necessarily mean that disadvantaged people lack the capacity of sophisticated and critical judgement on their constraining conditions. On the contrary, in some cases such adaptation reflects quite sophisticated and pragmatic judgements.
Benzer Tezler
- Yalanın sosyolojisi
Sociology of lying
BURAK ELAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiMarmara ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM ULUÇ KÜÇÜKCAN
- Türk ceza hukukunda koşullu salıverilme
La libération conditionnelle en Droit Pénal Turc
FURKAN ALİ ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE EYLEM AKSOY RETORNAZ
- Sécuriser et gérer les frontières: Une analyse comparative des politiques frontalières de la Turquie dans les cas de Van et d'Edirne
Sınırların güvenliği ve yönetimi: Van ve Edirne sınırları örneğinde Türkiye'nin sınır politikalarının karşılaştırmalı analizi / Securing and managing borders: A comparative analysis of border policies of Turkey in the cases of Van & Edirne
MERVE ÖZDEMİR AMED
Yüksek Lisans
Fransızca
2022
Kamu YönetimiGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEYZA Ç. TEKİN
- Marka topluluğu motivasyonlarının algılanan risk ve satın alma tutumuna etkisi: Africa Twin Türkiye facebook grubu üzerinde bir uygulama
The effect of brand comminity motivations on the perceived risk and purchase attitude an application on Africa Twin Türkiye facebook group
ALPER ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeMarmara Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAYYİP SABRİ ERDİL
- Sürdürülebilir tasarımda ambalaj çözümlemeleri ve bir uygulama
Package analysis in sustainable design and an exampleapplication for package design
TUĞÇE ÖZSOY